Het opdoen van kennis is in islam niet alleen een verplichting, maar ook een weg naar spirituele verlichting en een route naar het Paradijs. Het boek ‘Kennis opdoen in de Islam’, geschreven door Abu Khaythamah, belicht de theorieën over kennis en biedt ook een diepgaande reflectie op de manier waarop deze kennis moet worden toegepast in het dagelijks leven.
Kennis opdoen als spirituele reis
De zoektocht naar kennis is niet zomaar een intellectuele inspanning, maar een spirituele reis die ons dichter bij Allah brengt. De profeet Mohammed ﷺ zei: “Als iemand een weg neemt waarop hij kennis vergaart, zal Allah voor hem een weg naar het Paradijs vergemakkelijken.” (Sahih Muslim 2699) Deze uitspraak onderstreept het belang van het verwerven van kennis en de manier waarop het ons pad naar spirituele verheffing effent.
Toch is de reis naar kennis niet zonder uitdagingen. Het vraagt toewijding, oprechtheid en een voortdurende inspanning om niet alleen te leren, maar ook te leven naar wat je leert. Het gaat om het verzamelen van informatie én om het toepassen ervan. Zoals het boek van Abu Khaythamah benadrukt, moet kennis omgezet worden in daden. Het gaat erom dat je elke dag een stap vooruit zet, hoe klein ook. Zelfs al heb je slechts een enkel woord geleerd, dan heb je die dag je reis voortgezet.
Wanneer iemand zich verheven voelt door wat hij weet, heeft hij de essentie van kennis niet begrepen.
Waarschuwing tegen arrogantie
Echter, met kennis komt verantwoordelijkheid. Het boek waarschuwt tegen de valkuil van arrogantie die kan ontstaan door het verkrijgen van kennis. Wanneer iemand zich verheven voelt door wat hij weet, heeft hij de essentie van kennis niet begrepen. Kennis zou moeten leiden tot nederigheid, niet tot eigendunk. Het is een geschenk van Allah en wie dit geschenk misbruikt door hoogmoedig te worden, zal zijn beloning verliezen.
Arrogantie blokkeert niet alleen de spirituele groei van de persoon zelf, maar vormt ook een obstakel voor de gemeenschap. Abu Khaythamah herinnert ons eraan dat, als je zelf niet actief kennis overdraagt, je op zijn minst de geleerden moet steunen en hen niet in de weg moet staan.
Zonder donaties kunnen we niet blijven bestaan. Steun je ons met een maandelijkse of eenmalige donatie? Dat Allah je moge belonen!
Kennis is niets zonder praktijk
De boodschap van het boek is duidelijk: kennis is niets zonder praktijk. Degene die kennis toepast, blijft groeien. Terwijl kennis die niet in praktijk wordt gebracht, langzaam vervaagt. Al Hasan Al Basri heeft overgeleverd: “Het is liefdadigheid voor een mens om kennis te hebben, ernaar te handelen en het te onderwijzen.” (Kitab al-Ilm 139) De waarde van onderwijzen is zo groot dat zelfs de vissen in de zee vergiffenis vragen voor degenen die kennis verspreiden.
Het belang van oprechtheid en intentie
Een van de fundamentele lessen in de islam is dat daden worden beoordeeld op basis van de intentie die je ermee hebt. Zo ook het vergaren van kennis. Het is niet goed om kennis te vergaren om indruk te maken op anderen of om jezelf beter te voelen dan anderen. De intentie moet zuiver zijn: kennis vergaren om Allah beter te dienen en de gemeenschap te helpen. Het boek benadrukt dat oprechtheid een cruciaal element is in het leren en onderwijzen van islamitische kennis.
Waarschuwing tegen oordelen zonder voldoende kennis
Een ander belangrijk thema is de waarschuwing tegen het snel uitspreken van een fatwa (islamitisch oordeel). Het uiten van een oordeel zonder voldoende kennis kan leiden tot misleiding en onrecht. In een wereld waar men snel geneigd is om antwoorden te geven, worden we eraan herinnerd dat het soms beter is om eerlijk te zeggen dat je het antwoord niet weet, in plaats van onjuiste informatie te geven. Zoals de Profeet ﷺ ons leerde: “Wie opzettelijk een leugen aan mij toeschrijft, laat hem zijn plaats in het Vuur voorbereiden.” (Sahih al-Bukhari 1291)
Kennis als bescherming
Abu Khaythamah geeft in zijn boek ook praktisch advies over hoe kennis ons kan beschermen tegen zonden en verleidingen. Door het begrijpen van zowel de positieve als negatieve aspecten van de islam, kunnen we ons beter wapenen tegen de uitdagingen van het dagelijks leven. Dit is niet alleen belangrijk voor volwassenen, maar ook voor jongeren, die vaak kwetsbaar zijn voor verleidingen wanneer ze het huis verlaten zonder voldoende kennis over de islamitische grenzen.
Samen leren, samen groeien
Een van de mooiste aspecten van het opdoen van kennis is de mogelijkheid om samen te studeren. Abu Khaythamah benadrukt het belang van samenwerken en het zoeken naar gelijkgestemde studiegenoten. Een goede vriend met wie je samen kunt leren is een grote zegen van Allah. Het versterkt niet alleen de kennis, maar helpt ook bij het ontwikkelen van goed gedrag en zachtmoedigheid. Dit zijn essentiële kwaliteiten voor elke moslim.
Een van de mooiste aspecten van het opdoen van kennis is de mogelijkheid om samen te studeren.
Kennis vergaren kost tijd
Kennis vergaren kost tijd en we moeten geduldig zijn in dit proces. Net zoals bij karakterontwikkeling, is het een proces van vallen en opstaan, waarbij we vertrouwen moeten hebben in de gunsten van Allah. Consistentie is de sleutel. Begin jong, gebruik je tijd en energie wijs en stel je prioriteiten. En dat is ook wat in het boek wordt benadrukt: leer zaken voordat je ze nodig hebt, zodat je voorbereid bent wanneer het moment daar is.
Plicht om kennis door te geven
Wanneer je kennis hebt opgedaan, heb je de plicht om deze door te geven. Zelfs als je slechts een beetje kennis hebt, is het belangrijk om dit te delen. Abu Khaythamah spoort ons aan om niet zelfgenoegzaam te worden en onze kennis voor onszelf te houden. Kennis is een kostbaar geschenk, en door het te delen, vergroot je niet alleen je eigen zegeningen, maar help je ook anderen op hun spirituele reis.
Waarschuwing tegen het verdwijnen van kennis
Het verlies van kennis is een gevaar dat voortdurend op de loer ligt. Wanneer geleerden overlijden en hun kennis niet wordt doorgegeven, vervalt de gemeenschap in onwetendheid. Kennis verdwijnt niet plotseling, maar geleidelijk, met het verlies van geleerden en het gebrek aan de uitvoering in de praktijk. Daarom is het cruciaal dat we de kennis koesteren die we hebben en deze blijven verspreiden.
Kennis is niet alleen een intellectueel streven, het is een spirituele verantwoordelijkheid.
Een oproep tot reflectie
Abu Khaythamah eindigt zijn boek met een krachtige oproep tot reflectie. Wat doe je met de kennis die je hebt? Op de Dag des Oordeels zullen ons vragen worden gesteld als: “Hoe heb je je leven besteed? Wat heb je gedaan met de kennis die je had?” Het antwoord op deze vragen hangt af van onze intenties en hoe we de opgedane kennis hebben toegepast in ons dagelijks leven.
Kennis is niet alleen een intellectueel streven, het is een spirituele verantwoordelijkheid. Het vraagt om nederigheid, oprechtheid, en een voortdurende inzet om niet alleen te leren, maar ook te leven naar wat we weten. Laten we deze reis van kennis voortzetten met de intentie om dichter bij Allah te komen en de wereld om ons heen te verbeteren.
Laat de hierboven genoemde woorden van Profeet ﷺ – die zegt dat Allah een weg naar het Paradijs zal vergemakkelijken voor degenen die kennis vergaren – een bron van motivatie zijn. Zodat we geïnspireerd raken om aan de reis van kennis te beginnen en erin te volharden. Met de zekerheid dat elke stap in de goede richting zal leiden naar zowel persoonlijke groei als spirituele vervulling.
Hoofdfoto: Goodfon.com
Bronnen: Lessen ‘Kennis in de islam’ van Sonny Van Exaerde (aan de hand van notities van Dien Rabhioui). Boek: Kitab al-Ilm (Abu Khaythamah).
