Hoe het is om als moslima een eigen bedrijf te beginnen? Qantara ging op zoek naar vrouwen die die stap al hebben genomen. In Nederland én daarbuiten. Wat zijn hun drijfveren en strategieën? Het blijken allemaal vrouwen met een zelfde soort missie: anderen helpen staat voor hen bovenaan de lijst.
** Naam: Umm Raiyaan & Jolanda Maas – Organisatie: Solace – Land: Engeland & Nederland **
De beste ideeën ontstaan soms op de raarste plaatsen. Umm Raiyaan – de drijvende kracht achter Solace UK – stond onder de douche toen opeens in haar hoofd alles op zijn plek viel. Er moest een organisatie komen waar bekeerde zusters altijd terecht konden voor professionele hulpverlening. Een vriendin kwam met de naam Solace, een woord dat zowel troost als verlichting betekent. “Zelf kom ik uit een gezin met een Italiaanse moeder en Nigeriaanse vader. Ik groeide op in Oost Londen en kwam in aanraking met de islam via een vriendin. Het duurde even voordat ik kon toegeven dat ik ‘gevallen’ was voor de religie die ik voor die tijd verdacht van vrouwenonderdrukking. Vol enthousiasme begon ik met praktiseren, maar na een paar jaar was ik het opeens helemaal kwijt. De terugval was zo groot dat ik stopte met bidden en mijn hoofddoek afdeed.”
Bekering als abrupte overgang
Ze zag dit ook bij andere bekeerde zusters gebeuren. Een bekering is vaak – zeker voor de buitenwereld – een redelijk abrupte overgang naar een nieuwe manier van leven. En is daardoor een heel zwaar en eenzaam proces. Het verschil tussen wat islam is en hoe moslims zich uiten is vaak groot. Bekeerlingen zijn daar, door hun enthousiasme, vaak naïef in. Het is niet nodig om totaal van karakter te veranderen en goede dingen uit je cultuur moet je juist behouden. 
De directe volgelingen van de profeet vrede zij met hem – die in feite allemaal bekeerlingen waren – kregen in Mekka dertien jaar de tijd hun liefde voor Allah te ontwikkelen, voordat in Medina de basis voor een islamitische samenleving kon worden gelegd.
Onder bekeerlingen blijken de scheidingscijfers hoger dan gemiddeld en veel vrouwen hebben daardoor de zorg voor een eenoudergezin. Problemen als deze maken dat een bekeerlinge kan gaan twijfelen over haar geloof. Een geboren moslima vormt haar religieuze identiteit binnen het gezin en de gemeenschap waarin zij opgroeit. Voor bekeerlingen is dat vangnet niet aanwezig. Integendeel zelfs, zeker als de familie en omgeving niet begrijpt wat jou zo aantrekt in deze nieuwe levensweg.
De directe volgelingen van de profeet waren in feite allemaal bekeerlingen. Zij kregen in Mekka dertien jaar de tijd hun liefde voor Allah te ontwikkelen.
Umm Raiyaan kon de draad gelukkig weer oppakken. Haar moslimvriendinnen bleven haar bezoeken en dat zorgde ervoor dat langzaam maar zeker haar liefde voor het geloof weer opbloeide. “Pas toen ging ik ook echt serieus boeken lezen over islam en bouwde ik een bewustere band op met Allah. Het idee voor Solace ontstond tijdens de Ramadan van 2010. Ik deed istigarah (een speciaal gebed waarin we Allah gericht om advies vragen) en alhamdoelillah (Godzijdank), binnen een paar maanden lanceerde ik met een kleine groep zusters de organisatie Solace UK. Het is voor Solace belangrijk dat geen enkele bekeerlinge met problemen zonder steun door het leven hoeft te gaan. Wij geven hen hulp op een holistische wijze, die er op gericht is om het geloof te versterken en te behouden en dichter bij Allah te komen.
Wij vinden dat iedere zuster op eigen tempo haar geloof moet kunnen ontwikkelen: ‘You have to walk before you can run’. Elkaar ondersteunen is heel belangrijk, kijk maar naar de verhalen van de sahaba (metgezellen van de profeet). Zij gaven elkaar ook dagelijkse reminders, getuige de vele overleveringen die uit die tijd bewaard zijn gebleven.”
Geen verbroken beloftes
Professionaliteit staat voor Solace bovenaan. Ze willen geen ‘verbroken beloftes’. Iets dat vaak voorkomt als bekeerlingen steun zoeken in moskeeën of vrouwengroepen. Niet uit onwil, maar gewoon omdat echt goede hulp geven een hoop tijd en kennis vraagt. De dames van Solace pakten het voortvarend aan en werden in 2012 een Registered Charity, een stichting die geregistreerd staat als liefdadigheidsinstelling. Met het geld dat via de giften binnenkomt, betaalt Solace het vaste personeel en de ondersteuning en trainingen voor de vrijwilligers.
Jolanda Maas is een Nederlandse zuster die werkt voor Solace UK. Ze zag al gauw dat ze de organisatie ook naar haar vaderland wilde brengen. En de eerste stappen daarvoor zijn inmiddels gezet. 
Jolanda heeft een eigen kernteam gevormd en in september 2016 is Solace Nederland officieel van start gegaan. “Er komt best veel papierwerk bij kijken. Je moet naar de notaris om een stichting op te richten en naar de Kamer van Koophandel om je in te schrijven. Ook willen we een aanvraag gaan doen bij de belastingdienst, zodat straks insh’Allah (als God het wil) zowel onze schenkers als wij geen belasting over de gift hoeven te betalen. En er dus meer geld overblijft voor het échte werk. Solace UK zal ons blijven ondersteunen totdat wij op eigen benen kunnen staan en dat is een geruststellend idee.”
Hoe is het eigenlijk om als coach voor Solace te werken? Jolanda: “Je solliciteert alsof het om een vaste baan gaat. Je wordt serieus gescreend op wat je achtergrond is en of je voor dit werk geschikt lijkt te zijn. Wat dan volgt is een tweedaagse training waarin je leert hoe één op één counseling werkt, en oefent aan de hand van echt gebeurde praktijkvoorbeelden. Deze zijn ook vastgelegd in een heel uitgebreid en praktisch handboek, dat ik zelf nog bijna wekelijks raadpleeg. En natuurlijk is er ruimte om je islamitische kennis te vergroten.”
Wij bepalen geen oplossing. Het zijn de bekeerlingen zelf die hun leven weer in eigen hand nemen.
“Solace geeft geen advies, als hulpgever bepaal je samen met de hulpnemer waar zij nu staat én waar ze naar toe wil. Een bekeerling moet de hulp zelf willen. Wij bepalen geen oplossing. In Engeland zeggen we: “Your map of the world is not theirs.” Ieder mens is uniek en kent zichzelf het best. Het is ook zeker niet de bedoeling dat je vriendinnen van elkaar wordt. Je spreekt niet bij elkaar thuis af en hebt niet elkaars telefoonnummer. Het lijkt op het oog misschien een afstandelijke structuur, maar dat is nodig voor de veiligheid van zowel de coach als de hulpzoekende bekeerling. Het contact gaat via de Solace-coördinator die de intake doet. Zij zoekt voor elke zuster de beste coach, waarbij ze niet alleen kijkt naar ervaring, maar ook naar leeftijd, locatie en interesses.”
Zelfvertrouwen en toekomstvisie
Solace wil bekeerlingen helpen om hun leven weer in eigen hand te nemen; met herwonnen zelfvertrouwen en een duidelijke toekomstvisie. Er zijn zusters die hulp vragen bij huwelijksproblemen of als ze willen werken aan hun imaan (verdieping van het geloof). Ook zusters die twijfels hebben over de islam of zich depressief voelen, kloppen bij Solace aan.
Jolanda: “Uitgangspunt is steeds ‘no problem is too small’. Het geeft veel voldoening als je merkt dat een zuster het leven weer beter aankan. Weer genieten van je moslimzijn werkt vaak als een sneeuwbaleffect in positieve zin. Vaak pakken we maar één onderdeel aan, maar zien we opeens ook grote sprongen op andere vlakken.”
