Er is zoveel mis met je jonge tiener, dat je geen idee hebt welk gedrag je het eerst of het liefst aan zou willen pakken. Als ik je zou vragen om een lijst te maken met alles waaraan jij je ergert, dan heb je misschien de hele dag nodig. Lees deel I van ‘Kopzorgen om je kind’.
Nu is geen van je vrienden foutloos en jijzelf evenmin. Als je je bewust wordt van je eigen tekortkomingen of die van je vrienden, dan ben je het misschien met me eens dat er zeker tekortkomingen tussen zitten waar je moeite mee hebt. Toch geef je hierdoor niet minder om jezelf of om je vrienden.
Tekortkomingen van onze tiener
Als we drie specifieke tekortkomingen van onszelf of in onze vrienden kunnen benoemen, zonder dat we er veel moeite mee hebben, dan zullen we ontdekken dat het niet zo moeilijk is om ook andere tekortkomingen te aanvaarden. De meeste mensen hebben niet meer dan drie grote tekortkomingen; de rest is niet zo van belang. En van ons allemaal mag best verwacht worden dat we een zekere mate van fouten van onze geliefden tolereren zonder dat we hen de rug toekeren. Als je kennissen meer dan drie grote tekortkomingen hebben, dan is het waarschijnlijk dat het op een gegeven moment de vriendschap verwatert, omdat we ons teveel ergeren of ons schamen.
Als het om tieners gaat, lijkt de ‘regel van drie’ echter moeilijker toepasbaar. Er lijkt geen eind aan de lijst te komen die ze fout doen of waar je een hekel aan hebt. Menig ouder is in verwarring over wat er met hun kinderen gebeurt. Ze zullen er daarom niet veel over praten en zich eenzaam voelen. Alsof niemand ze kan begrijpen. Als jij je zo voelt, bekijk dan onderstaande lijst. Het gaat om de meest voorkomende irriterende gedragingen van de tiener waar vele ouders mee worstelen.
Kopzorgen
Onze tieners bezorgen ons kopzorgen, omdat ze…..
– niet naar huis komen volgens de afspraak
– ‘s avonds laat thuis komen
– liever niet thuis zijn
– nooit naar buiten willen gaan
– stelen
– liegen
– roken
– schelden, straat- en schuttingtaal bezigen
– een grote mond hebben en altijd een weerwoord hebben
– weigeren te accepteren wat jij hen opdraagt
– ruzie met je maken
– spijbelen van school
– hun best niet doen op school
– weigeren te eten wat je hen voorschotelt
– de voorraadkast plunderen
– te veel snacks op een dag eten
– naar muziek luisteren (met de volumeknop op de hoogste stand)
– zich niet goed verzorgen, niet douchen
– veel te lang in de badkamer blijven
– hun spullen overal laten rondslingeren
– weigeren om een handje te helpen in de huishouding
– veel te veel televisie kijken of achter de PC zitten
– te veel horrorfilms bekijken
– te veel films en t.v.-series bekijken waarin verkering en seks voor komt
– zich hullen in stilzwijgen
– onbeleefd zijn tegenover buren, oma of wie dan ook
– een gebrek aan respect tonen
– niet willen werken
– lui zijn
– kleding dragen die jij afkeurt
– kapsels kiezen die jij afkeurt
– met vrienden omgaan die jij afkeurt
– weigeren om de hoofddoek te dragen
– weigeren om te bidden
– niet op de goede tijden bidden (alles in een keer bijvoorbeeld)
– weigeren om te vasten
– moeite hebben met de islamstudie of met het lezen van de Koran
Gaat er een belletje rinkelen? Als je deze lijst goed doorneemt en je herkent je eigen tiener in een aantal opgenoemde aspecten in de lijst, troost je dan met de gedachte, dat je helemaal niet alleen staat. Je zult merken, dat de meeste dingen niet alleen een probleem zijn voor moslimgezinnen. Het gaat om doorsnee-tiener-gedragingen. Het gaat niet om wat jij verkeerd gedaan hebt. Het gaat om de huidige tijdsgeest en de toestand in de wereld en hoe wij daar als moslims mee om moeten gaan.
Mijn tiener is een monster!
Het is zeker dat je, toen je je nieuwe babydochter of -zoon de allereerste keer vol trots in je armen hield, je gevuld was met hoop en optimisme. Je zou een prachtige toekomst tegemoet gaan met zoons en dochters waar je trots op zou zijn. Jouw kinderen zouden jonge mensen worden die geliefd en gerespecteerd zouden worden en met wie je een goede band zou opbouwen. Maar dan, BAM! Je vraagt je af, wat er in hemelsnaam mis is gegaan. Je hebt alles gedaan wat jij dacht dat goed was. Je hebt jezelf dusdanig vermoeid op zoveel verschillende manieren om je kind op te voeden met discipline en geloof, maar je kind is niet alleen tiener geworden, maar een Monster, met de hoofdletter M.
Je tiener is ineens een vreemdeling geworden. Erger dan dat. Je tiener is van de een op de andere dag in een vreemdeling veranderd die je niet zo graag mag. Als je deze persoon op straat was tegengekomen, dan zouden het uiterlijk en zijn of haar manieren je niet bevallen en zou je deze persoon niet uitnodigen voor een kopje koffie bij je thuis. Je zou uit de buurt blijven van zo’n persoon en je zou Allah dankbaar zijn dat je er niet mee te maken hebt en er niet mee hoeft samen te leven. Maar – of je het leuk vindt of niet – nu gaat het om je eigen tiener en je hebt wel met hem of haar te maken, en je leeft samen onder een dak.
Schuldgevoelens en schaamte
Hoe meer je probeert verdraagzaam met hen om te gaan, en hoe meer je tracht begrip te tonen, hoe meer je toegeeft aan hun wensen in een poging hen terug te brengen in hun oude sympathieke staat, hoe erger ze worden! Behalve dat je hen niet zo graag om je heen hebt en je hen niet meer mag, ga je het jezelf ook nog eens kwalijk nemen, dat hij of zij zo veranderd is. Het lijkt er namelijk op, dat je niets meer onder controle hebt. Het lukt je niet meer om van je huis een gelukkig thuis te maken. Je bent boos om je eigen falen en zwakte.
Als je dan ook nog eens diepgelovig bent, wordt het nog ingewikkelder. Want dan komen er schuldgevoelens om de hoek kijken. Waarom lukt het je niet om een model jongvolwassene te ‘produceren’ zoals deze hoort te zijn. Zal er in de moskee schande gesproken worden van jouw nakomelingen? Zal de imam slecht over hen spreken? Als je zoon of dochter fouten maakt, zullen andere moslims dan met hun vinger wijzen, en zeggen dat je gefaald hebt?
Het is een doemscenario, vooral als het ernaar uitziet dat jouw jongvolwassene van plan is om overal tegen aan te schoppen. Hij of zij lijkt aan alles de brui te willen geven, wat jij belangrijk vindt en liefhebt. Je wil dat ze het gebed verrichten en de hele maand Ramadan vasten. Je wil dat ze de goedkeuring wegdragen van de gemeenschap, zodat je trots kunt zijn. Maar plotseling willen ze naar de disco, of hebben ze verkering en/of luisteren niet meer naar je als je een opdracht geeft.
Gemengde gevoelens over je tiener
Het hoort tot de basis van de islam dat een jongere persoon de oudere respecteert en dat een jongvolwassene zijn of haar ouders gehoorzaamt. Mogelijk ben je zelf van de generatie waarin gehoorzaamheid en respect nog vanzelfsprekend was. Daarom lijkt het zo onrechtvaardig dat de jongere generatie ‘het spel’ niet meespeelt.
Het is daarom logisch dat als jouw tiener veranderd is in een monster, je gemengde gevoelens hebt. Gevoelens van boosheid, hulpeloosheid, depressie en mogelijk zelfs haat.
Haat je je eigen kind? Natuurlijk niet! Dat is onmogelijk. Als je er goed over nadenkt, wat er in je eigen leven gebeurd is, wat er in je eigen leven allemaal mis ging en waar jij zelf niet de oorzaak van was, dan besef je dat het geen haat is wat je voelt.
Maar je houdt er echt niet van wat je tiener doet of probeert te doen. Je hebt het altijd verboden en je hebt geprobeerd het goede voorbeeld te geven. Het feit dat zij nu expres jouw regels overtreden en je gevoel van veiligheid wegnemen, stemt je bitter. Hoe meer ze dit gedrag vertonen, hoe minder je hen mag. Als ze hun gedrag niet veranderen, hoop je dat ze het huis verlaten. Het voelt als een tragedie en het is een tragedie. Maar het is niet zoals Allah dit bedoeld heeft.
Je kind wordt een volwassene
Lieve ouders, het eerste dat er nu moet gebeuren is dat je jezelf geruststelt. Er is in feite niets mis gegaan. Het gaat in ieder geval niet om een fout die je bewust hebt gemaakt. Al wat er gebeurd is, is dat je zoon of dochter aan het veranderen is. Van een kind verandert hij of zij in een volwassene op zijn of haar eigen wijze, en dat veroorzaakt frictie. Je bent echt niet de enige bent die hiermee worstelt. Elke ouder maakt dit in mindere of meerdere mate mee.
In het volgende deel aandacht voor de veranderende rol van ouders.