Iedere ouder die terugdenkt aan het moment dat zijn of haar eerste kind werd geboren, zal het gevoel herkennen. De grote opdracht die je voelt om dit kleine hummeltje te helpen opgroeien tot een verantwoordelijk en vriendelijk mens.
Voor ons als moslim-ouders komt daar nog de volgende vraag bij: hoe ga je op een aansprekende en duidelijke manier je geloof aan je kinderen overdragen? Hoe pak je dat aan in de dagelijkse praktijk?
Om te beginnen moet je jezelf als ouder afvragen: Heb ik de waardes die ik aan mijn kinderen wil overdragen wel sterk verankerd in mijzelf? Want dat is bij opvoeden het grootste gevaar: dat we ons alleen maar op onze kinderen focussen en onszelf vergeten.
Hieronder vind je zeven belangrijke kernwaardes die je je kinderen al van jongs af aan kunt aanleren. Daarmee bouw je een duidelijke en stevige basis van waaruit zij later hun eigen weg kunnen zoeken in hun geloof:
1. Vertrouwen – “Zorg dat je je sterk voelt in je geloof”
Het was Omar ibn Al-Khattab die duidelijk maakte waarom je sterk moet staan in je geloof: “Voorwaar, we waren schaamteloze mensen en Allah eerde ons met islam, dus als we eer zoeken in iets buiten de islam, zal Allah ons niet meer begunstigen.” (Al-Mustadrak 214). Het is belangrijk om kinderen bij te brengen dat hun geloof prioriteit heeft boven het gevoel van erbij te willen horen of de angst om buitengesloten te worden. Dat we onze erkenning moeten zoeken bij Allah en niet bij de mensen om ons heen.
Het is van groot belang dat we daarbij als ouders het goede voorbeeld geven, want een kind heeft het zo door als je in dat soort zaken hypocriet bent. Probeer consequent te zijn, zodat de boodschap duidelijk is. Lees hier hoe je dat kunt aanpakken met bijvoorbeeld het gebed. Laat je kinderen zien hoe je op een open en vriendelijke manier om respect kunt vragen voor je geloofsovertuiging. Zodat zij leren verwoorden waarom islam zo belangrijk is in hun leven.
2. Verantwoordelijkheid – “Geef niet de schuld aan anderen”
Het is een patroon in de levens van mensen die niet bereiken wat ze willen: smoezen bedenken en de schuld afschuiven op anderen. Leer je kinderen dus om verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen acties. Door te laten zien dat dat op de lange termijn beter werkt, omdat je van je fouten leert. Eerlijkheid is een belangrijke eigenschap die we moeten stimuleren. Niet altijd makkelijk, want het betekent dat je als ouder soms je eigen boosheid moet beheersen. Even tot 10 tellen dus en ook zelf aan het hogere doel denken!
De schuld geven aan anderen voelt fijn op de korte termijn, maar als het een gewoonte wordt, is de kans groot dat je voelt dat je geen grip meer hebt op je leven. Omdat je je een soort laat meewaaien waarheen de wind je blaast. Door zelf je verantwoordelijkheid te nemen, krijg je de regie weer terug. En wordt ook duidelijk waarin je jezelf nog zou kunnen verbeteren.
3. Optimisme – “Positief denken helpt je in moeilijke situaties”
Allah zegt op veel plaatsen in de Koran dat we altijd het beste moeten verwachten van Hem. Hij zal ons Zijn genade schenken en onze pijn verzachten. Hij zal ons vergeven als we Hem om vergeving vragen en antwoord geven op onze smeekbedes. We moeten Hem aanroepen, met in ons hart de overtuiging dat we zeker gehoord zullen worden. Of het antwoord of de hulp meteen komt of misschien pas in het Hiernamaals, daar hebben we geen invloed op. Dat is aan Allah.
Leer daarom je kind positief te denken, door ze op te voeden in harmonie (zie ook deze 10 tips). Dat wil niet zeggen dat je de minder prettige dingen in het leven moet ontlopen. Juist in die situaties is het goed om vanuit een positieve insteek de problemen te bekijken, zodat kinderen leren er op een productieve manier mee om te gaan. Ga er vanuit dat het goede gaat gebeuren en niet het ergste wat je je kunt bedenken. Kijk daarbij ook naar de omgeving waarin je kind dagelijks verkeert. Let erop dat op school of binnen hun vriendenkring de negativiteit niet de overhand krijgt.
4. Geloof – “Wees geen slaaf van deze wereld, maar juist een dienaar van Allah”
Sterk in je geloof staan is niet makkelijk. Als ouder hoop je natuurlijk dat je kinderen als ze volwassen zijn, actief willen en kunnen meewerken aan een betere samenleving voor iedereen. Daarom is het belangrijk dat we onze kinderen leren denken als een dienaar van Allah. Dat is beter dan slaaf te zijn van deze wereld, waarin je afhankelijk bent van de goedkeuring van anderen.
Vertel je kind hoe Allah ons heeft geschapen en hoe we via de profeten en hun boeken hebben geleerd hoe we ons leven kunnen leiden. Op een manier die goed is voor onszelf én voor de wereld om ons heen. Laat kinderen zien hoe je met Allah’s hulp een gelukkig leven kunt opbouwen dat voldoening geeft en makkelijk aanvoelt. Dankbaarheid is daarbij een belangrijke eigenschap. Lees hier 12 tips hoe je dat je kinderen kunt aanleren. Leef met het besef dat áls Allah ons iets níet geeft (of van ons afneemt), het ook niet voor ons was bedoeld. Allah weet wat goed voor ons is, ook al zien we dat vaak zelf niet op die manier omdat we op dat moment door verdriet of boosheid worden overmand.
5. Kracht – “Een sterk lichaam en geest zorgen voor standvastigheid”
Standvastig zijn en stevig in je schoenen staan, is makkelijker als je fysiek sterk bent. Daarom zei de profeet ook: “Een sterke gelovige is beter en meer geliefd bij Allah dan een zwakke gelovige” (Sahih Muslim). Kracht heb je ook nodig als je als moslim iets wil veranderen in de wereld om je heen. We kunnen de hele dag praten en mooie lezingen geven, maar om actie te ondernemen hebben we een sterk lichaam nodig. En dat betekent dat we ons lichaam goed moeten verzorgen.
Daar hoort een actieve levensstijl bij. Dat kan door als gezin samen naar buiten te gaan in plaats van samen voor de televisie te zitten of alleen achter de computer. Je kunt samen gaan wandelen in de natuur, een stuk fietsen of voetbal spelen in het park. Maak er een wekelijkse uitje van, dat is niet alleen goed voor de conditie, maar zal ook de band met je kinderen versterken.
6. Leiderschap – “Zet je in voor de gemeenschap waarin je leeft. Werk actief mee aan verbetering”
Veel moslimmigranten zijn met hun hart nog sterk verbonden aan hun thuisland of dat van hun ouders. Maar als puntje bij paaltje komt, willen de meeste van hen niet weg uit het land waar ze zijn neergestreken, omdat het leven er toch wel fijn – want veilig en comfortabel – is. Wat blijft is een heel dubbel gevoel en sommige moslims blijven zichzelf daardoor als buitenstaander zien.
We moeten beseffen dat de profeten die in de Koran genoemd worden, altijd spraken in termen als “O mijn volk”, om aan te geven dat zij niet van buitenaf kwamen om regels op te leggen, maar juist van binnenuit het leven van de mensen om hen heen wilden verbeteren. Werk dus actief mee aan een sociale samenleving, want echte verandering kan alleen plaatsvinden van binnenuit.
We kunnen geen leiders zijn van ons gezin, ons personeel of ons land, als we onszelf zien als ‘outsiders’. Waar op de wereld we ook leven, we moeten denken als verantwoordelijke leiders. Dat wil zeggen dat we – ongeacht de rol die we hebben in een maatschappij – altijd moeten kijken op welke manier we het leven van anderen beter kunnen maken. Dat is wat een goede leider doet, en dat moet ook het voorbeeld richting onze kinderen zijn.
7. Actie – “Neem de nodige voorzorgsmaatregelen en vertrouw vervolgens op Allah”
Om mannen en vrouwen van God te zijn is het niet nodig om de hele dag op je gebedskleed te zitten met een gebedsketting om God aan te roepen. Je tot God richten is altijd goed, maar wel als je van jouw kant ook een inspanning hebt gedaan. We moeten onze kinderen leren om altijd op Allah te vertrouwen (lees ook Relax – God is in control), hoe erg de situatie ook is. Maar ze moeten ook weten dat dat niet betekent dat je naïef en lui kunt zijn.
Neem je kinderen dus niet constant alles uit handen en leer hen over oorzaak en gevolg en hun eigen rol daarin. Maak hen duidelijk dat ze voor een examen moeten leren en dan erop vertrouwen dat Allah hen laat slagen. Geef ze medicijnen als ze ziek zijn en vertel hen op Allah te vertrouwen dat Hij hen daarmee geneest. Kortom: vertrouwen op Allah is de basis, voor jouw eigen leven én dat van je kinderen!
Prachtig en bruikbaar!