Sheikh Salman al-Odah kreeg op een dag de vraag: “Hoe zorg je ervoor dat je kinderen van de salaat (het gebed) leren houden?” Het eerste dat hij zei is: “Zorg ervoor dat ze van jóu houden.” Leer deze levensles: opvoeding is gebaseerd op de relatie die je met je kind hebt, en niet op de kennis die je doorgeeft.
Tarbiya versus Ta’liem
Tarbiya is het opvoeden en onderwijzen van je kind op zo’n manier dat het in staat is om zijn volle potentie te bereiken als een mens en als een moslim. Dat is niet hetzelfde als ta’liem, waarbij de opvoeding gebaseerd is op feitelijke kennis. Vaak halen we de twee door elkaar. We leren onze kinderen ta’liem terwijl ze tarbiya nodig hebben.
Ta’liem is onze kinderen leren hoe ze moeten bidden, we leren ze de smeekbedes die we in het gebed opzeggen, en de verschillende houdingen.
Knuffelen met je kind
Tarbiya is het knuffelen na het gebed en de vraag stellen: “Wat heb je Allah gevraagd toen je in sajdah was? Wat vroeg je Hem toen je neerknielde?”
Ta’liem is het uit het hoofd leren van verzen uit de Koran en de overleveringen van de profeet. Tarbiya vindt plaats aan de keukentafel waarbij we de gebeurtenissen van de dag doorspreken en andere zaken die ons bezig houden.
Ta’liem is het bestuderen van de fiqh, de plichtenleer, tarbiya is het gesprek dat plaats vindt over wat er vandaag op school is gebeurd, hoe het is gegaan en wat ze ervan hebben geleerd. Tarbiya is de deugden benoemen die je bij je kind waarneemt en met oprechte aandacht luisteren naar je kind.
Ta’liem is de siera (levensloop van de profeet) bestuderen door data en gebeurtenissen uit het hoofd te leren en door bijvoorbeeld een kennisquiz voor te bereiden. Tarbiya is je kind lekker instoppen in bed en verhalen vertellen over de helden van het verleden.
Tarbiya is een emotionele oefening
De geleerde Abu Eesa benadrukte dit punt vaak in zijn lezingen en het veroorzaakte een aardverschuiving in de wijze waarop ouders hun kinderen opvoeden. Hij werd gevraagd naar een geschikt onderwijsprogramma voor schoolgaande kinderen. Hij antwoordde dat hij geen expert was op het gebied van onderwijs en dat hij het ontwikkelen van een onderwijsprogramma graag aan de leerkrachten overliet. “Tarbiya,” zo legde hij uit, “is een emotionele oefening, en geen lichamelijke.” Hij stelde ons voor om al onze energie en aandacht te richten op het opbouwen van een relatie met onze kinderen. Dat moest onze opvoeding zijn.
Hij legde ook uit dat in de Koran een smeekbede staat die speciaal voor ouders bestemd is:
“O Allah, heb genade met hen, zoals zij mij opvoedden toen ik klein was.” (17: 24)
Er staat niet: “Heb genade met hen zoals zij genade met mij hadden”, maar “Heb genade met hen omdat zij tarbiya voor mij gedaan hebben.” Het is de tarbiya die de ouder voor het kind doet, waarover de genade van Allah uitgestort wordt.
Knuffels op de bank
Lang voordat het kind zijn feitelijke kennis opdoet, ontwikkelt het kind zich door de zorg en aandacht van de ouders. Het kind zal zich, later als het groot is, de knuffels op de bank herinneren, het samen lachen om de verhalen. Het zal de warme aandacht en liefde van de ouders koesteren. Dát is de relatie waardoor een kind bloeit en groeit en niet door de kennis die in de vorm van mededelingen wordt doorgegeven.
Samen stoeien en spelen
Dit betekent niet dat we onze kinderen geen feiten of kennis moeten bijbrengen! Kinderen hebben ook ta’liem nodig. Je moet echter onderscheid maken tussen het relationele aspect en het feitelijke aspect. Voor alle aspecten is er een geschikte tijd en leeftijd.
Kinderen hebben hun ouders nodig
Kinderen hebben hun ouders heel hard nodig. Ze kunnen niet zonder tarbiya. Je kunt je kind naar de moskee sturen om kennis op te doen, maar de moskee zal nooit de plek in kunnen nemen van tarbiya. Elkaar kietelen of knuffelen, gezellige en levendige discussies tijdens het eten, een wandeling maken in de natuur, samen stoeien en spelen, één-op-één-gesprekjes voor het naar bed gaan…dát is wat een ouder kan doen. Dat is wat een kind zich zijn leven lang zal herinneren. Dat is wat het kind zelfvertrouwen geeft! De quality time met je kind vormt de basis van de islamitische aglaaq (intrinsiek gemotiveerd gedrag) en adaab (aangeleerd gedrag).
