Natuurlijke middelen, zonder bijwerkingen, steeds binnen handbereik en gratis. Dat is wat een aanraking en een kus zijn. Aanrakingen en kussen komen voor tussen geliefden, maar ze hebben ook een belangrijke functie in andere relaties, zo ook in de band met onze kinderen.
Oxytocine
Oxytocine, ook wel het knuffelhormoon genoemd, speelt een grote rol in ons gevoel van rust en veiligheid. Eens je in aanraking komt, aait, streelt, masseert, omhelst of knuffelt, schiet het hormoon in actie. Onze bloeddruk daalt, ons hart gaat minder snel kloppen en de stresshormonen verdwijnen als sneeuw voor de zon.
Levensbehoefte
Er zijn wetenschappelijke onderzoeken die aantonen dat aanrakingen even belangrijk zijn als eten en drinken. Knuffelen behoort dus tot onze basisbehoeften. Zonder aanrakingen dreigen we koud en kil te worden. Aanrakingen zijn een uiting van barmhartigheid en doen ons groeien en bloeien. Ze nemen ook in de opvoeding een grote plaats in. Hoewel ik een groot deel van die veiligheid en basisbehoefte zelf niet vervuld zag in mijn kindertijd, ga ik hier zelf als moeder enorm bewust mee om in de relatie met mijn zoontje. Het is niet geforceerd; eerder komt het voort uit een natuurlijke aanleg en is het een spontane manier van omgang.
Barmhartigheid in de islam
De Barmhartige. Hij heeft de Koran onderwezen (Koran, 55:1-2)
“Waarom staat hier de combinatie van Ar Rahmaan en leren? Waarom staat hier niet Al Qahhaar (de Onderwerper) bijvoorbeeld?”, vraagt dr. Mostafa Abou Saad in onderstaande video aan andere mensen van kennis. “Omdat er een duidelijk verband is tussen barmhartigheid en leren/opvoeden”, gaat hij verder. Barmhartigheid zou ook in de relatie tussen ouders en kinderen centraal moeten staan.
Vier pilaren in een islamitische opvoeding
De spreker noemt vier pilaren in de islam die een opvoeding vergemakkelijken. Sterker nog, wie één van deze eigenschappen ‘ondervoedt’ of achterwege laat, zal moeilijkheden ondervinden bij de opvoeding van zijn kind. De eerste genoemde eigenschap is liefde. Ook al is liefde de natuurlijke aanleg; ze moet ook gevoed worden om een gezonde relatie te onderhouden. De andere pilaren die genoemd worden zijn: zachtaardigheid of mildheid, genade en genegenheid. Opmerkelijk dat de vier pilaren allemaal erg warme en gevoelsmatige eigenschappen zijn. Eigenschappen die de basis leggen voor een mooi karakter.
Zonder aanrakingen dreigen we koud en kil te worden.
Geduld
Vergis je niet. Bovengenoemde pilaren vestig je niet zomaar. Elke ouder ondervindt het dagelijks; een portie geduld is echt nodig om vol te houden. Sabr (wat meer inhoudt dan puur geduld overigens) is de basis om de pilaren recht te kunnen houden. Geduld is het sleutelbegrip en dé eigenschap om vol te houden, om het telkens weer opnieuw te proberen. Geduld moet ten allen tijde aanwezig zijn. De eerstgenoemde eigenschappen kunnen pas vorm krijgen als we eerst geduld aan de dag leggen. En die momenten dat je je geduld wél eens verliest, zijn er sowieso. Ik beken dan gewoon en bied mijn excuses aan: “Mama had niet moeten roepen, sorry” en hiermee geef ik gelijk ook mijn menselijkheid aan. Tevens zet ik het voorbeeld van hoe we met fouten kunnen omgaan: ik reflecteer over mijn eigen gedrag, geef toe dat het beter kon, communiceer erover en uit mijn verontschuldigingen.
Zeg het met een aanraking
Soms komt een aanraking net op het juiste moment en een andere keer denk je ‘blijf van mijn lijf’. Dit geldt ook voor kinderen. Niet elke aanraking is bovendien hetzelfde en niet elke aanraking heeft dezelfde betekenis. Een aanraking kan je echt raken en er zijn plaatsen waarvan het wetenschappelijk bewezen is dat ze wat me een mens doen. We kunnen deze aanrakingen linken aan de vier pilaren die we eerder bespraken (liefde, zachtaardigheid, barmhartigheid en genegenheid).
1: het aaien over het achterhoofd, waarbij het kind zachtaardigheid voelt.
2: het aaien bovenop het hoofd, wat uit dat je trots bent op het kind.
3: het wrijven over het voorhoofd, wat tevredenheid aantoont.
4: het leggen van je hand op de wangen van je kind, waarbij je belangstelling toont.
5: het vasthouden van de hand van je kind, wat geruststellend werkt en de angst kan verminderen.
Er is nog een zesde aanraking, die minder belangrijk, maar wel speciaal is. Deze aanraking kun je toepassen als je kind driftig is, boos is of zich negatief uitlaat. Je voert deze aanraking enkel uit in een specifieke situatie, terwijl de andere bovengenoemde aanrakingen het best dagelijks kunnen toegepast worden. Het gaat om het wrijven en masseren boven de borst. Ook bij koppels kan dit helend werken.
Zeg het met een kus
Een kus kan worden gedefinieerd als de aanraking of het drukken van de lippen tegen iets of iemand. Een kus kan veel inhouden en gebruiken we om er liefde, passie, respect, een begroeting, vriendschap, vrede etc. mee uit te drukken. Een kus heeft een enorm grote betekenis ook in de opvoeding. We vinden ook voorbeelden van overleveringen van onze geliefde Profeet Mohammed ﷺ die hierover spreken:
Aisha Allah is tevreden met haar rapporteerde dat er een paar bedoeïenen naar de Boodschapper van Allah ﷺ kwamen en zeiden: “Kus je je kinderen?” Hij ﷺ zei: “Ja”. Daarop zeiden ze: “Bij Allah, wij kussen onze kinderen niet”. Daarop zei Allah’s Boodschapper ﷺ: “Wat kan ik dan doen als Allah je genade heeft ontnomen?” (Muslim)
Abu Hurayrah Allah is tevreden met hem zei: “De Boodschapper van Allah ﷺ kuste al Hassan Ibn Ali (zijn kleinzoon), toen Al Aqra Ibn Haabis al Tameemi bij hem zat. Al Aqra zei: “Ik heb tien kinderen en ik heb er nog nooit één gekust. De Boodschapper ﷺ keek hem aan en zei: “Degene die geen genade uit, zal geen genade worden betoond.” (Al Boekhaari)
Het kussen van onze kinderen is dus een soennah en zelfs een vorm van aanbidding. Mijn kind ontsnapt er niet aan en ik hoop dat knuffels en kussen ook in latere fases een belangrijke rol zullen blijven spelen in onze relatie. De basis wordt alvast gelegd, want net het tegenovergestelde kan ook. Als die genegenheid er nooit echt was en fysieke toenadering pas op latere leeftijd geuit wordt, dan voelt het vaak echt onwennig en is het soms te vreemd om het tij echt te keren.
Een aanraking behoort tot onze basisbehoeften.
Trots, tevredenheid, genegenheid en liefde uiten met een kus
Dr. Abou Saad vervolgt zijn pleidooi door aan te geven dat er vier wetenschappelijk onderbouwde plaatsen zijn waar een ouder dagelijks zijn kinderen zou moeten kussen. Elke plek kent zijn eigen waarde.
* TROTS *
De plek die duidt op trots, is bovenop het hoofd van het kind. “Ik ben trots op jou”, kan je uiten bijvoorbeeld als je kind een goede daad verricht heeft.
* TEVREDENHEID *
De plek die je kan kussen als je tevredenheid over je kind wil uiten, is het voorhoofd.
* GENEGENHEID *
Deze plek toont genegenheid en is ook meer bekend als de plek van verlangen en dat is de kus op de wangen.
* LIEFDE *
De plek die meer op genegenheid duidt in combinatie met liefde, is op de handen.
Een hadith overgeleverd door Aisha Allah is tevreden met haar zei: “Ik ben nog nooit iemand tegengekomen die meer op de Boodschapper van Allah ﷺ leek dan Fatima (zijn dochter) Allah is tevreden met haar in manier, gelijkenis en spraak. Toen zij (Fatima) hem (de Boodschapper van Allah ﷺ ) kwam bezoeken, stond hij op (om haar te verwelkomen), nam haar bij de hand, kuste haar en liet haar op zijn plaats zitten. Als hij ﷺ haar bezocht, zou ze opstaan, hem bij de hand nemen, hem kussen en hem laten zitten waar ze zat. ” (Al Boekhaari)
Aanrakingen en kussen maken het verschil
Geruststellende fysieke aanrakingen kunnen een enorm verschil maken. Het gemis ervan kan wonden en pijn veroorzaken. Eén van de redenen waarom Allah ons een huid heeft gegeven heeft, is om te kunnen voelen. Lichamelijke uitingen van liefde omvatten aanrakingen, kussen, knuffels, een schouderklopje, een aai over het hoofd, het vasthouden van een hand, zelfs een kneepje. Onderschat ze niet en laat angst of schaamte jou er niet van weerhouden deze basisbehoefte te vervullen.
De Boodschapper van Allah ﷺ toonde op vele manieren zijn genegenheid voor kinderen. Hij ﷺ omhelsde ze en klopte ze op de rug. Hij raakte hun hoofden aan, kamde hun haar met zijn vingers enz. We hoeven enkel in zijn voetstappen te treden.
Heb jij vandaag al gekust en of geknuffeld?
De link naar het filmpje vind je hier:
