Is het niet vreselijk moeilijk om degene te vergeven die ons pijn heeft gedaan, die ons heeft verraden, die ons hart gebroken heeft? Vaak worden we gekwetst door de mensen die ons het meest aan het hart gaan. Dit komt met name omdat we het van hen het minst verwachten. Bij een vreemde, kennis of collega is het minder erg.
Fatima Omar Khamissa is een internationaal spreker, schrijver, coach en counselor voor gescheiden moslimvrouwen die verder willen met hun leven. Vergeven kan heel zwaar zijn voor je, legt ze uit: “Wrok nestelt zich in je hart, dringt onder je huid door tot in je bloed en zal je emoties beheersen. Maar er is iets dat nog moeilijker is dan anderen vergeven. En dat is jezelf vergeven.”
Volgens haar zitten schuld en schaamte ons in de weg: “Soms schaam je je voor je verleden en kamp je met schuldgevoelens omdat je andere mensen of jezelf in de steek hebt gelaten. Soms worden die negatieve gevoelens zo overheersend dat elke keer dat je in de spiegel kijkt, je alleen maar aan de pijn van je verleden kan denken.”
Vergeven is jezelf verlossen
“Maar als je (jezelf) niet vergeeft,” zo zegt Fatima, “zullen negatieve energie en emoties jouw ziel verslinden; zullen pijn, schuld en zorgen je leven beheersen. Je zult moedeloos, apathisch en depressief worden. De vernedering zal jouw geest met teleurstelling en (zelf)verachting vullen.”
Volgens Fatima is vergeving de enige manier om jezelf te verlossen van de schuld en pijn die je met je meedraagt. Het is belangrijk dat je leert om anderen te vergeven, én om jezelf te vergeven. Je leven wordt zoveel beter als je leert hoe te vergeven en te vergeten.
Fatima: “Je moet de verantwoordelijkheid nemen voor de energie die jij uitstraalt in een ruimte. Als je ongelukkig bent, verspreid je neerslachtigheid onder de mensen om je heen. Als je verbitterd bent, zend je bitterheid uit en als je verdrietig bent, haal je verdriet in anderen naar boven. Op deze wijze kwets je niet alleen jezelf, maar doe je ook de mensen in je omgeving pijn. Als jij gelooft dat je het verdient om te lijden, dan zal je lijden. Je kunt de cirkel van pijn echter doorbreken en dat is door op te houden jezelf en anderen nog langer pijn te doen.”
“Vergiffenis is mijn recht om jou te kwetsen – omdat jij mij gekwetst hebt – op te geven.”
– Anoniem.
Vergeven is loslaten
Hoe vergeef je jezelf en anderen?
Vergeven en vergeten, hoe doe je dat? Het is makkelijker gezegd dan gedaan. Gevoelens van wrok hebben namelijk vaak te maken met de verwachtingen die we hebben van anderen en de realiteit. Het gaat om de erkenning van het gevoel dat iemand ons diep heeft teleurgesteld (en het zich vaak niet eens realiseert). Als iemand zijn spijt betuigt, dan voelt het voor ons alsof we gelijk hadden om teleurgesteld te zijn. Hierdoor kunnen wij van binnen ontspannen. We hoeven niet meer te strijden om erkend te worden. Ons lichaam heeft, zo lijkt het, de verontschuldiging nodig om te kunnen ontspannen, om verder te gaan en de pijn los te laten.
Vergeven en vergeten
Maar als we niet de excuses krijgen die we denken nodig te hebben, moeten we het proces in ons eentje doen, zonder ‘de hulp’ van de ander. Dan is het nodig dat we onze pijn zèlf erkennen, onder ogen zien. We denken vaak dat we dit al doen, maar we zijn vaak nog te gericht op de ander. Pas als we mild zijn naar onszelf, komt het helingsproces op gang.
In feite neem je een innerlijk besluit om jouw leven niet meer te laten beïnvloeden of bepalen door de ander (of door jouw innerlijke criticus). Als je dat besluit genomen hebt, laat jij de ander los en laat de ander jou ook los. Hierdoor vergeet je niet de gebeurtenis, maar wel de pijn. Je ervaart niet meer de pijn van toen.
Fatima geeft een aantal tips van hoe we onszelf stapsgewijs kunnen bevrijden van de pijn en de wrok. En we voegen onze eigen bevindingen eraan toe.
1. Identificeer wat je dwars zit
Vraag jezelf af wat er zo slecht aan je is, dat je jezelf beroofd van positieve gedachten. Vraag jezelf af waarom je het deed. Op deze wijze confronteer je het probleem. En vraag Allah om jou te vergeven.
“… En wendt jullie berouwvol tot Allah, o gelovigen; mogelijk zal het jullie welgaan.” (Koran, 24:31)
2. Geef je fout toe
Herken je eigen fout of je eigen aandeel, erken je boosheid, je zorgen en je duistere gevoelens en gedachten één voor één, zonder schuld of schaamte. Pas dan zullen deze emoties en gedachten je los laten. Laat je pijn los door te huilen, schrijven of te schreeuwen in de regen of in de wind of desnoods in een kussen, zolang je maar op een plek bent waar je alleen kunt zijn.
Een goede tip is om minimaal tien tot twintig A4-tjes vol te schrijven over je ellende, vooral als je slachtoffer bent geweest van misbruik. Het schrijven zal jou in staat stellen om uitdrukking te geven aan de onderdrukte pijn. Je geeft de pijn als het ware door aan het papier op een gezonde manier. Het liefst schrijf je met de hand. Wees niet bang voor de tranen die komen, laat ze gaan. Tranen zijn helend.
En schaam je niet om lelijke woorden te gebruiken die in jou opkomen. Je bewaart ze namelijk niet, maar verbrand de pagina’s na de oefening. Dit zal een bevrijdend zuiverend ritueel zijn.
3. Wees zacht voor jezelf
Je bent slechts een mens. Juist jouw imperfecties maken jou een geweldig en bijzonder mens. Als jij je schuldig blijft voelen over iets dat in het verleden gebeurd is, onthoud dan dit: je deed wat jou toen het beste leek om te doen, met de kennis die je toen had.
“Voorzeker, Allah houdt van degenen die constant berouw tonen en van degenen die zich zuiveren.” (Koran, 2:222)
Heb je het goed gelezen? Degenen die constant berouw tonen en zichzelf zuiveren. Het gaat beiden over het zuiveren van de binnenkant (je ziel) en van de buitenkant. Dus niet degenen die vast blijven zitten in hun schuldgevoelens, maar degenen die zich ervan bevrijden in Zijn Naam. Daar houdt Allah van!
4. Houd op jezelf en anderen de schuld te geven
Je fouten erkennen en accepteren is goed en belangrijk, maar het is een keer genoeg. Je hebt er lang genoeg mee rondgelopen. Het is tijd dat je er nu korte metten mee maakt. Een goede affirmatie om een tijdlang te herhalen: “Ik doe mijn best om het verleden los te laten en ik vergeef mezelf.”
Als je ergens spijt van hebt, vraag je Allah om vergiffenis. Je weet dat Allah alles vergeeft. Dus als Allah jou vergeven heeft, wie ben jij dan nog om aan je schuldgevoelens vast te blijven houden?
“Voorzeker, Hij is Degene die berouw aanvaardt, de meest Barmhartige.”
(Koran, 2:37)
Hou ook op met anderen de schuld te geven. Zij leiden hun eigen leven, en jij leidt jouw leven. Je kunt hun gedachten niet lezen noch beïnvloeden. Geef ze dan ook niet langer de macht over jouw gedachten.
Wees niet de gevangene van je verleden of van een ander
5. Kijk diep in je ziel
Het is vanuit je ziel dat je in staat bent om de wonden te helen die jou tegenhouden om tevreden te zijn en een goed leven te leiden. Neem de tijd om jezelf te leren kennen. Waar beleef jij plezier aan en wat vind je lastig en/of wil je niet langer? Neem de tijd om stil te staan en stil te vallen. Breng elke dag een tijdje zwijgend door, het liefst in de natuur. Neem de tijd je leven te overdenken en stel jezelf de vraag waar je ziel van gaat zingen.
6. Laat los
Het verleden is al voorbij en er is niets wat je er nu nog aan kunt veranderen. Je zorgen maken over de toekomst heeft ook geen zin, want het kan altijd anders uitpakken dan jij je had voorgesteld. Alleen wat nú gebeurt, is nú belangrijk. Alleen vandaag telt. Deepak Chopra zei: ‘In het proces van loslaten zul je vele dingen van het verleden kwijtraken, maar je zult jezelf vinden.’
Nogmaals, je vergeet niet de gebeurtenis, maar je voelt niet meer dezelfde pijn. Je ziet de gebeurtenis als een les voor jezelf in plaats van als een last. Je wenst om niet langer gevangene te zijn van het verleden of van iemand anders. Als je dat van binnen kunt beamen, zal de last jou loslaten. Weg met wrok, weg met haat, weg met teleurstelling, weg met verwachtingen. Neem de regie terug over je eigen leven.
7. Besluit om te helen
Neem – als je er klaar voor bent – een innerlijk besluit dat je je niet meer laat verscheuren door de pijn. Dat je jezelf steeds dieper de put in praat en denkt. Het is niet nodig en zeer vermoeiend om de pijn telkens opnieuw te herbeleven. Het zal jou niet helpen om de wond te dichten en je zult je er niet beter door voelen als je telkens weer alle herinneringen oprakelt. Neem het besluit dat je klaar bent om te helen.
“De daad van vergeving is de belangrijkste bijdrage aan de heling van de wereld.”
– Marianne Williamson
8. Hou van jezelf en vergeef anderen
Je bent door Allah geschapen en je bent uniek. Je hebt een visie op en een missie in het leven. Geniet van je gezelschap; geniet van je eigen gezelschap. Van jezelf en je lijf. Maak tijd vrij om voor jezelf te zorgen. Boek een massage, laat je voeten masseren door een voetreflexoloog, schrijf je in voor een cursus, begin iets nieuws, ga sporten en ontmoet nieuwe mensen.
Dit zal alles in een ander licht plaatsen. Je verdriet zakt weg en je voelt de genade in jezelf opkomen om te vergeven. Je kunt het niet forceren, maar je kunt er wel de deur toe openzetten door goed voor jezelf te zorgen.
9. Oefen dankbaarheid
Benoem elke avond voor je gaat slapen, waar je dankbaar voor bent. Dankbaar voor alles wat je hebt, voor alles wat je bereikt hebt, voor de gunsten die je zijn geschonken, zoals je eten en je drinken en de taak die je verricht, voor elke glimlach, elke traan, voor elke deugd die je hebt ontwikkeld of versterkt, voor elke fout die je hebt gemaakt waardoor je weer een les hebt geleerd. Alles wat je hebt meegemaakt, is een ervaring voor je om jou te maken tot wie je nu bent.
Je kunt ook een dagboek bijhouden, waarin je dagelijks drie dingen opschrijft waar je dankbaar voor bent. Waardeer jezelf om je talenten en vaardigheden, je schoonheid, je intelligentie, je eerlijkheid, je moed, je rechtvaardigheid, je inlevingsvermogen. Houd van je imperfecte zelf.
10. Praat en denk jezelf gelukkig
Gebruik affirmaties (positieve zinnen) om je brein te trainen om positiever te denken. Doe een geheugensteuntje om in de vorm van een armband. Als je jezelf negatief hoort praten of denken, doe dan het armbandje om je andere pols.
Als je krachtige affirmaties gebruikt, zal je positieve energie ontvangen van alle kanten en ook van binnenuit. Herken alle kansen die op je levenspad komen om een mooier mens te worden. De mens zoals jouw Schepper jou bedoeld heeft. Allah wil dat jij het beste uit jezelf haalt, dus doe dat. Je positieve houding is de motor voor jouw succes.
11. Zoek professionele hulp
Jezelf afwijzen en verwaarlozen is pijnlijk. Je verdient het om gelukkig te zijn. Je hebt het recht op acceptatie en liefde. In de eerste plaats van jezelf. Als het jou in eerste instantie niet lukt zelf uit de put te klimmen, omdat er bijvoorbeeld te veel aan de hand is in je leven, zoek dan professionele hulp.
Er zijn zoveel islamitische coaches die tools hebben die ervoor kunnen zorgen dat jij met enkele sessies positiever en sterker in het leven staat. Er zijn ook cursussen en workshops die jij kunt volgen waarin je zelfontwikkeling centraal staat. Geef jezelf een coachingssessie of workshop cadeau. Je zult geen spijt krijgen.
“Wat heb ik toch een prachtig leven geleid! Ik wou dat ik me dat eerder gerealiseerd had.”
-Sidonie Gabrielle Colette
Hoofdfoto: pixabay.com. Bron: www.muslimink.com
