Waarom worden moslima’s toch zo vaak gezien als onderdrukte wezens, alsof er geen actieve en positieve gedachte aan hun manier van leven ten grondslag ligt? Dat lang niet iedereen er zo over denkt, blijkt uit deze blog van Gabby Aossey voor The Huffington Post. Het is een vlammend betoog van een niet-moslim voor méér samenwerking tussen feministen en moslima’s.
Seksuele vrijheid
Wanneer ben je in deze tijd eigenlijk een échte feministe? De meeste mensen hebben daarbij een vrouw voor ogen die ongebonden is en alle seksuele vrijheid van de wereld heeft. Dat is ook gelijk het probleem waar feministen mee zitten. Het lijkt alleen te gaan om seks en het bevrijden van ons lichaam.
Het is logisch dat abortus en anticonceptie deel uitmaken van die vrijheid, maar in de huidige samenleving heeft de feministische strijd inmiddels een heel andere lading gekregen. Als je kijkt naar hippe feministische campagnes zoals van de Amerikaanse ‘Free the Nipple’-beweging, hebben die helaas ook als averechts effect dat ze op een naïeve manier omgaan met het respect voor ons eigen lichaam.
En dat kan ertoe leiden dat ook anderen voor dat lichaam geen respect meer hebben. Als we willen dat we gerespecteerd worden als vrouwen en serieus genomen in wat we doen, moeten we misschien eens kijken naar een onverwachte bron: de moslimvrouw.
De strijd voor de bevrijding van het lichaam kan er toe leiden dat anderen voor dat lichaam geen respect meer hebben.
Het lichaam als tempel
Een moslim – en dan maakt het niet uit of het een man of een vrouw is – leert om het lichaam te behandelen als een tempel. En het dus juist niet in volle glorie aan anderen te laten zien. Bescheiden en ingetogen leren omgaan met je eigen lichaam en dat van anderen is het advies. Moslima’s kunnen ons laten zien dat je de feministische strijd ook op een andere manier kan voeren. Zodat we gaan inzien dat de woorden islam en feminisme wel degelijk samen kunnen gaan en een ‘feministische moslima’ geen innerlijke tegenspraak is.
Krachtige vrouwen
Veel mensen weten niet dat in de geschiedenis van de islam vrouwen een grote rol spelen. Er zijn veel voorbeelden van moslimvrouwen die de macht hadden (en kregen) over hun eigen leven. De Koran beschrijft mannen en vrouwen als gelijk in hun dagelijkse omgang met elkaar en in hoe zij hun leven vorm geven. Als het gaat om familie, liefdadigheid, seks en nog veel meer belangrijke zaken, hebben mannen en vrouwen dezelfde plicht, namelijk voortgaan op het rechte pad dat Allah ons gewezen heeft.
Khadija
De moslimvrouwen uit de vroege geschiedenis van de islam brachten dit idee ook werkelijk in de praktijk. De eerste moslimvrouw was Khadija, de echtgenote van de Profeet Mohammed ﷺ. Zonder haar invloed zou de islam waarschijnlijk niet de wereldreligie zijn geweest die het nu is. Khadija was een zakenvrouw die ook stukken grond in bezit had.
Zij was het die Mohammed ervan overtuigde dat hij niet gek was geworden, toen hij haar vertelde over de eerste openbaring. Khadija spoorde hem aan om serieus te luisteren naar God en de engelen die probeerden met hem te praten en niet uit angst weg te lopen.
Zij was degene die hem onvoorwaardelijk steunde en het zelfvertrouwen gaf om de taak van Profeet op zich te nemen. Het was Khadija die er voor zorgde dat de islam vol tot ontwikkeling kon komen. Zij is een mooi voorbeeld van de krachtige moslimvrouw: uitgesproken, gedreven, zeker van haar zaak en dapper. Een toonbeeld van feminisme, nog voordat die term überhaupt bestond.
Khadija is een mooi voorbeeld van de krachtige moslimvrouw: uitgesproken, gedreven, zeker van haar zaak en dapper
De vrouwelijke metgezellen als voorbeeld
Het zal dus geen verrassing zijn dat veel moslimvrouwen vandaag de dag de vrouwelijke metgezellen uit de tijd van de Profeet ﷺ als voorbeeld nemen. Zij zijn een grote inspiratiebron, zeker voor jonge moslima’s die opgroeien in de huidige – door mannen gedomineerde – wereld. Zij zijn daardoor niet bang om tegen de gevestigde orde in te gaan en uit te komen voor hun geloof, bijvoorbeeld door het dragen van een hoofddoek. En nee, het is niet zo dat hun vaders en echtgenoten hen dwingen, de hoofddoek is een persoonlijke keus die voor elke moslimvrouw weer anders is.
Schoonheidsideaal
Hoe groot is dan het verschil met onze eigen rolmodellen. De druk om aan een bepaald schoonheidsideaal te voldoen is groot: lang en weelderig haar, een dun maar goed geproportioneerd lichaam, een glad gezicht. Veel vrouwen zijn bereid door de hel te gaan om dit ideaalbeeld te bereiken. Daarmee geven we toe aan de druk waarvan we denken verlost te zijn; we onderdrukken onze natuurlijke vrouwelijkheid door ons constant zorgen te maken over hoe we eruit zien in de ogen van anderen. We hebben niet de moed om ons tegen dit vertekende zelfbeeld te verzetten door te zeggen “mijn lichaam is niet om je aan te verlekkeren”.
Afwijken van de norm
Het zijn juist de moslimvrouwen die dit wel durven. En op die manier bevrijden ze zich van de grote alledaagse druk om er mooi uit te zien. Zij zeggen daarmee eigenlijk: ik ben er niet voor jouw plezier, ik wil gezien worden voor wie ik ben en niet alleen omdat ik er mooi uitzie. Zij hebben daardoor de kracht gekregen om zichzelf te bevrijden van het heersende schoonheidsideaal en af te wijken van de gangbare norm. Zij vragen aandacht door hoe ze zichzelf presenteren en niet door hoe goed ze er – in de ogen van mannen! – uitzien. En krijgen daarmee respect, in ieder geval in hun eigen gemeenschappen. Ook al willen sommige media ons anders doen geloven.
Is dit niet wat feminisme zou moeten zijn? Verdienen vrouwen niet gewoon respect om wie ze zijn, zonder opmerkingen over hoe hun lichaam eruit ziet? Ik kwam tot dit inzicht tijdens een lezing over feminisme in islam. De moslima met hoofddoek die de lezing gaf, was zo gepassioneerd aan het vertellen dat iedereen in de zaal – jongens én meisjes – door haar verhaal gegrepen werden.
Geconditioneerd
Ik zag opeens dat het het huidige feminisme probeert trendy te zijn. Dat we geconditioneerd zijn om te denken dat wij als vrouwen vrij zijn en moslima’s onderdrukt. Maar dat de werkelijke vrouwenonderdrukking komt vanuit de patriarchale maatschappij en dus ons óók treft. Het zijn de moslimvrouwen met hoofddoek die zich bevrijd hebben van de beoordelende blik van mannen. Ik zie dat de huidige generatie feministen ten onrechte denkt dat ze met hun acties een zelfde soort respect opbouwen.
Daarom roep ik mijn feministische vriendinnen op om eens goed naar hun moslimzusters te kijken. En samen te werken aan een feminisme dat het vrouwelijk lichaam haar waardigheid teruggeeft. Laten we op een andere manier naar feminisme gaan kijken. En daarbij onszelf leren te waarderen om wat ons zo bijzonder maakt.
