Hatsjoe! Dat lucht op. Duizenden bacteriën die opgesloten zaten in je hoofd en longen vinden hun weg naar buiten via de mond en neus. Zouden we de nies inhouden, dan kunnen we daar ziek van kunnen worden of onszelf anderszins schaden. Daarom zegt een moslim als hij niest: “Alhamdoelillah” oftewel “Alle lof is aan Allah.”
Schadelijke stoffen
Niezen ontstaat door een prikkeling van het neusslijmvlies. Dat gebeurt automatisch door verschillende schadelijke en irriterende stofjes zoals vuil of chemische stoffen zoals parfum, rook, koude lucht, pollen, maar het kan ook om virussen gaan. Niezen is de manier waarop ons lichaam zich ontdoet van alles wat het zou kunnen schaden.
Houd je nies niet tegen.
De trigger komt van buitenaf en de reactie komt van binnenuit: je zenuwen geven meteen een signaal af aan de hersenen. Het signaal naar het brein veroorzaakt een reflex die ervoor zorgt dat je automatisch diep inademt. Je ribbenkast, borstpieren en longen trekken zich vervolgens samen. Je keelspieren ontspannen en de lucht inclusief speeksel en slijm wordt met grote kracht door neus en mond naar buiten geperst. En dat met een snelheid van 150 km per uur. Er is geen houden aan!
Het zeggen van ‘Alhamdoelillah’
Niezen bevrijdt ons van duizenden bacteriën en beschermt ons tegen aandoeningen en pijn. Daarom heeft de Profeet Mohammed ﷺ gezegd: “Wanneer iemand van jullie niest, laat hem dan ‘Alhamdoelillah’ (Alle lof aan Allah) zeggen, en laat zijn broeder of metgezel antwoorden met ‘YarhamoekAllah’ (dat Allah genade met je mag hebben) . En als hij om Allah’s genade vraagt, zeg (dan) ‘Yahdiekoemoellaah wa yoesliha baalakoem’ (moge Allah jou leiden en je situatie rechtzetten).” (al-Boecharie)
De zegeningen van het niezen
Niezen is één van de vele zegeningen van Allah en de gunsten zijn enorm. In de uitleg van Riyad us Salihien zegt Shaykh Uthaymeen dat niezen de hersenen versterkt en het lichaam verlichting brengt.
Volgens Ibn al-Qayyim zorgt niezen ervoor dat dampen verwijderd worden in de hersenen die anderszins gevaarlijk zouden zijn. (Zaad ul Ma’aad)
Probeer daarom niet om het niezen in te houden. Er zit een prikkel in je luchtweg waar je vanaf moet. Je lichaam wil van die prikkel af met een krachtige stoot. Als je dat tegenhoudt, kun je bijvoorbeeld het weefsel in je keelholte of je trommelvliezen beschadigen, omdat de lucht met kracht een uitweg zoekt.
Als de nies niet wil komen, kijk dan in het licht van een lamp, of kijk naar de zon. De overgang van ‘normaal’ naar helder licht zorgt ervoor dat de oogzenuw het reflexcentrum in de hersenen stimuleert.
Niezen is van Allah
De Boodschapper van Allah ﷺ heeft gezegd: “Niezen is van Allah en gapen is van shaytaan.”(Soenan at Tirmidhi)
Een soortgelijke overlevering gaat als volgt: “Allah houdt van het niezen en heeft een afkeer van het gapen. Dus als iemand van jullie niest en Allah prijst (door’ Alhamdoelillah te zeggen), dan is het een verplichting voor iedere moslim die hem hoort om ‘YarhamoekAllah’ (Moge Allah jou genadig zijn) tegen hem te zeggen. En het gapen is van de shaytaan. Dus als iemand van jullie de drang voelt om te gapen, dan dient hij dat zoveel mogelijk te onderdrukken. Want wanneer iemand van jullie gaapt, lacht de shaytaan hem uit.” (al-Boekhaarie)
Imam Ibn Hajar al-Asqalani heeft in zijn boek Fath Al-Baari genoteerd dat Imam al-Khatabi heeft gezegd dat het niezen opkomt wanneer het lichaam droog is en de huidporiën open zijn, en de verzadiging niet bereikt wordt. En dit is anders dan gapen, dit komt op wanneer het lichaam oververzadigd is, het lichaam zwaar aanvoelt en men zich vermoeid voelt. Dit komt door te veel eten. Niezen zorgt voor energie om aanbiddingen te verrichten en gapen maakt de mensen lui. (Fath Al-Baari)
Verder is het goed om te weten dat wanneer iemand Allah gedenkt en Hem prijst, hij shaytaan hier op verschillende manieren mee ergert. Alleen al het niezen zelf irriteert hem al, omdat Allah ervan houdt. En als je niest en Allah hiervoor prijst en jouw gezelschap smeekt om genade voor jou en jij smeekt op jouw beurt dat zij geleid mogen worden, dan kwel je shaytaan.
Ziekte en gezondheid
Ibn Hoebayrah heeft gezegd, “Als een persoon niest dan is dat een indicatie van goede gezondheid, goede spijsvertering en fysieke kracht, dus zou diegene Allah moeten prijzen.”
Volgens de geleerde Ibn Moeflih al-Hanbali heeft Imam Ibn Hoebayrah gezegd: “Al-Razi heeft gehoord dat sommige doktoren hebben gezegd dat niezen geen teken is van een opkomende ziekte, behalve als er (slijmvlies)ontstekingen mee gepaard gaan.”
Sommige mensen niezen alleen één keer, maar de meeste niezen drie keer achter elkaar. Bij de eerste keer niezen komt de irritante stof los, de tweede nies brengt het naar de neus en bij de derde keer schiet het eruit. Mensen met een allergie moeten altijd een paar keer niezen om de weg weer vrij te maken. Als je heel vaak moet niezen, gaat het doorgaans om een verkoudheid of griep.
Er is onderzoek gedaan naar het effect van niezen en hoesten in zakdoekjes, elleboog of met mondmasker op.
De neus drie keer snuiten
De Profeet ﷺ heeft gezegd: “Als iemand van jullie wakker wordt, dan dient hij zijn neus drie keer te snuiten (door water op te snuiven en uit te snuiten). Voorwaar, shaytaan overnacht in (de binnenkant van) de neus.” (Boechari en Moeslim)
De Boodschapper van Allah ﷺ geeft aan dat we onze neus goed moeten schoonmaken en dit is niet alleen tijdens het wakker worden, maar ook bij elke woedoe (rituele wassing). Als moslim reinig je daarom meerdere keren per dag je neus en dat is niet voor niets!
Het schoonmaken van de neus helpt je namelijk om infecties van de bijholten van de neus te voorkomen; het maakt de neusharen goed schoon; het voorkomt neusbloedingen en het voorkomt verkoudheid. Je ademt en ruikt hierdoor beter. Keel-, neus- en oorartsen zeggen dat het goed schoonhouden van je neus helpt tegen infectie van de oren en keel. Mensen die last hebben van hooikoorts zouden hun neus drie keer moeten snuiten als ze wakker worden en dan zullen ze in sha Allah resultaat zien.
Gezonde neusflora
In de bijholten en slijmvliezen zijn er microscopische trilharen. Ze vibreren allemaal in dezelfde richting en onder een microscoop lijkt het op een maïsveld dat meebeweegt met de wind. Deze trilharen zijn bedekt met een laagje slijm en vangen stof, bacteriën, pollen en witte bloedlichaampjes op. Wanneer het slijm opdroogt, verliest het zijn functie. Dus door water in te snuiven en uit te snuiten, blijft de slijm zijn werking doen. De haartjes voeren zo het opgevangen stof weg en vele allergieën verdwijnen. Een gezondere neusflora zonder bijwerkingen van medicijnen, waardoor je heerlijk vrij kunt ademen.
De etiquette van het niezen
Als een moslim niest, is het verstandig dat hij zich aan de etiquette van het niezen houdt in het kader van hygiëne en het behouden van een goede gezondheid. De Profeet ﷺ heeft gezegd: “Reinheid is de helft van het geloof en het prijzen van Allah vult de weegschaal.” (Sahih Moeslim).
Handen wassen na het niezen.
Wat is dan die etiquette?
- Probeer niet om het niezen tegen te houden, ook al kijken sommige mensen je tegenwoordig gelijk ongerust of boos aan. Niezen is een zegening van Allah. Je wil de beloning toch niet missen?
- Wees beleefd en draai je hoofd weg en nies in een andere richting als je in de buurt bent van andere mensen.
- Onze geliefde Profeet Mohammed ﷺ heeft ons geleerd om de mond te bedekken als we niezen, met onze handen of met iets van onze kleding. (Aboe Dawoed en at-Tirmidhi.) Een zakdoekje zou natuurlijk ook kunnen. Op die manier houden we de meeste bacteriën tegen en dempen we het geluid iets.
- Als je automatisch je hand voor de mond houdt, omdat je dat nu eenmaal gewend bent, vergeet dan niet je handen te wassen nadien. En vergeet ook niet om je zakdoekje weg te gooien in plaats van hem te bewaren voor een volgende keer.
- Bedank Allah als je hebt geniest door ‘Alhamdoelillah’ te zeggen.
- Als iemand anders niest en Allah bedankt heeft, zeg dan ‘yarhamoek Allah’
- Dan is het jouw beurt om te eindigen met ‘Yahdikoem Allah wa yoeslih baalakoem’.
- Als je broeder of zuster vergeet Allah te prijzen na het niezen, herinner hem er dan op een vriendelijke manier aan.
- Als iemand vaker dan drie keer niest, is het voldoende om Allah drie keer te prijzen.
De soennah van de Profeet ﷺ sluit goed aan bij de hygiëneregels in coronatijd. Ook nu wordt aangeraden om de mond te bedekken als we niezen. Alhoewel er geen wetenschappelijk bewijs voor is, dat in de binnenkant van je elleboog niezen beter is, zou dat ook een optie kunnen zijn. Als je niets met een mondkapje op, gooi hem dan zo gauw als mogelijk in de prullenbak, zodat je de schadelijke stoffen niet opnieuw inademt.
Niezen met zakdoek, mondkapje en elleboog
Onderzoekers van de Mucophysiology Laboratory van de Universiteit van Alberta in Canada hebben de effectiviteit van de aangeraden preventieve maatregelen ten aanzien van hoesten en niezen onder de loep genomen. En dan specifiek in hoeverre een simpele preventieve maatregel als het bedekken van de mond druppeltjes in de vorm van aerosolen tijdens het hoesten tegenhoudt.
Ze hebben gekeken naar het effect van een zakdoek, een mondkapje en hoesten en niezen in de elleboog. Hun conclusie is dat de aangeraden maatregelen niet voorkomen dat de druppels in de omgeving verspreid worden. Omdat het hoesten en niezen met zoveel kracht gepaard, dat het aan alle kanten een (uit)weg zoekt, zouden de preventieve maatregelen slechts schijnveiligheid bieden. Men raadt aan om de voorgestelde maatregelen nog eens kritisch tegen het licht te houden.
Franse en Duitse onderzoeken hebben daarnaast bewezen dat ook chirurgische mondkapjes de transmissie van virussen niet tegen kunnen houden of iemand moet zijn handen grondig wassen. De CDC (het Amerikaanse RIVM) gaf onlangs aan dat “mondkapjes spetters en grote druppels tegen kunnen houden, maar dat een mondkapje zoals het nu ontworpen is kleine druppels niet kan filteren.” [28].
Zou het mogelijk zijn om een maatregel te bedenken waarbij geen druppeltje gelanceerd wordt? Is het eigenlijk de bedoeling dat de mensen zo bang zijn om besmet te worden door virussen en bacteriën? Nog nooit eerder in de geschiedenis van de mensheid heeft eenieder wel iets te zeggen over aerosolen (stofdeeltjes of vloeistofdeeltjes in een gas) en ventilatie. Niet eerder werd je als gevaar gezien als je nieste. Integendeel, jou werd gezondheid toegewenst. Of genade zoals in het geval van de moslim.
Geen niesschaamte
Besef daarom, de volgende keer als je niest, dat je geen niesschaamte hoeft te voelen. Niezen is een indicatie is van goede gezondheid, een goed werkend immuunsysteem en fysieke kracht. Daar mag je best dankbaar voor zijn. En als je in het gezelschap van een niezer bent en je hoort de niezer Allah prijzen, vergeet dan niet om antwoord te geven en jouw beloning te ontvangen!
Ma sha Allah, DjazakAllahu hejran va BarakAllahu fikum