15 49.0138 8.38624 arrow 0 both 1 4000 1 0 horizontal https://qantara.nl 300 4000

Qantara

Voedsel voor de ziel
  • eBook
  • /
  • Doneren
  • /
  • Maak kennis met onze redactie
  • /
  • Stuur ons een bericht
  • /

Qantara

  • Gezondheid en wetenschap
    • Geneeskunde van de profeet
  • Spiritualiteit
  • Mens en maatschappij
    • Politiek en geschiedenis
    • Persoonlijke blogs
    • Psychologie
  • Inspirerende mensen
  • Lifestyle
FacebookTwitterLinkedin

Wat doet armoede met de mens? Armoedebestrijding vanuit islamitisch perspectief

Door Anoir Benabdillah
24 februari 2022
3325 Views
Delen
Facebook
F
Twitter
T
Pinterest
P
Reacties

We staan er niet vaak bij stil, maar we leven in één van de rijkste delen van de wereld. Dit betekent echter niet dat hier geen armoede bestaat. Sterker nog, alleen al in Nederland leefden circa 1 miljoen mensen in 2020 onder de armoedegrens. Wereldwijd zien we sinds de jaren ’90 dat  extreme armoede is gedaald van 1,2 miljard naar 789 miljoen mensen. Maar dit aantal is sinds de COVID-pandemie weer flink gestegen (Oxfam, 2021).

Armoede in het licht van de Islam

Velen van ons kennen de hadith dat de armen het Paradijs 500 jaar eerder zullen binnentreden dan de rijken, zoals vermeld in At-Tirmidhi. Ook weten we uit verschillende overleveringen dat zelfs de Profeet ﷺ werd getroffen door armoede. Zo lezen we in Sahih Muslim dat ‘Omar – moge Allah tevreden met hem zijn – moest huilen om de armoede van de Profeet en hij werd gerustgesteld door het feit dat wij als moslims het Paradijs in het vooruitzicht worden gesteld.

Het aantal armen in de wereld is sinds de COVID-pandemie flink gestegen (Oxfam, 2021

Dit gegeven wil overigens niet zeggen dat wij niet mogen streven naar rijkdom of dat het haram is. (Streven naar) rijkdom is gewoon toegestaan. Maar uit een aantal onderzoeken dat zowel de gevolgen en oplossingen van armoede aantoont, blijkt dat de bovenste laag van de rijke mensen wel medeverantwoordelijk is voor de instandhouding van armoede.

Stress en ziekte

De situatie van mensen die in armoede leven, wijkt in veel opzichten af van mensen die welvarender zijn. Eén van de gevolgen is bijvoorbeeld dat volwassenen die leven met geldzorgen, schulden of armoede vaak te maken hebben  met chronische stress, ongezonde leefstijl, chronische ziekte als diabetes mellitus type 2 en hart- en vaatziekten en psychische problemen.

Schadelijk voor kinderen 

Voor kinderen die opgroeien in armoede zijn de gevolgen veel zwaarder en verregaander dan alleen materiële tekortkomingen. “Kinderen ervaren armoede als een omgeving die schadelijk is voor hun mentale, fysieke (hersenschade), emotionele en spirituele ontwikkeling”, zo blijkt uit een onderzoek van UNICEF (2019). 

Schade aan de hersenen

In een studie uit 2009 van 9- en 10-jarigen die alleen verschilden in hun sociaaleconomische status, bleken opvallende verschillen in activiteit in de prefrontale cortex, wat cruciaal is voor complexe cognitieve taken zoals het leren van een taal. De respons in dat gebied van veel van de arme kinderen op verschillende tests leek op die van sommige slachtoffers van een beroerte, aldus hoofdonderzoeker Robert Knight, hoogleraar psychologie aan de University of California, Berkeley.

Het is niet alleen dat deze kinderen arm zijn en meer kans hebben op gezondheidsproblemen, maar ze krijgen mogelijk geen volledige hersenontwikkeling door de stressvolle en relatief arme omgeving die gepaard gaat met een lagere sociaaleconomische status: minder boeken, minder lezen, minder games en minder  bezoeken aan musea. Want al deze zaken (ook gamen met mate) dragen positief bij aan ontwikkeling. 

De belangrijkste gebieden in de hersenen die verschillen lijken te tonen bij arme kinderen, zijn de hippocampus en de frontale kwab. 

Langdurige effecten

Dit soort tekortkomingen kunnen ook tot gedragsproblemen leiden, zoals het team dat heeft waargenomen. Dit is erg alarmerend. 

De effecten van armoede kunnen langdurig zijn.

De effecten van armoede kunnen langdurig zijn. Een longitudinale studie door Gary Evans in 2016 toonde aan dat volwassenen die als kind arm waren geheugenstoornissen hadden. Daarnaast liet de studie zien dat bij kinderen die te maken hadden met ernstige armoede de connectiviteit van de amygdala en hippocampus met andere hersendelen ernstig was verzwakt. Ook de prevalentie van depressie lag vele malen hoger en er was meer kans op andere psychische – en gedragsproblemen. 

De hippocampus en amygdala in het rood

Deze onderzoeken schetsen een zeer somber beeld van de gevolgen van armoede. Maar, en dat is hoopgevend, niet alle arme kinderen worden op dezelfde manier getroffen. Niet elk arm kind dat meedeed aan de studie vertoonde namelijk gebreken in de prefrontale cortex. Dit suggereert dat er ook beschermende en zelfs oplossende factoren zijn. 

Meer groen

Kinderen die wonen in achterstandsgebieden waar veel groen is, ervaren veel minder problemen dan rijke kinderen die in wijken wonen waar nauwelijks groen is. Dat blijkt uit onderzoek van een team van de Universiteit van Illinois, gepubliceerd in 2018. Ming Kuo en haar collega’s kwantificeerden het niveau van de boom- en grasbedekking op de schoolpleinen van 318 basisscholen en de gesteldheid van kinderen die arm waren, waarbij zij constateerden dat deze kinderen betere hersenfuncties ontwikkelden. Let wel, dit gaat vooralsnog om een correlatie en niet om een causaliteit.

Ouder- kindrelatie

Een andere beschermende en oplossende factor was er één die zich richtte op het tot stand brengen van een positieve relatie tussen ouders en kinderen die in armoede opgroeien. Het team dat problemen in de prefrontale cortex heeft waargenomen, meent zelfs dat ze kunnen worden voorkomen. Eerdere studies hebben aangetoond dat kinderen in arme gezinnen tegen de tijd dat ze 4 zijn ongeveer 30 miljoen minder woorden zouden kunnen begrijpen dan kinderen uit gezinnen uit de middenklasse. Meer met de eigen kinderen communiceren kan dus de prestaties van de prefrontale cortex verbeteren, merkte het team op. Ouder-kindrelatie onder het mom van ‘tarbiyyah’ – in het Arabisch- schijnt dus cruciaal te zijn. De relatie tussen ouder en kind is cruciaal.

Oplossingen vanuit islamitisch perspectief

De islamitische visie omtrent armoede kent een breed scala aan oplossingen. De  bestrijding kunnen we grofweg in drie fundamentele zaken verdelen, namelijk praktische, preventieve en herstellende maatregelen.

De Islam biedt praktische, preventieve en herstellende oplossingen voor armoede.

  • Praktische maatregelen die de kern van armoede bestrijden

    Bij de praktische maatregelen kunnen we de Islam als middel inzetten om armoede te verlichten en daarmee te bestrijden. Denk allereerst aan de verhoging van het minimum inkomen, zodat de behoeftigen meer geld overhouden, mits de belasting evenredig blijft. Als  we meer geld overhouden, kunnen we ook meer spenderen, zodat er evenwicht in de samenleving komt en gehandhaafd blijft.

  • Preventieve maatregelen

    De islamitische economie zorgt er ook voor dat preventieve maatregelen worden genomen zodat welvaart niet geconcentreerd wordt in een specifiek deel van een bevolking, zoals: (a) zeggenschap over eigendom en (b) voorkomen van wanpraktijken. In een islamitisch land draagt de staat hiervoor de eindverantwoordelijkheid.

  • Herstellende maatregelen

    De herstellende of  corrigerende maatregelen bevorderen de overdracht van rijkdom naar het armere deel van de bevolking. Zoals zakaat, waqf en sadaqa. 

Zakaat, Waqf en Sadaqah

Zakaat is één van de vijf zuilen van de Islam.  Zowel de salaah (gebed) en zakaat worden vele malen in de Koran genoemd. Daarom behoren deze twee tot de fundamentele waarden van de  Islam. Alhoewel zakaat verplicht is voor iedereen, is het alleen verplicht als je 85 gram aan goud in je bezit hebt of het equivalent in goederen en/of euro’s. Vanuit islamitisch perspectief is zakaat het recht van de arme op een deel van het geld van de rijke.

Zakaat geven is verplicht, terwijl waqf en sadaqa vrijwillig zijn en aangemoedigd worden. Waqf staat voor een gift uit solidariteit van bijvoorbeeld een gebouw, machine of een waterput waarmee de behoeftigen geholpen worden. Ook het stichten van een school om gratis onderwijs mogelijk te maken wordt gezien als waqf. Sadaqa betekent letterlijk liefdadigheid. Het gaat bij sadaqa om een vrijwillige gift of het bieden van hulp in welke vorm dan ook.

Einde aan armoede

Allah de Almachtige prijst in Koran de trouwe volgelingen door te zeggen dat zij, uit liefde voor Allah, hun voedsel aan de behoeftigen, wezen en gevangenen besteden  (86:8).

Allah legt hier het karakteristieke kenmerk van de gelovigen uit. Namelijk dat de oprechte en vrome voorgangers hulp en bijstand bieden aan de minderbedeelden van de samenleving. De Profeet ﷺ heeft uitgelegd wat de voordelen zijn van Sadaqa. Evenzo heeft Allah op veel plaatsen in de Koran geïnstrueerd dat diegene die financieel in staat is om sadaqa te geven dat dient te doen. In soerat-al-Baqarah zegt Allah:

“Die mensen die geld uitgeven op de weg van Allah in een verborgen of expliciete manier zullen grote beloningen ontvangen van hun Schepper.” (2:247)

Als zakaat, waqf en sadaqa tezamen worden toegepast, zal het mogelijk zijn om een einde te maken aan armoede.

Onderzoeken

Verschillende onderzoeken hebben de effectiviteit van zakat, waqf and sadaqah om armoede te bestrijden aangetoond. Volgens deze onderzoeken zou de welvaart van de rijken inderdaad de armen bereiken als deze middelen hand in hand gaan. Het zou sociale, economische en psychologische stabiliteit brengen en ongelijkheid en onrecht tot een minimum beperken.

Verantwoordelijkheid

In het licht van de bovengenoemde Koranverzen en de woorden van de Profeet ﷺ is het duidelijk dat de Islam van ons vraagt dat we als mens in ons leven niet alleen op onze eigen behoeften en wensen gericht zijn. Integendeel, we hebben een verantwoordelijkheid als lid van een samenleving waarbij behoeftigen, daklozen en arme mensen onze hulp nodig hebben.

De Islam bevordert gevoelens van broederschap en maatschappelijk collectief denken. De basisideologie van de Islam is dat Allah de Almachtige de echte Eigenaar is van de rijkdom die Hij heeft gegeven aan de mensheid.

Evenwicht

We kunnen rijkdom dus uitgeven in overeenstemming met de bevelen en instructies van Allah, de Almachtige. Zo is het verplicht om geld uit te geven op de weg van Allah en af ​​te zien van het uitgeven van rijkdom aan dingen van die Allah ons heeft verboden. Op deze manier vestigt de Islam een ​​systeem voor de financiële hulp van de behoeftigen. Daarnaast zal vrijgevigheid en het helpen van anderen vanuit psychologisch oogpunt anderen aansporen om hetzelfde te doen.

Maar dat niet alleen. De Islam gebiedt ook de behoeftigen om te strijden en te werken om de kost te verdienen in plaats van alleen te vertrouwen op de economisch rijke klasse. Dit systeem biedt een ​​evenwicht waarin geen enkele klasse van een samenleving wordt uitgebuit of tekort wordt gedaan. 

hoofdafbeelding: pxhere.com
Mens en maatschappij
Armoede, Armoedebestrijding, rijkdom
Over Anoir Benabdillah
Anoir studeerde psychologie en is werkzaam geweest als probleem- en jongerenwerker. Verder is hij te omschrijven als, kritisch, grensverleggend, explorerend, leergierig en verbindend.
Zie alle berichten van deze auteur
Niezen is van Allah: de zegeningen van het niezen
Train jezelf om te vertrouwen op Degene Die je moet vertrouwen: Al Wakiel
5 juni 2025
Eigenaarschap: jouw vrijheid is ook jouw verantwoordelijkheid
16 februari 2025
Vind innerlijke rust in de Genade van Allah
16 oktober 2024
Hoe blijven we immuun voor de donkere kant van technologie?
Reacties 0

Laat een bericht achter CANCEL

Webshop
– Qantara –
Een open bron voor iedereen die wil lezen hoe het geloof in Allah je als mens kan inspireren!

Ons magazine in je inbox?

Ontvang onze artikelen DIRECT in je inbox!

Jij kunt ons helpen!
** Ben jij ook moe van al die negativiteit rondom de islam? ** Qantara zet hier al zo'n tien jaar lang positieve verhalen tegenover ** Steun ons met € 5,00 per maand => KLIK HIER!

Qantara Selectie

GEZONDHEID EN WETENSCHAP
Woede voorkomen en reguleren met behulp van dhikr en du’a
Voordelen van het eten van dadels voor en tijdens de bevalling
Onze ogen: spiegel van de ziel, poort naar het hart en brein
Slapen is eigenlijk elke nacht ‘een beetje sterven’
bodem leeft
De Levende Bodem: een wonder onder onze voeten

Qantara Selectie

INSPIRERENDE MENSEN
Malcolm X tijdens de Hadj: “Voor het eerst voelde ik mij een compleet mens”
Yasmine Tegouana: “Het is een gunst om een ander te mogen helpen”
Muhammad Ali: “Ik ben niet de grootste. Dat is Hij!”
Het grote gevaar van het veroordelen van ‘de ander’
Zakariya Bosmans: “Ik heb me in alle rust kunnen ontwikkelen als moslim”

Qantara Selectie

MENS EN MAATSCHAPPIJ
Leidraad voor goed gedrag: de Koran maakt een beter mens van je
Ik geef om mezelf: mijn ziel is slechts mijn rijdier
Eigenaarschap: jouw vrijheid is ook jouw verantwoordelijkheid
Jan Janszoon alias Mourad Raïs: moslimbekeerling, piraat en polderaar
Allah geeft je niet alles wat je wilt, maar wel alles wat je nodig hebt
Lees! In de naam van jouw Heer, die alles heeft geschapen.
(Koran 96:1)

Ons doel

> Qantara.nl is een online magazine. Een open bron voor iedereen die wil lezen over hoe het geloof in Allah je als mens kan inspireren. Gemaakt door een collectief van schrijvers en redacteuren. Wij willen je verrassen met nieuwe invalshoeken. Een andere manier van kijken, ook bij onderwerpen waarop een taboe lijkt te liggen.

> Bij ons lees je interviews met moslims zoals jij. Waarom doen ze de dingen die ze doen. Wij hebben een ander soort gesprek, omdat wij kunnen snappen en willen weten hoe hun geloof hen inspireert. Om op die manier voedsel voor de ziel te zijn voor iedereen die daar behoefte aan heeft.

Onze schrijvers

> Qantara heeft een brede blik. Onze schrijvers zijn in het dagelijks leven student, huisvrouw, expat, coach, kindertolk, redacteur, jurist en wetenschapper.

> Onze schrijvers zijn echte wereldburgers: met wortels in landen als Turkije, Algerije, Somalië en natúúrlijk Nederland en België.

 

 

 

Reacties van onze lezers

“Wat schrijven jullie toch prachtig. Kan geen geschikte woorden bedenken om te omschrijven hoe goed jullie zijn. Moge Allah SWT jullie rijkelijk belonen! 🙏”

 

“Positieve info over islam. #soulfood“

 

“Prachtige stukken over psychologie, islam en maatschappij.”

Qantara 2019 © - Alle rechten voorbehouden
FacebookTwitterLinkedin
  • ↑ Omhoog
  • /
  • Privacybeleid
  • /
X
Wil jij ons steunen? Bestel dan via Qantara bij Bol.com.
Bekijk de webshop
x Gedeeld