De grote drukke en lichtgevende steden zoals Tokio, New York en Las Vegas trekken jaarlijks duizenden bezoekers. Dat geldt ook voor de meest stille en fascinerende plekken in de natuur. Beide ‘werelden’ zijn spectaculair op het moment dat de nacht valt en er zich een schouwspel van licht voordoet. Maar wist je dat het ene licht het ander dooft? Sterker nog het beïnvloedt naast jouw gezondheid ook het vasten.

Het is goed mogelijk dat jij vanuit jouw slaapkamer de sterrenhemel anders ziet dan dat ik dat doe vanuit mijn kamer op exact hetzelfde moment. Het aantal sterren dat zichtbaar is, is namelijk afhankelijk van hoe verlicht jouw woonplaats is. Woon je middenin een stad, dan kan het zijn dat je 50 sterren tellen kunt. Terwijl de inwoner van een klein dorpje onder meer dan 500 zichtbare sterren slaapt. Om het wat beter te begrijpen volgt hieronder een foto van één en dezelfde plek op het moment dat er stroom en dus licht aanwezig is en daarnaast het moment waarop de stroom is uitgevallen door een aardbeving.

Hoe meer jouw woonplaats dus verlicht is, des te minder jij van de nachthemel kunt zien, omdat de hemel boven je niet donker genoeg is. Hemelhelderheid is een maat voor hoe donker het ‘s nachts is. Wat interessant is, is dat het verschil in hemelhelderheid effect heeft op onze gezondheid en op nog veel meer.

Hoe lichtvervuiling invloed heeft op het vasten
Nederland is een van de meest verlichte landen ter wereld. Dit is met name vanwege de vele lantaarnpalen en broeikassen die enorm veel licht de omgeving in sturen. Lucht- en watervervuiling zijn bekende termen, maar hoe zit dat met lichtvervuiling? Hiermee wordt geduid op al het licht dat teveel is en de hemelhelderheid beïnvloedt.

Lichtvervuiling is een direct nadeel voor astronomen. Naast het feit dat het moeilijker is geworden om het melkwegstelsel goed te zien, is het ook moeilijker geworden om te bepalen vanaf hoe laat er gevast moet worden. In de Koran staat immers:

“Eet en drink tot de witte draad (licht) van de dageraad verschijnt om u
te onderscheiden van de zwarte draad (duisternis van de nacht)”
[Al-Baqarah 2:187]

Hoe dienen de moslims in Nederland om te gaan met dit vers? De vraag waar de geleerden mee zitten is: wordt er gevast totdat het astronomische fenomeen gezien wordt of tot het moment waarop het fenomeen daadwerkelijk plaatsvindt, zelfs al is het (door lichtvervuiling) niet met het blote oog waar te nemen? De kans is groot dat zolang lichtvervuiling blijft bestaan, deze discussie in leven blijft.

Effecten van lichtvervuiling
Lichtvervuiling heeft helaas nog meer nadelen. Het heeft namelijk ook negatieve gevolgen voor onze gezondheid. Al het artificiële licht blijkt te interfereren met de chemische en fysiologische processen die normaal gesproken ‘s nachts plaatsvinden. De natuur heeft altijd een perfecte balans gehad tussen dag en nacht. Zo zijn de donkere delen van een etmaal uitermate geschikt voor bepaalde chemische processen die enkel in het donker de lucht reinigen.

Ook de fysiologische processen die onze slaap reguleren zijn afhankelijk van hoe donker het is. Niet alleen de mens, maar ook ons ecosysteem en de dieren die in het wild leven, hebben ermee te maken. Wetenschappers suggereren dat het artificiële licht niet alleen negatieve, maar zelfs dodelijke effecten kan hebben op o.a. amfibieën, vogels, insecten en planten. Bij het paren, migreren, navigeren en het vinden van voedsel zijn meerdere dieren namelijk afhankelijk van de natuurlijke duisternis.

Wat eraan te doen
Verschillende instanties zoals de vereniging Werkgroep Lichthinder trekken aan de bel. Met name in Nederland zullen er veranderingen plaats moeten vinden. Zo heeft men in Drenthe een half jaar terug straatlantarens geplaatst die energiezuiniger zijn en het licht beter naar beneden hebben gericht.

Zelf kun je ook wat doen aan lichthinder. Heb je bijvoorbeeld een lamp buiten hangen, probeer deze dan zodanig af te schermen zodat het licht enkel naar beneden toe gericht is. Kijk ook of het buitenlicht bij je huis wel echt nodig is en maak gebruik van rood licht en energiezuinige lampen. Mocht je gemeente zich nog niet bezighouden met deze problematiek, dan kun jij hier een melding van maken en met eventuele suggesties komen.

Wat er ‘s nachts allemaal gebeurt in de atmosfeer is nog nauwelijks bekend. Er spelen tal van processen waar we bijna niks van weten. Dat kleine beetje waar wij wel weet van hebben, geeft ons al redenen genoeg om stil te staan bij lichtvervuiling. Het is per slot van rekening een kwestie die ons allemaal aangaat. Als moslim zijnde zijn wij de ambassadeurs van de islam hier op aarde en dus zijn we mede verantwoordelijk voor wat wij als mens veroorzaken. Door ons steentje bij te dragen kunnen wij al een verschil betekenen.