Ons hart, onze ziel, ons verstand en ons lichaam behoren tot de grootste gunsten die Allah ons geschonken heeft. En toch zijn het de meest verwaarloosde geschenken. Allah en de Profeet Mohammed ﷺ  hebben ons opgedragen om mild en vriendelijk te zijn tegenover Zijn Schepping. Dat houdt in dat we óók mild tegenover ons zelf moeten zijn. Hou van jezelf, want ook jij bent één van Zijn schepsels.

“Welke weldaden van jullie Heer ontkennen jullie dan?” (55:38)

Wens voor je broeders, wat je voor jezelf wenst

‘Wens voor je broeders wat je voor jezelf wenst’ is een les die een essentieel onderdeel moet zijn van onze houding als moslim, en gaat zowel over mannen als vrouwen. Maar doorgaans begrijpen wij hieruit alleen dat wij opofferingsgezind moeten zijn. Het gaat echter ook over onszelf! Liefde voor onszelf is onontbeerlijk en net zo belangrijk als het praktiseren van ons geloof.Toch wordt de vraag ‘Wat doe je uit liefde voor jezelf?’ zelden gesteld.

Ik ken iemand die altijd riep dat hij andere mensen wilde dienen, dat hij zelf niet zo belangrijk was. Uiteindelijk riep zijn lichaam hem tot de orde, want hij werd ernstig ziek. Hij kon niet meer voor anderen klaar staan. Hij kon niet anders meer dan de aandacht naar binnen te richten en voor zichzelf te zorgen. Dit is wat Allah van je wil! En als je het zelf niet doet, wordt het wel voor je geregeld.

Zelfzorg is ‘ibada

Aandacht en respect schenken aan jouw eigen welzijn – je lichaam, geest, emoties en ziel – is nodig om te kunnen overleven. Maar het gaat nog dieper dan dat. Het is namelijk ook een daad van grote dankbaarheid aan Allah, die jou zo geschapen heeft. En een daad van ‘ibada, van aanbidding. Deelnemen aan lezingen en activiteiten die je ziel voeden of ‘vleugeltjes geven’, tijd doorbrengen in je eentje om tadabbor te doen, een of twee uur per week sporten, wandelen in de natuur, bijtijds rust nemen; dat zijn geen daden van egoïsme, maar daden van ‘ibada. En broodnodig.

Simpele daden van zelfzorg zijn onderdeel van wat de islam van ons vraagt. De islam benadrukt het belang van liefdadigheid. Aboe Huraira vertelde dat de Boodschapper van Allah ﷺ  heeft gezegd:

“Als iemand een gelovig mens uit een moeilijke situatie verwijdert, dan zal Allah één van zijn moeilijkheden in het Hiernamaals verwijderen. Als iemand een probleem van een ander oplost, dan zal Allah het makkelijk voor hem maken in deze wereld en in het Hiernamaals. Allah biedt altijd hulp zolang de dienaar zijn broeder helpt. ” (Sahih Muslim)

Maar hoe kun je anderen helpen, als je niet eens in staat bent om recht te doen aan jezelf?

Wandelen in de natuur is zelfzorg

Zelfzorg is soenna

Het is onze taak om anderen te ondersteunen, maar het is net zo belangrijk om jezelf en je lichaam te beschermen. Je lichaam is jou te leen gegeven. Het is een Amana (iets dat in vertrouwen is gegeven en waar jij verantwoordelijk voor bent). Allah’s geboden houden elkaar in evenwicht. Het is aan jou om dat evenwicht te bewaren. In je jeugd zijn het jouw ouders die voor je zorgen, maar eenmaal volwassen is het jouw eigen verantwoordelijkheid..

Aicha vertelde dat de profeet ﷺ  Uthman ibn Mazhun bij zich riep. En toen hij kwam zei de profeet: “O Uthman, wens je niet om mij te volgen?” Uthman ibn Mazhun zei: “O Boodschapper van Allah. Jawel, ik wil jou volgen.” De profeet zei: “Waarlijk, ik slaap en ik bid, ik vast en ik verbreek mijn vasten, en ik trouw vrouwen. Vrees Allah, o Uthman, want je gezin heeft recht op je en je gasten hebben recht op je. Je eigen ziel heeft recht op je. Dus vast en verbreek je vasten, bid en slaap.”  (Sunan Abu Dawud)

Je lichaam heeft haq (rechten) op je; behandel je lichaam dan ook als zodanig. Een kenmerk van de moslim is dat hij de soenna volgt. De beste van de mensen heeft ons opgedragen om aandacht te schenken aan onze ziel én aan ons lichaam. Dus eer hem door goed voor jezelf te zorgen en van jezelf te houden. 

Eet natuurlijk voedsel

Je lichaam en ziel voeden is het belangrijkste dat je kunt doen. Pas op dat je je lichaam niet vult met ongezond en onnatuurlijk voedsel waaraan allerlei is toegevoegd om het houdbaarder, aantrekkelijker en smakelijker te maken, zoals koek, snoep, chips, voedsel uit pakjes.  En dat je jouw lichaam geen schade toebrengt door bijvoorbeeld te roken of te alcohol te drinken. Voed jezelf met gezond en heilzaam voedsel en drink water, kruidenthee, verse fruitsap zonder toevoegingen. En schenk je lichaam ook de noodzakelijke rust om het voedsel te kunnen verteren. Eet niet de hele dag door, maar laat voldoende tijd tussen de maaltijden. Verricht hijama (cupping) en vast zo nu en dan of regelmatig om je lichaam te ontgiften.

Neem tijd voor jezelf

De geest vraagt ook om aandacht en rust. Daag jezelf uit op je werk en bij je studie, maar zorg ook voor innerlijke rust, zelfreflectie en zingeving. Zo blijf je vitaal. Zo houd je jouw lichaam en ziel in evenwicht en zorg je dat ze kunnen groeien en bloeien.

Tijd nemen voor jezelf, je een paar uur afzonderen van de mensen, kan tot wonderbaarlijke resultaten leiden. De stilte opzoeken is een kans op zelfreflectie, een kans om jezelf beter te leren kennen. Dit leidt geenszins tot egoïsme. Activiteiten ondernemen die je hart vullen of verlichten zoals Koran reciteren, schrijven en schilderen, zal je wonden helen, je leed verzachten en je pijn verlichten. De last van de stress van het dagelijkse leven kan soms zwaar op de tere ziel drukken. Daarom is het goed je terug te trekken en je hart en ziel te zuiveren van het wereldse en terug te brengen bij de focus op wat werkelijk belangrijk is. Het helpt je prioriteiten te stellen in je leven en het helpt je om dichterbij Allah te komen.

Eet natuurlijk voedsel – dat is zelfzorg

Verwaarloos jezelf niet

Als jij je lichaam verwaarloost, zul je merken dat je minder geneigd en gemotiveerd zal zijn om te bidden en om goede daden te verrichten. Je zult vermoeider zijn en sneller prikkelbaar. Want jij voedt je zelf niet goed, of jij gunt jezelf onvoldoende rust. Allah heeft jou ‘in de beste vorm geschapen’, maar jij lijkt er geen waarde aan te hechten. Het lijkt niet alleen zo, het is zo, want het is jouw keuze om jezelf te verwaarlozen.

Als wij onszelf maar weinig waard vinden, zorgen we automatisch minder goed voor onszelf. Dat kan zijn op het gebied van hygiëne – we nemen niet de moeite om schone of nette kleding aan te trekken, we nemen niet de moeite om te douchen, we kammen onze haren niet, we poetsen onze tanden nauwelijks. Of op het gebied van voedsel – we eten veel snoep, koek en chips, vaak uit gewoonte maar eigenlijk om onszelf te troosten. We letten er niet op dat we voldoende vocht (water!), eiwitten, vitamines en mineralen binnen krijgen. Of we nemen onvoldoende rust. We hebben twee banen op een dag of een fulltime baan en doen daarnaast nog het huishouden. We nemen geen tijd voor ontspanning, we kijken veel tv en gaan laat naar bed.

Ziekte is soms een straf

Doordat we niet goed voor onszelf zorgen, verzwakken we en worden we ziek. We kunnen wel beweren dat ziekte ons geloof zal versterken, maar dat is een omgekeerde redenering. Dat je ziek wordt door een natuurlijke oorzaak is iets heel anders dan dat je ziek wordt door jezelf te verwaarlozen. Ziek worden door eigen toedoen is geen zegen, dat is een straf. Denk niet dat het een straf is van Allah, dat je ziek wordt. Jij straft jezelf. Waarom zou jij jezelf willen vernietigen? Alsof jij níet mag bestaan. Het is alsof jij besluit op Allah’s stoel te gaan zitten en jij ontevreden bent met Zijn besluit.

Je gezondheid en je geloof samen vormen een enorme rijkdom. Je weet vaak pas je gezondheid te waarderen als je ziek wordt. In Sahih Boechaarie staat dat Ibn Abbaas heeft overgeleverd dat de profeet ﷺ zei:

“Veel mensen verliezen op het gebied van twee gunsten: gezondheid en vrije tijd. Profiteer daarom in je jeugd van je gezondheid, van je kracht en energie, want als je oud bent, zal het lang staan in het gebed je minder makkelijk afgaan vanwege bot slijtage.”

Wens jezelf toe wat je je broeders toewenst

Uiteindelijk zullen wij ons lichaam achterlaten in ons graf en zal onze ziel blijven. Het lichaam is als een jas die wij uitdoen, een jas die wij te leen hebben gekregen van Allah, en waar we netjes mee moeten omgaan. Je lichaam is net als de wereld vergankelijk. Toch moeten we het zien als een middel om Allah te dienen en Zijn tevredenheid te kunnen verdienen.

De Heer en Meester van het universum heeft jou met een perfect werkende ‘fabriek’ geschapen: jouw lichaam. Hij vormde en schonk jou eindeloze mogelijkheden. Wees daarom dankbaar en wens je zelf toe wat je je broeders en zusters toewenst, namelijk het beste! Zorg goed voor jezelf en je lichaam. Hou van jezelf, want dat is een barmhartige daad.

bron: amaliah.com. Hoofdfoto: pixabay.com