Ondernemen met je eigen bedrijf is best wel pittig. Althans, dat is hoe ik het ervaar. Je moet bereid zijn om zekerheden in het leven los te laten en je te focussen op zelf iets opbouwen. Jamal Ezhar is zo’n ondernemer. Hij startte in 2017 met Directzorgpersoneel, maar dat is niet zijn eerste en laatste onderneming: “Ik ben iemand die toch altijd weer nieuwe uitdagingen zoekt en ziet. Zelfs als ik helemaal tevreden ben met de plek waar ik op dat moment zit!”
Ik spreek met Jamal over het hoe en waarom van zijn ondernemingsdrift: “Mijn vader kon in de jaren zestig kiezen voor de de mijnen of de staalfabriek. Het werden de Hoogovens en dus groeide ik op onder de rook van deze gigantische fabriek in Heerhugowaard. Mijn vader had een tweede baan aan het helpen van mensen. Hij was voor veel mensen een rots in de branding, veel nieuwkomers uit Marokko steunden op hem maar ook de mensen in het dorp in Marokko steunde hij. Dat was ook de sfeer in het gezin, we deden veel voor en met elkaar. Het heeft me de kracht van samenwerking geleerd. En omdat we met zes kinderen waren, ben ik ook gewend om mijn mond open te doen om gehoord te worden.”
Maatschappijleer
Hij vertelt met een glimlach hoe hij nooit heeft gedroomd van brandweerman of voetballer worden: “Nee, ik wilde iets met de onderlagen van de samenleving. Werken in de gevangenis bijvoorbeeld. Een leraar op de havo vroeg me of leraar maatschappijleer niet iets voor me was. De combinatie van werken met jonge mensen en de raakvlakken met politiek en maatschappij trokken me wel aan. Onderwijs leek me wel leuk, maar alleen in een klaslokaal was me te statisch. Ik was als puber veel op straat en bezig met rapmuziek.
Jamal: “Mijn vader heeft me de kracht van samenwerking geleerd”
Bij de lerarenopleiding Maatschappijleer die ik ging doen, ben ik in het tweede jaar afgehaakt. Ik moest op zoek naar een baan en was er al wel uit dat ik iets wilde in een zorgorganisatie. Ik heb een berg sollicitatiebrieven de deur uit gedaan en werd uitgenodigd bij OZC (tegenwoordig Lijn5), een jeugdhulporganisatie die nu is opgegaan in Spirit. Als net twintigjarige kwam onder de vleugels van mevrouw Straatjes. Zij was een orthopedagoog die me heeft laten zien hoe het is om in de praktijk om te gaan met deze heftige doelgroep. We hebben samen heel wat moeilijke momenten gehad. Zij heeft me leren relativeren, in kleine stapjes te werken en laten zien hoe belangrijk het is om altijd oprecht geïnteresseerd te zijn.
Omgaan met leegte
Het was zwaar werk, maar ik kon het goed aan. Ik ben iemand die van nature altijd bezig is met analyseren en reflecteren, kijken naar hoe anderen met emoties omgaan. Ik denk wel eens dat dat bij mij is aangewakkerd door onze lange zomervakanties in Marokko. Daar hadden we geen speelgoed en televisie en waren we gedwongen om wekenlang letterlijk niks te doen. Vanuit die leegte ging ik actief observeren en zag hoe ieder mens anders op dezelfde situaties reageert. Ik heb tijdens de crisis in de jaren tachtig zelfs nog negen maanden in Marokko gewoond, waar we leefden met heel weinig middelen. Mijn ouders waren ingegaan op een aanbod van de overheid om te remigreren. Maar al snel wilde mijn moeder terug naar Nederland. Ik was toen acht jaar oud en ik weet nog dat ik veel spijbelde.”
Jamal vertelt dat hij een beetje per ongeluk het ondernemen is ingerold: “Mijn eerste onderneming was eigenlijk een uit de hand gelopen hobby. Toen in 2010 mijn oudste zoon geboren werd, wilde ik een geboortekaartje maken. Maar ik vond geen geschikte vormgever en ben toen zelf aan de slag gegaan met Adobe en Photoshop. Ik werkte op dat moment in de gehandicaptenzorg en bouwde langzaam een naam op met in opdracht ontworpen en zelf gedrukte kaarten. Het was voor mij ook aanleiding om nieuwe creatieve talenten te ontdekken. Ik ging kalligraferen en Arabisch leren en merkte hoe het ondernemen me meer vrijheid bood en mogelijkheden gaf. Maar het ondernemen bleek ook tijdrovend. Er zijn veel steeds terugkerende administratieve taken die ook echt moeten worden gedaan.
Ondernemen met familie of vrienden
Ik kwam via een opdracht voor Schiphol in de islamitische marketing terecht. Voor hen maakte ik bijvoorbeeld het ontwerp voor een jubilieumboekje ter ere van het 100 jarig bestaan dat op vluchten naar het Midden-Oosten en Noord-Afrika werd verspreid. Maar ook nu werd ik na een paar jaar design-werk alweer een beetje onrustig. Ik wilde wat doen met alle kennis en ervaring die ik had opgedaan en die doorgeven aan de werkvloer. Eigenlijk heb je maar enkele opties als je in de zorg werkt en wilt doorgroeien: je wordt manager of je gaat mensen opleiden.
“Wachten op een van deze mogelijkheden duurde mij te lang”, vertelt Jamal. Hij zag mogelijkheden in personeelsbemiddeling in de zorg, een plek waar hij zijn ervaring met de zorg en het ondernemerschap kon combineren. Hij wist ook dat hij deze onderneming niet in zijn eentje wilde: “Mijn bewuste eerste stap was om een werkpartner te zoeken die mij aanvult met de kwaliteiten die ik duidelijk niet heb. Ik heb geleerd van andere ondernemers dat je een onderneming niet moet willen runnen met familie of vrienden. Daar gaan op de lange termijn toch onuitgesproken verwachtingen een rol spelen. Ik heb geleerd om de basis simpel te houden. Wij hebben als bureau gekozen voor goede service en goede matches. Het past ook bij wie ik ben. Ik heb weer contact met mensen en kan echt het verschil maken in hun leven. Doordat ik zelf zo lang in de zorg heb gewerkt, begrijp ik het werk goed en kan ik helpen relativeren.”
Dilemma’s en keuzes
“Ondernemen is dagelijks dilemma’s oplossen en keuzes maken. Als je werknemer bent, doet je baas of directeur dat. Heb je een eigen bedrijf, dan ben je gedwongen om altijd een paar stappen vooruit te denken en verschillende scenario’s uit te werken in je hoofd. Daar moet je wel plezier in hebben. En vooral niet te streng voor jezelf zijn als er iets mislukt. Ook je cijfers en financiën goed op orde hebben is van groot belang. Een gezond bedrijf heeft een goede cash flow (geld in kas dat je op dat moment kunt uitgeven) en maakt reserveringen voor lonen, belastingen en btw. Ook moet je anticiperen op investeringen die je moet of wilt gaan doen.
Jamal: “Ondernemen is dagelijks dilemma’s oplossen en dat moet je wel leuk vinden”
“Ik ben het bedrijf begonnen door zelf veel te werken, zodat we een flinke financiële buffer hadden om groei mogelijk te maken. En in het eerste jaar werkte ik mee door mezelf te detacheren. Ik wilde niet naar de bank en heb bewust gekozen om zelf met veel minder genoegen te nemen. Natuurlijk wel in goed overleg met het thuisfront, dat spreekt voor zich. Ik heb geleerd om zo zakelijk mogelijk te zijn, maar het blijft wel mensenwerk. Ik heb geleerd dat dingen die voor mij super belangrijk zijn, bij een ander helemaal niet zo zwaar hoeven te wegen. Daarom is zoeken naar een balans altijd goed, ik denk altijd in win-win. Het is niet voor niets dat we in de Koran het advies krijgen om de balans te zoeken en de middenweg te nemen.”
Opoffering van tijd en geld
Nieuwe ondernemers geeft hij graag nog een paar tips mee. Jamal: “Je zult in het begin moeten werken met veel onzekerheid en voor weinig geld. Dat zal je stress geven, maar de tijd en energie die je steekt in het uitproberen zal zich altijd uitbetalen omdat je de levenservaring later toe kunt passen. Je moet dus goed nadenken of je die opoffering van tijd, geduld en geld wilt doen. Weet dat het soms jaren kan duren voordat je naar een meer relaxed niveau in je bedrijf gaat. Vraag jezelf ook af of je in staat bent om te relativeren en om tijdens de reis te kunnen loslaten wat je oorspronkelijk voor ogen had. Kijk of je de balans hebt tussen grote ambities en dat het je aan de andere kant geen fluit kan schelen. Uiteindelijk blijft het broodwinning en zegt het bedrijf niks over jou als persoon. Het grote gevaar bij ondernemen is dat je bedrijf je identiteit wordt. Wie jij als persoon bent, moet je kunnen scheiden van je bedrijf. Probeer dus te blijven wie je was.”
“Als moslim heb je de belofte van Allah dat je rizq (levensonderhoud) al vast ligt. Voor mij zorgt dat ervoor dat ik weinig naar de concurrentie kijk en erop vertrouw dat mijn inzet wordt beloond. Het is zoals Umar ibn Al Khattab zei: ‘Mijn hart is gerust, dat wat voor mij bestemd is, me altijd zal bereiken en dat wat ik niet krijg niet voor mij was bestemd.’ Tot slot is het goed om te beseffen dat waarde altijd belangrijker is dan geld. Neem je principes mee in je manier van ondernemen en hou je eraan. Ook en vooral bij kleine dingen, bijvoorbeeld dat als je erachter komt dat je teveel hebt gefactureerd, je het teveel aan geld snel terugstort. Het vertrouwen dat je uitstraalt, de waarden en normen die je in de praktijk brengt; dat is wat je klanten onthouden. Geld verdienen is dan bijzaak en zal als vanzelf komen als je je er voldoende voor inzet.”
