Je zal nooit ontdekken wie je bent als je niet aan de slag gaat. Als je te bang bent om een sprong te wagen, om iets nieuws te proberen of om te falen.
Ieder van ons krijgt in deze doenya (het leven op aarde) een vastgestelde hoeveelheid ni’ma (gunsten) en een vastgestelde hoeveelheid schar (kwaad). Iedereen heeft een ander lot in dit leven, een eigen pakket uitdagingen, een eigen pakket kansen.
Durf jij te ontdekken wie je bent?
Een uitkomst toeschrijven aan jezelf of aan Allah
Je herkent het misschien wel in jezelf – al is het een snelle gedachte in je achterhoofd – of je ziet het om je heen gebeuren. Als iets goeds je overkomt, denk je: “Dat heb ik eigenlijk wel verdiend, ik heb dat allemaal zelf gedaan.” Maar als er iets ergs gebeurt, dan draai je het om: “Dat was ik niet, dat heeft Allah me aangedaan.”
Dat het niet goed is om op deze manier over Allah te denken en te praten, leren we in soera Al Isra (De Nachtreis):
En wanneer Wij de mens begunstigen, wendt hij zich af en keert hij zijn zijde toe. Maar als het kwaad hem treft, wordt hij wanhopig. Zeg: “Eenieder handelt naar zijn geaardheid en jullie Heer weet best wie er beter op de Weg geleid is.” En zij vragen jou over de ziel. Zeg: “De ziel behoort tot de zaken van mijn Heer. En de kennis erover wordt jullie niet gegeven, tenzij een weinig.” (Koran, 17:83-85)
Zie hoe Allah wanneer het over begunstigen gaat, Zelf het onderwerp is bij het werkwoord. Maar wanneer het vervolgens gaat over het kwaad dat de mens treft, associeert Allah Zichzelf daar niet mee. Hij heeft bijvoorbeeld niet gezegd: “Toen Wij hem door het kwaad lieten raken.”
De rol van een gunst en een kwaad
Hierin schuilt een belangrijke les voor ons. Het leert ons diep na te denken over de rol van schade en voordeel in dit leven. Een mentaal rijpe gelovige weet dat er goed schuilt in iets goeds dat hem overkomt, maar dat er ook goed in schuilt wanneer hem iets slechts overkomt en dat dit allemaal een test is. Maar iemand die niet zo volwassen is in zijn geloof, zal letterlijk denken dat Allah iets gemeens heeft gedaan, dat Hij het met kwade bedoelingen heeft gedaan.
Het mooie is dat Allah het zo verwoordt dat elke mens het op zijn eigen niveau kan begrijpen. En dat ook iemand die er slechts oppervlakkig naar kijkt de Boodschap begrijpt en geen foute conclusies trekt.
Vastgestelde hoeveelheid
Ieder van ons krijgt in deze doenya (het leven op aarde) een vastgestelde hoeveelheid ni’ma (gunsten) en een vastgestelde hoeveelheid schar (kwaad). Daarnaast heeft Allah beslist wat onze rizq (voorziening) zal zijn. En dat kan vele vormen hebben: onze familie, onze kennis, onze bezittingen, mensen die van ons leren, onze kinderen,… Al het goede in je leven is rizq en je beschikt over een beperkte hoeveelheid ervan. Dat geldt overigens ook voor het aantal uitdagingen waarmee je in dit leven zal worden geconfronteerd. Allah zal je ook daarvan niet meer of minder geven dan wat voor je staat opgeschreven.
Als je je eigen maakt dat jouw aandeel in het leven is vastgesteld, vloeit daaruit voort dat jouw uitdagingen en jouw mogelijkheden niet dezelfde zijn als mijn uitdagingen en mijn mogelijkheden. En soms opent Allah de deur naar een mogelijkheid, maar weiger jíj erdoor te stappen. Zo loop je dus de beloningen mis die je daardoor had kunnen oogsten. Iedereen heeft een ander lot in dit leven, een eigen pakket uitdagingen, een eigen pakket kansen.
Iedereen heeft zijn eigen rugzak aan voorzieningen en uitdagingen
Jouw eigen persoonlijkheid ontdekken
Dan rijst natuurlijk de vraag waarom we niet allemaal hetzelfde pakket hebben? Het antwoord daarop komt in het volgende vers:
“Zeg: ‘Eenieder handelt naar zijn geaardheid’.” (Koran, 17:84)
De grammaticale vorm van het werkwoord “handelen” (koelloen ya’maloe) in deze aya, betekent specifiek dat iedereen moet proberen te handelen. Het Arabische woord voor “geaardheid” (schaa kilah) staat voor “vorm”. Dat wil zeggen de verschijningsvorm van iets, zijn mal of gietvorm.
Allah roept ons dus op om te ontdekken en erkennen welke persoonlijkheid Hij jou gegeven heeft om dan in overeenstemming daarmee te werken. Om te leren om jezelf zo goed mogelijk te begrijpen en dan uit te zoeken hoe je het beste kunt halen uit de mogelijkheden die je krijgt.
Wanneer iemand in staat is zijn zwakke punten te erkennen, kan hij relaties aangaan, vrienden maken en zich omringen met mensen die zijn mindere punten compenseren. Je erkent van elkaar waarin je zwak bent en zorgt bij de ander voor tegengewicht.
Verschillende persoonlijkheden
Dit roept dan wel weer andere vraag op: waar komen al die verschillende persoonlijkheden vandaan? In de psychologie bestudeert men eeneiige tweelingen. Als je er vanuit gaat dat je persoonlijkheid het product is van nature en nurture (je genen en je omgeving), kun je niet de verschillen verklaren die voorkomen bij genetisch identieke tweelingen die werden opgevoed in hetzelfde gezin.
Allah geeft ons in bovengenoemde soera (hoofdstuk van de Koran) wel het antwoord op die vraag. Hij zegt dat er iets geheimzinnigs is aan jou en wat er in je omgaat:
En zij vragen jou over de ziel. Zeg: “De ziel behoort tot de zaken van mijn Heer. En de kennis erover wordt jullie niet gegeven, tenzij een weinig.” (Koran, 17:85)
Roeh (geest) is een boeiend woord in het Arabisch. Het houdt verband met rauh: vreugde, genot, tevredenheid, voldoening. Iets in ons is de bron van ons geluk en onze tevredenheid, en het is heel specifiek voor ieder van ons. We weten er slechts heel weinig over, zoals het einde van de aya ons ook nog eens bevestigt.
Het fysieke universum
De achttiende-eeuwse Indiase moslimgeleerde Hazrat Shah Wali Ullah Dehlvi wijst ons hierbij op een belangrijk onderscheid: die tussen A’lamoel khalq (de geschapen wereld) en A’lamoel amr (de wereld van Zijn gebod). Allah heeft ons fysieke universum zo geschapen dat het wordt bestuurd door bepaalde wetten. Het wordt bijvoorbeeld beheerst door de tijd. Wanneer je een zaadje in de grond stopt, floept daar niet meteen een boom uit. Er is een proces dat van dat zaadje een boom maakt. Een baby verandert niet zomaar ineens in een man of vrouw. Er is een proces en tijd voor nodig. Dat is de geschapen wereld, waarin Allah dingen heeft gemaakt met taddarrudj (proces, evolutie).
Allah heeft ons fysieke universum zo geschapen dat het wordt bestuurd door bepaalde wetten
De wereld van Zijn gebod
De A’lamoel amr is totaal anders. Daarin geeft Allah een bevel en het wordt totaal en perfect uitgevoerd, op datzelfde moment. Het is een voor ons onzichtbare wereld waarin dingen gebeuren die niet zijn gebonden aan de tijd zoals wij die kennen. Ze worden niet beperkt door afstand zoals wij afstand zien, en niet door evolutie zoals wij die zien. Het gebeurt of bestaat onmiddellijk.
Meestal zijn deze twee werelden duidelijk van elkaar te onderscheiden. Maar wij als mensen hebben beiden in ons verenigd: ons fysieke wezen behoort tot de wereld van khalq en onze ziel behoort tot de wereld van amr. De wonderen die alle profeten vrede zij met hen allen kregen, doorbraken de khalq omdat ze behoren tot de amr. Bijvoorbeeld het vuur dat zijn hitte verloor voor de profeet Ibrahiem عليه السلام.
Op tocht gaan om te ontdekken
Allah leert ons in soera Al Isra dat we op ontdekkingstocht moeten gaan. Wanneer je werkt in de richting van je aangeboren aard, zal je meer te weten komen over jezelf. Je zal nooit ontdekken wie je bent als je niet aan de slag gaat.
Wees niet zo bang om de sprong te wagen, om iets te proberen, om te falen! Mislukken is goed voor je. Je leert de barsten in de muur te ontdekken. Het toont je waar je nog aan moet werken maar ook de punten waarin je wel goed bent kan je ontdekken. Die punten kan je misschien nog wat bijschaven.
Leg je toe op wat je doet, wat het ook is. Besef dat er in je leven slechts enkele mensen zijn die je kan vertrouwen. Luister naar goede raad (maar blijf er niet in hangen!), neem een beslissing, vertrouw dan op Allah (bid salaat al istikhaara) en ga verder met je leven.
Dat is de manier waarop je jezelf zal ontdekken en het beste leert kennen.
