Met nog maar een paar weken te gaan tot aan de Ramadan, willen we jullie aanmoedigen om ongezonde gewoontes, zoals sociale media en games, aan te pakken. Het zal geen gemakkelijke opgave zijn en waarschijnlijk zal het pijn doen om er geheel of deels afscheid van te nemen, omdat we er bijna mee vergroeid zijn. En dat terwijl we weten dat het niet goed is voor ons hart en onze ziel, en we weten dat we er alleen tijdelijk genot van hebben. Het lijkt wel alsof we er verslaafd aan zijn!
Kom nu in actie en doe mee met het Ramadan Word Wakker Plan en kom stap voor stap af van ongezonde, tijd- en energierovende gewoontes.
De paradox van de moderne tijd
Vergeleken met het verleden heeft de moderne techniek van vandaag de dag ons leven simpeler en comfortabeler gemaakt en veel tijd bespaard. Neem alleen maar de hoeveelheid wasjes die we draaien in onze wasmachine. Onze moeders hadden daar aan het begin van de 20e eeuw nog een dagtaak aan omdat er nog geen eens elektriciteit was. Nu bestaan er zelfs wasdrogers! Er komt zelfs binnenkort een vouwmachine op de markt die je was zal strijken en vouwen. Een kind kan de was doen!
Overmatig gebruik van sociale media behoort vaak tot de ongezonde gewoontes
Met zoveel meer vrije tijd dan voorheen, zou je verwachten dat we gelukkiger zijn geworden, omdat we nu kunnen doen wat we willen. En toch gaat die vlieger niet op. De paradox van deze moderne tijd is dat we zoveel tijdbesparende gadgets hebben, en dat alles zo comfortabel is, maar dat we steeds vaker het gevoel hebben dat we tijd tekort komen. We staan onder zulke grote druk en zouden het liefst meer uren in een dag (of nacht) willen proppen, zodat we nog tijd over houden om eropuit te gaan. Of omdat er nog een hele berg wasgoed op ons ligt te wachten. Of omdat er zoveel van ons verwacht wordt, bijvoorbeeld werk dat opgestapeld ligt op ons bureau of huiswerk voor school dat we nog moeten maken.
De invloed van sociale media
En daar kunnen we dan het relatief nieuwe fenomeen van altijd-verbonden-zijn met de wereld en je vrienden door middel van de technologie bij optellen. Voor menigeen is het leven vandaag de dag gevuld met sociale media: met e-mail, Facebook, Instagram, Twitter, Whatsapp, filmpjes en muziek op YouTube. Het gaat om een eindeloze stroom aan informatie met middelen en apparaten waar we niet meer zonder lijken te kunnen. De informatiestroom is zo enorm, dat we vaak meer tijd in de virtuele wereld doorbrengen dan in de echte fysieke wereld. Het lijkt erop dat we verslaafd zijn geraakt aan sociale media.
Waar vul jij je hart mee?
Ondertussen weten we best dat alles wat extreem is, ongezond is. Als wij zoveel tijd besteden aan informatie, communicatie en entertainment, dan zullen we de negatieve consequenties daarvan op een dag ervaren – of het nu mentaal, emotioneel, fysiek of spiritueel is.
De Profeet Mohammed ﷺ heeft gezegd: “Allah de Verhevene kijkt niet naar jullie lichamen en Hij kijkt niet naar jullie uiterlijk, maar Hij kijkt naar jullie harten en jullie daden.” (Moeslim)
In het Nederlands kennen we het spreekwoord: de mond loopt over waar het hart vol van is. De Amerikaanse geleerde sheikh Abdullah Adhami heeft het over het hart dat als een spons alle invloeden van buitenaf opzuigt. “Jouw tong is alleen in staat om te uiten wat er binnenin jou leeft en wat jij erin hebt gestopt. Alles waar jij je mee omringt, bepaalt mede hoe jouw karakter en jouw hart gevormd worden: televisie, films, de vrienden met wie je omgaat, de muziek waar je naar luistert.” Als wij onze tijd en energie besteden aan ongezonde of nutteloze gewoontes, vergiftigen we hiermee als het ware ons innerlijk.
Het menselijk brein heeft maar een beperkte capaciteit – het kan alleen een beperkte hoeveelheid informatie ‘opslaan’. Als wij het vullen met zaken die eigenlijk niet belangrijk zijn, zal er maar weinig ruimte over zijn voor essentiële zaken.
En jij bent degene die de prioriteiten stelt!
Afkicken van ongezonde gewoontes
Waarschijnlijk besef je maar al te goed, dat je een Facebook- of Instagram-probleem hebt. Of dat je constant filmpjes kijkt op YouTube. Of dat je op obsessieve wijze om de paar minuten je e-mail checkt. Wat je gewoontes ook zijn; als het extreem is geworden, weet je best dat je moet veranderen. Dat de balans hersteld moet worden. Maar het zal vast niet eenvoudig zijn om de verbinding compleet te verbreken en jezelf te detoxen (ontgiften), omdat je vastgeroest zit in je gewoontes.
Daarom, zoals we al in eerdere artikelen in de serie hebben beschreven, raden we je aan om het probleem stap voor stap aan te pakken:
1. Selectie: Kies een onderdeel uit dat je de komende week aan wil pakken; of gebruik het onderwerp dat we deze week behandelen: ongezonde gewoontes.
2. Diagnose: Analyseer wat jouw huidige toestand is op dat gebied (kwaliteit, frequentie, etc.) en ook jouw zorgen/zwakheden of problemen.
3. Analyse van de oorzaak: Om het probleem bij de wortel te kunnen aanpakken, moet je weten wat de oorzaak is van het probleem.
4. Oplossingen: Bedenk wat de praktische methode is waarmee je het probleem kunt oplossen.
5. Planning en toepassing: Kom met een realistisch plan van aanpak, SMART-geformuleerd (*), van hoe jij de komende tijd dit probleem beetje bij beetje, stap voor stap aan gaat pakken ter voorbereiding op (en in) de Ramadan.
(*) SMART staat voor Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden.
Waar besteed jij je tijd aan?
Diagnose:
Vraag jezelf af:
- Welke apparaten en websites gebruik ik het meest in mijn vrije tijd?
- Hoe vermaak ik mezelf? (bijv. films, televisie, muziek, spelletjes)
- Met welke gewoontes op het gebied van sociale media vul ik mijn tijd? (bijv. telefoontjes, chats, e-mail, YouTube)
- Hoe vaak op een dag doe ik of gebruik ik dit?
- Hoeveel tijd besteed ik er gemiddeld op een dag aan?
Stel jezelf nu voor elk onderwerp op de lijst, de volgende vragen:
- Wat is de reden dat ik dit zo vaak doe?
- Waarom besteed ik er zoveel aandacht aan?
- Breng ik hierdoor minder tijd met mijn familie door?
- Hoe voel ik me als ik dit doe? En hoelang duurt dit gevoel?
- Hoe laat schakel ik deze activiteit/dit toestel uit?
- Wat is de belangrijkste boodschap van deze films/games? Is het nuttig?
- Wat zijn de voordelen voor mij? (voor dit leven en voor het Hiernamaals)
- Wat zijn de nadelen voor mij? (voor dit leven en voor het Hiernamaals)
- Wat is het gevaar hiervan?
- Brengt het mijn geloof en relatie met Allah in gevaar? Stel ik bijvoorbeeld het gebed uit?
Gebruik het werkblad, overdenk de vragen goed en schrijf de antwoorden op. Wees eerlijk naar jezelf – ga er helemaal alleen voor zitten als je dat liever hebt, of deel de informatie met iemand die er later ook met je op terugkomt, als stok achter de deur.
Analyse van de oorzaak van ongezonde gewoontes:
Bekijk de antwoorden die je hebt geschreven om erachter te komen waar je je echt zorgen over zou moeten maken. Ga nu, bij elk van je zwakheden/problemen na, wat de uiterlijke en innerlijke symptomen hiervan zijn. Hoe zouden we aan jou kunnen zien, dat je iets doet of juist iets nalaat? En wat zijn de zaken die jij wel weet, in je hart, maar niemand aan de buitenkant kan zien? Probeer vervolgens te achterhalen wat de oorzaak van dit probleem is. Ga door met de waarom-vraag, totdat je bij de wortel van het probleem bent.
Oplossingen:
Als je een diagnose hebt gemaakt van de problemen, je hebt de symptomen geïdentificeerd en de oorzaak ervan blootgelegd, bedenk dan nu op welke praktische wijze je de problemen bij de wortel kunt aanpakken. Laat je gedachten hierbij de vrije loop en schrijf op wat er in je opkomt aan oplossingen. Wellicht dat de onderstaande vragen je hierbij kunnen helpen:
- Als ik hiermee zou stoppen of minderen, welke voordelen levert dit mij op?
- Wat zou ik willen doen of uitproberen als ik deze gewoonte niet had?
- Welke kleine stappen kan ik maken om dit plan uit te voeren in de weet dat ik dan meer vrije tijd heb?
- Welke veiligheidsmaatregelen moet ik nemen of wat moet ik doen om ervoor te zorgen dat ik het plan ook daadwerkelijk uitvoer?
- Zou een tijdsindeling/planning mij kunnen helpen?
- Is er iemand die mij kan ondersteunen?
- Welke deugden heb ik nodig om dit plan uit te voeren? Denk aan doorzettingsvermogen, geduld, vertrouwen, zelfbeheersing, matigheid.
- Zijn er applicaties die ik kan gebruiken om bepaalde websites of games te blokkeren?
- Kan ik een dag in de week inplannen helemaal zonder social media?
- Maak ik gebruik van de kracht die de maand Ramadan me geeft om een extra tandje bij te zetten?
Planning en uitvoering:
Als je de oplossingen hebt bedacht, kom dan met een realistisch plan van hoe je dit in de praktijk kunt toepassen. Bedenk dat een oplossing veel effectiever zal zijn als je het langzaam opbouwt in kleine stappen. Dit werkt beter dan er volop in gaan en het dan niet kunnen waarmaken na een of twee weken. En als je na twee weken merkt, dat je het niet kunt waarmaken, pas je plan dan direct aan zodat je gemotiveerd blijft.
De Profeet Mohammed ﷺ heeft gezegd: “(O Mensen) Pas op! Er is een stuk vlees in het lichaam en als het goed wordt, dan is het hele lichaam goed en als het slecht wordt, dan wordt het hele lichaam slecht en dat stuk vlees is het hart!” (Boechari)
Vergeet niet jouw intentie bij alle stappen die je wil zetten, namelijk dat je Allah’s tevredenheid zoekt. Vraag Allah om hulp en succes met behulp van een doea (smeekbede).
Het vorige artikel ging over de salaat (gebed). We hebben ook een artikel over de beheersing van de tong. Klik hier op het werkblad naar keuze: Werkblad 1: salaat – Werkblad 2: ongezonde gewoontes – Werkblad 3: beheers je tong
Download het werkblad, vul het in en bewaar het document via ‘opslaan als’. Print het eventueel uit.
Lees ook de andere artikelen in deze reeks: Breng de engel in jou naar boven! Doe mee aan het Ramadan Word Wakker Plan en Beheers je tong!Qantara wenst jou succes en volharding bij het afbouwen van ongezonde gewoontes!
Prachtig! Alhamdulliah
Ik ben zo dankbaar. Prachtige website!
Moge allah jullie belonen!