Door de geschiedenis heen zijn er grote denkers geweest die hun mening over de Profeet Mohammed ﷺ met de buitenwereld deelden. Het gaat om schrijvers, filosofen, politici, historici en geestelijken die in staat waren om hem – ondanks hun kritische houding – toch op waarde te schatten. Een wandeling door de tijd.
Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832)
Duitse wetenschapper, schrijver, dichter – “Hij is geen dichter, maar een Profeet”
“Hij is een Profeet en geen dichter en daarom zouden we de Koran als een Goddelijke wet moeten beschouwen en niet als een boek van een mens dat ter lering en vermaak is bedoeld.”
– (Uit de omvangrijkste gedichtenverzameling van Goethe: Noten und Abhandlungen zum Westlichen Divan, WA I, 7, 32)
Napoleon Bonaparte (1769-1821)
Generaal en dictator –“Hij blies zijn vaderland nieuw leven in en schiep een nieuw volk.”
“Mohammed was een geweldige man en een onverschrokken soldaat; met een handvol mannen overwon hij bij de slag om Badr; een groot kapitein, welsprekend, een staatsman, hij blies zijn vaderland nieuw leven in en schiep een nieuw volk en nieuwe macht in het midden van de Arabische woestijnen…. Ik hoop dat het niet lang meer duurt, dat het mij zal lukken om alle wijze en geleerde mannen van alle landen bijeen te brengen om een gemeenschappelijke regering te vestigen die gebaseerd is op de principes van de Koran. De enige principes die waar zijn en die de mens naar geluk kunnen leiden.”
– (Uit: Bonaparte et islam, van Christian Cherfils, Parijs, 1914)
Washington Irving (1783-1859)
Amerikaans auteur – “Hij behandelde vrienden en vreemden, rijken en armen, de sterken en de zwakken op dezelfde manier.”
“Hij was bescheiden, matig op het gebied van eten en hij vastte op strikte wijze. Hield er niet van om op te vallen, zoals een kleine geest naar praalzucht verlangt. Hij kleedde zich in alle eenvoud en vond het onbelangrijk om zich te onderscheiden…. In de persoonlijke omgang was hij correct. Hij behandelde vrienden en vreemden, rijken en armen, de sterken en de zwakken op dezelfde manier. Hij was geliefd bij de bevolking vanwege de hartelijkheid waarmee hij hen ontving, en hij luisterde naar hun klachten…
Zijn militaire overwinningen maakten hem niet trots of arrogant, zoals ze zouden zijn geweest als het om persoonlijk gewin zou gaan. Toen hij op het hoogtepunt van de macht was, behield hij dezelfde eenvoud in manieren en verschijning als in de tijd van tegenslagen… Zo hield hij er niet van dat er, als hij een ruimte binnenkwam, hij begroet werd met een aparte wijze van begroeten uit respect.”
– (Life of Mahomet, Londen, 1889, pp. 192-3, 199)
Alphonse de Lamartine (1790-1869)
Frans dichter en historicus – “Met betrekking tot alle maatstaven waaraan menselijke grootheid wordt gemeten, kunnen we ons weleens afvragen, is er een groter man dan hij?”
“Als een groot streven, karige middelen en verbazingwekkende resultaten de drie voorwaarden zijn om een menselijk genie genoemd te mogen worden, welke grote man uit de moderne geschiedenis is dan te vergelijken met Mohammed? De beroemdste mensen maakten alleen wapens, wetten en imperiums. Zij vestigden, als ze dat al deden, slechts materiële macht die vaak voor hun ogen ‘afbrokkelde’.
Deze man zette niet alleen legers, wetten, imperiums en dynastieën in beweging, maar ook miljoenen mensen, een derde van de toen bewoonde wereld; en meer dan dat verschoof hij altaars, goden, religies, ideeën, overtuigingen en zielen. Zijn geduld, zijn ambities, welke totaal toegewijd waren aan een idee en op geen enkele manier gebaseerd waren op een streven naar een imperium, zijn voortdurende gebeden, zijn mysterieuze gesprekken met God, zijn dood en zijn overwinningen zelf daarna; al deze zaken getuigen niet van een bedrieger, maar van een vastberaden overtuiging die hem de kracht gaf een dogma te herstellen.
Dit dogma was tweevoudig: de eenheid van God en de immaterialiteit van God; het eerste vertelt wat God is en de laatst wat God niet is; beiden zijn een verwerping van de valse goden…. Filosoof, orator, apostel, wetgever, krijger, veroveraar van ideeën, hersteller van rationele dogma’s, van een cultuur zonder beelden; de stichter van twintig wereldse imperiums en een spirituele imperium, dat is Mohammed. Met betrekking tot alle maatstaven waaraan menselijke grootheid wordt gemeten, kunnen we ons weleens afvragen, is er een groter man dan hij?
– (Histoire de la Turqui, Paris, 1854, Vol. II, pp. 276-277)
Thomas Carlyle (1795-1881)
De Britse schrijver en historicus – “Een grote stille ziel, één die alleen maar oprecht kon zijn.”
“…De leugens (Westerse laster) die met vooropgezette bedoelingen rondom deze man (Mohammed) zijn verzameld zijn slechts een schande voor onszelf… Hoe kreeg één man het in zijn eentje voor elkaar om elkaar bestrijdende stammen en bedoeïenen in één machtige en beschaafde natie te verenigen in slechts twee decennia? ….Een grote stille ziel, één die alleen maar oprecht kon zijn. Hij was als een licht voor de wereld; de Schepper van de wereld had het zo bepaald.”
– (On Heroes And Hero Worship And The Heroic In History, Londen, 1841 – in het Nederlands verschenen onder de titel (Zes lezingen over) helden, heldenverering en heldengeest in de geschiedenis)
Leo Tolstoy (1828-1910)
Russisch schrijver en filosoof – “Hij beschouwt God niet als een mens en stelt zichzelf niet gelijk aan God.”
Een Russische vrouw die getrouwd was met een moslim, vroeg Tolstoy om advies toen haar zoon moslim wilde worden. Hij schreef haar in een brief: “Wat de voorkeur van Mohammedanisme op Orthodoxie betreft – kan ik het geheel eens zijn met een dergelijke bekering. Dit lijkt misschien vreemd voor iemand die de christelijke waarden en de leer van Christus in de zuiverste vorm bovenal waardeer, ik twijfel niet dat de islam in zijn uiterlijke vorm verheven is boven die van de Orthodoxe Kerk.
Daarom, als een persoon de vrijheid de keuze krijgt tussen twee opties – het aanhangen van de Orthodoxe Kerk of de Islam, zou elke verstandige persoon niet twijfelen over zijn keuze. Elke persoon zou de voorkeur geven aan de islam vanwege het ene basisprincipe van de Ene God en zijn profeet in plaats van een gecompliceerde en onbegrijpelijke theologie als de drieëenheid, de verlossing, de sacramenten, de heiligen en hun beelden en de ingewikkelde diensten…
Mohammed stond altijd al boven het christendom. Hij beschouwt God niet als een mens en stelt zichzelf niet gelijk aan God. Moslims aanbidden niets behalve God en Mohammed is Zijn boodschapper. Er is niets mysterieus of geheimzinnigs aan.”
– (Tolstoy op zijn landgoed Yasnaya Polyana, 15 maart 1909)
Reginald Bosworth Smith (1839-1908)
Brits auteur en schoolmeester – “Hij was een keizer en paus ineen.”
“Hij was een keizer en een paus ineen; maar hij was een paus zonder pauselijke pretenties, een keizer zonder keizerlijke legioenen: zonder een leger, zonder een bodyguard, zonder een paleis, zonder een vast inkomen; als ooit een mens terecht kon beweren dat hij bij goddelijke macht regeerde, dan was het Mohammed, want hij had ‘alle’ macht zonder de instrumenten of de steun.”
– (Mohammad and Mohammadanism, London, 1874, p. 92.)
Annie Besant (1847-1933)
Engels socialiste, feministe en theosoof – “Ik vind steeds hernieuwde bewondering bij het herlezen over het leven van deze machtige Arabische leraar.”
“Het is onmogelijk dat iemand, die het leven en karakter van de grote Profeet van Arabië heeft bestudeerd, en die weet hoe hij dacht en hoe hij leefde, geen ontzag krijgt voor deze machtige profeet, een van de grote boodschappers van de Verhevene. Ikzelf vind steeds hernieuwde bewondering bij het herlezen over het leven van deze machtige arabische leraar.”
– (The life and teachings of Muhammad, Madras, 1932, p. 4.)
Stanley Lane-Poole (1854 –1931)
Brits oriëntalist en archeoloog – “Degenen die hem zagen, waren meteen met ontzag vervuld.”
“Hij was de trouwste beschermer van degenen die hij beschermde, de liefste en prettigste in de omgang. Degenen die hem zagen, waren meteen met ontzag vervuld; zij die in zijn buurt kwamen, hielden van hem; degenen die hem beschreven zeiden: ‘Ik heb nooit iemand als hem gezien.’ Hij was een zwijgzaam persoon, maar als hij sprak was dat met nadruk en bedachtzaamheid en niemand kon vergeten wat hij gezegd had.”
– (The Speeches and Table-Talk of the Prophet Mohammad, 1893)
George Bernard Shaw (1856-1950)
Iers toneelschrijver en socialist – “Hij zou de redder van de mensheid genoemd moeten worden.”
“Ik geloof dat als een man als hij het dictatorschap van de moderne wereld zou toeëigenen, zou hij erin slagen om de problemen op te lossen die de zo hard nodige vrede en geluk zouden brengen… Ik heb hem bestudeerd – de man – en naar mijn mening is bij lange na geen anti-Christ. Hij zou eerder de redder van de mensheid genoemd moeten worden… Ik heb voorspeld dat het geloof van Mohammed acceptabel is voor het Europa van morgen zoals er een begin van acceptatie is in het Europa van vandaag.”
– (The Genuine Islam Vol.No.8, 1936)
Mahatma Gandhi (1869-1948)
Indiaas politicus en vredesactivist – “Hij is iemand die tot vandaag de dag een onbetwistbare rol speelt in de harten van miljoenen mensen.”
“Ik wilde het beste weten over het leven van iemand die vandaag de dag een onbetwiste heerschappij voert over de harten van miljoenen mensen …Ik werd meer dan ooit overtuigd dat het niet het zwaard was dat een plaats won voor de islam in die dagen. Het was de onbuigzame eenvoud, zijn zelfopoffering, de nauwgezette achting voor beloften, zijn intense toewijding aan zijn vrienden en aanhangers, zijn onversaagdheid, zijn onverschrokkenheid en zijn absolute vertrouwen in Allah en in zijn eigen missie.
Deze zaken maakten de weg vrij voor hem en overwonnen moeilijkheden en niet het zwaard…Toen ik het tweede volume (van de biografie) van de profeet sloot, was ik droevig omdat er niet meer van dat geweldige leven viel te lezen.”
– (Uit het Engelstalige weekblad Young India waarvan Mahatma Gandhi zelf de eigenaar was, 1924)
James A. Michener (1907-1997)
Amerikaans schrijver – “In alle zaken was Mohammed enorm praktisch.”
“Mohammed, de geïnspireerde man die de islam stichtte, werd geboren in 570 na Christus in een Arabische stam die afgoden aanbad. Hij was wees bij geboorte, waardoor zijn genegenheid altijd bij de armen en de behoeftigen, bij de weduwen en de wezen, de slaven en de vertrapten lag. Toen hij twintig jaar oud was, was hij al een succesvol zakenman en later werd hij de leider van de karavanen van kamelen voor een rijke weduwe.
Toen hij 35 jaar oud was, vroeg zijn werkgeefster, die zijn verdiensten erkende, hem ten huwelijk. Hij bleef tot aan haar overlijden een toegewijd echtgenoot… In alle zaken was Mohammed enorm praktisch. Toen zijn geliefde zoon Ibrahiem stierf, deed zich een maansverduistering voor en de geruchten over Gods persoonlijke condoleances gingen al gauw rond. Daarop blijkt Mohammed te hebben gezegd: ‘Een maansverduistering is een natuurfenomeen. Het is raar om zulke zaken toe te schrijven aan de dood of geboorte van een mens.’
– (Islam: The Misunderstood Religion, Reader’s Digest, May 1955, pp. 68-70.)
Montgomery Watt (1909-2006)
Schots historicus, oriëntalist en anglicaans priester – “Het is onbegrijpelijk dat Mohammed in het Westen zo ondergewaardeerd wordt.”
“Zijn bereidwilligheid om vervolging omwille van zijn overtuiging te doorstaan, het hoge morele karakter van de mensen die in hem geloofden en naar hem opkeken als een leider, en de grootheid van wat hij bereikt heeft alle getuigen van zijn onfeilbare integriteit. Het is onbegrijpelijk dat Mohammed in het Westen zo ondergewaardeerd wordt.”
– (Mohammad at Mecca, Oxford, 1953, p. 52).
Dalai Lama
Tibetaans spiritueel leider – “Zijn boodschap van vrede, liefde, rechtvaardigheid en religieuze tolerantie zal altijd een leidend licht zijn voor alle mensen.”
“Het leven van de Profeet Mohammed is het beste voorbeeld voor de gehele mensheid. Wij zouden het pad dat de profeet Mohammed heeft getoond moeten volgen om wereldvrede te bereiken en om terrorisme en tirannie uit de wereld te verbannen. De boodschap van vrede, liefde, rechtvaardigheid en religieuze tolerantie van de profeet Mohammed zal altijd een leidend licht zijn voor alle mensen. De Heilige Koran is als een heilig boek van onschatbare waarde als gift van God aan de mensheid als leiding en voor het welzijn van alle mensen. ”
– (De Indiase krant Karnataka Muslims tekende dit citaat van hem op tijdens een internationale ontmoeting van boeddhisten in de Indiase stad Mysore in januari 2016)
Anton Wessels
Nederlands emeritus-hoogleraar godsdienstwetenschappen – “Mohammed is een profeet en de Koran moet serieus genomen worden.”
“De Bijbel en de Koran in één adem bediscussiëren zal sommige joden, christenen en moslims verbazen. Maar alle drie tradities zouden de geschriften met elkaar moeten lezen, en niet tegen elkaar. Uiteindelijk zijn de boeken namelijk één verhaal. Mohammed is een profeet en de Koran dient serieus te worden genomen, gezamenlijk met het Oude en Nieuwe Testament – zonder dat men de eigen christelijke overtuigingen opgeeft. Onze wereld ziet vaak de religieuze boeken als de oorzaak van conflicten in plaats van als de oplossing. Maar joden, christenen en moslims zouden moeten trachten te luisteren naar wat de gemeenschappelijke boodschap is die deze drie – Mozes, Jezus en Mohammed – voor de mensheid ook vandaag nog hebben.”
– (Uit: Thora, Evangelie en Koran. Drie boeken, twee steden, een verhaal, 2010)
Karen Armstrong
Britse auteur en expert op het gebied van religies – “Mohammed wou de deugd van de ‘hilm’ – vrede en mededogen – in ere herstellen.”
“In mijn nieuwste boek leg ik de nadruk op ‘oorlogsvoering’ en ‘vrouwen’: dat zijn de twee stokken die men in het Westen gebruikt om de islam mee te slaan. Ik toon dat de profeet zelf positief stond tegenover vrouwen. Hij heeft hen een voor die tijd spectaculaire legale status gegeven. Maar zijn volgelingen werkten hem tegen. Je zou kunnen zeggen dat Mohammed op twee verschillende manieren naar vrouwen keek: liberaal én onderdrukkend. Maar dat zie je in veel religies.
Ook het Nieuwe Testament bevat die ambiguïteit tegenover vrouwen…Ik besteed veel aandacht aan de achtergrond van Mohammed: de situatie in Arabië en Mekka. Mohammed wou de deugd van de ‘hilm’ – vrede en mededogen – in ere herstellen. Hij pleitte voor een sociale hervorming: hij keurde de opbouw van een privé-fortuin af en riep op om te delen met de armen. Ook ‘djahilijja’ is een cruciaal concept. Het wordt traditioneel vertaald als ‘onwetendheid’, maar in werkelijkheid betekent het ‘geweld’ of ‘irriteerbaarheid’.
Mohammed spoorde moslims aan om de ‘djahilijja’ van de bedoeïenencultuur af te zweren. Ik stel trouwens vast dat er ook vandaag veel ‘djahilijja’ bestaat, niet alleen in de moslimwereld, maar ook in het Westen. Iedereen denkt in termen van ‘mijn stam heeft gelijk’, niet alleen religieuze fundamentalisten, maar ook een groep die ik seculiere fundamentalisten noem.”
– (Uit een interview met de VPRO in februari 2007)
Craig Considine
Katholiek Iers-Amerikaans socioloog – “Ik zie profeet Mohammed als mijn voorbeeld.”
Na 11 september 2001 vertelde de maatschappij mij dat ik de profeet Mohammed moest haten. In 2004 vielen de schellen van mijn ogen. Nu is het 2015 en zie ik profeet Mohammed als mijn voorbeeld.
Ik zal altijd met respect over de Koran en de profeet Mohammed spreken. Je vraagt je misschien af waarom. Ik behandel anderen zoals ik zelf behandeld wil worden.
Christenen die moslims niet met genade, compassie, nederigheid en liefde behandelen, gaan volledig voorbij aan de lessen van Jezus.”
– (Uit tweets in 2015 en 2017)
