‘Verse eieren, voor scharreleieren, hier moet je wezen! ‘Vis, verse vis, net gevangen!’ Komt dat zien!!! De ruwe en zware stemmen van de marktkoopmannen schallen door de lucht. Een bezoek aan een Turkse markt is voor mij altijd een belevenis.
Rondlopend over de markt
Afgelopen zomer waren we in Istanboel en zodra zich er een gelegenheid voordeed, bezochten we de plaatselijke markt. Rondlopen op een markt roept bij mij altijd gevoelens van grote dankbaarheid op. Dankbaarheid voor de grote hoeveelheden voedsel die beschikbaar zijn voor ons mensen. De enorme variatie aan groenten, fruit, vissen,en graansoorten, maken me stil en in verwondering loop ik rond. Ongelooflijk, zoveel etenswaren als teken en voorziening van onze Schepper die hierover tegen ons zegt in bijvoorbeeld Soera Fathir (De Schepper):
Oh mensen, gedenkt God’s genade aan jullie. Is er een andere Schepper dan God, die vanuit de hemel en de aarde in jullie onderhoud voorziet? (Koran, 35:3)
Iedere markt heeft haar eigen codes. In Tokat, waar wij wonen, pakt de marktkoopman de koopwaar voor je in, men wil niet dat je zelf uitkiest. In Istanboel juist andersom, je krijgt een plastic zak en je kiest je groenten zelf. 
Dat heeft als voordeel dat je weet of je geen ‘kat in de zak koopt’. Want op markten ligt vaak het mooie fruit bovenop en vlakbij, maar als de koopman selecteert komt er nog wel eens minder goed fruit of groenten van achter die mooie stapel in je tas.
Op de Turkse markten worden vaak meerdere mensen tegelijk geholpen en de weegschaal is niet altijd zichtbaar, bovendien tellen de marktkoopmannen de bedragen vaak uit het hoofd bij elkaar op. Als koper moet je je hoofd er dus goed bijhouden. Ik vraag me weleens af of het allemaal wel klopt, want het gaat vaak zo snel en – voor mij – min of meer chaotisch. In de islam zijn er echter duidelijke regels rondom handeldrijven. Eerlijkheid staat hoog op de lijst.
Er is een hadith (overlevering) die vertelt over een bezoek aan een markt, door onze profeet vrede zij met hem:
De profeet liep op een markt langs een hoop etenswaren (waaronder maïs) die nog niet gewogen waren. Hij stak zijn hand erin en voelde nattigheid aan zijn vingers. Daarop zei hij: “Oh eigenaar van deze etenswaren, wat is dit?” De eigenaar antwoordt: “Oh Boodschapper van Allah, het komt door regen”. Toen zei hij: “Waarom heb je het niet bovenop gelegd, zodat de mensen het konden zien? Wie bedriegt hoort niet bij ons”. (Sahih Muslim, Boek 1, Hadith 183).
Delen in overvloed
Bepakt en bezakt liepen we verder over de markt op zoek naar de uitgang. Toen zagen we de viskraam en we konden de verleiding niet weerstaan. 
Nog een zak erbij met de belofte van een heerlijke vismaaltijd, hopelijk te bereiden door onze kersverse schoonzoon die goed vis kan klaarmaken.
In mijn ooghoeken zag ik een hoop groenteafval in de hoek van de markt liggen. Een vrouw met haar kind scharrelde erin rond en vulde haar plastic zakken met de afgedankte fruit en groenten. Het deed me denken aan het – vroeger door mijn opa voorgelezen – bijbelverhaal over Ruth en Naomi, die de achtergebleven gerstekorrels op het gedorste land mochten bijeenscharrelen.
Nu de oorlog in Syrië voortduurt, heeft Turkije veel vluchtelingen opgenomen en dat zie je ook aan het straatbeeld en zeker rondom een markt. Als de markt aan het aflopen is, zie je het opeens weer een stuk drukker worden. De koopwaar gaat dan immers goedkoper van de hand en wie weet wat er achter blijft als afval. Ook zag ik dat iemand twee zakken sinaasappelen kocht en vervolgens één van de zakken aan de in het afval rondscharrelende vrouw gaf. In de ogen van de ontvangster zag ik blijdschap en dankbaarheid. Ze mompelde een doua (smeekbede) voor de gulle gever. 
Wat een mooi beeld van barmhartigheid en vrijgevigheid en wat een geluk voor de gever, in de wetenschap dat God heeft gezegd in Soera Al Baqarah (De Koe):
Wie staat aan God een goed deel af, zodat Hij het voor hem vele malen kan vermenigvuldigen? (Koran, 2:245).
Terwijl wij de markt verlieten, klonk de adhan (oproep tot het gebed) en spoedden we ons op weg naar huis. Tot 1997 woonden wij in Delft en – als het even kon – ging ik op donderdag naar de markt naast de Nieuwe kerk. Deze kerk heeft een prachtig carillon. Vanaf de kerktoren klonk meerdere malen per dag een prachtig klokkenspel, ik genoot daar altijd enorm van. Nu genoot ik – lopend over een Turkse markt – van de adhan.
