Wat veel mensen niet weten is dat islamitische filosofie van groot belang is geweest voor verschillende disciplines zoals de sociologie en theologie. Maar ook het westerse denken is beïnvloed door islamitische filosofen.
Al-Farabi
Abu Nasr Muhammad al-Farabi (872-951), in het Arabisch bekend als Al-Muallim Al-Thani, is een van de grootste filosofen in de wereld. Hij had een grote invloed op het latere islamitische denken en ook op dat in de westerse wereld. Hij droeg bij aan filosofie, wiskunde, muziek, metafysica en politieke filosofie.
Zijn meest belangrijke boek over politieke filosofie was Ara Ahl al-Madina al-Fadila (Principles of the Opinions of the Citizens of the Virtuous City). In dit boek streeft Al-Farabi naar een samenleving gebaseerd op rechtvaardigheid. Vrije samenlevingen hebben de potentie deugdzame samenlevingen te worden. Omdat goede mensen in vrije samenlevingen de vrijheid hebben morele waarden na te streven. Al-Farabi zocht naar een samenleving die in essentie democratisch is.
Al-Ghazali
Abu Hamid al-Ghazali (1058-1111) is een van de meest belangrijke geleerden op het gebied van islamitisch denken. Hij was een filosoof, een jurist en een theoloog en tegen het eind van zijn leven een mystieke denker in de klas van Ibn Arabi.
Voor veel moslims is Al-Ghazali is het toonbeeld van de ‘Mujaddid’, hervormer van de Islam. Toen er geschillen waren tussen filosofen en theologen, rationalisten en traditionalisten, mystieken en orthodoxen, probeerde Al-Ghazali de tegenstellingen te overbruggen. Zijn meest bekende werk heet Ihya Ulum al-Din (De heropleving van de religieuze wetenschappen).
Ibn Rushd
Ibn Rushd (1126-1198), bij ons beter bekend als Averroes, heeft een grotere invloed gehad op de westerse dan op de islamitische filosofie. Hij was een rechter, expert in het islamitisch recht (Maliki), arts en een filosoof.
Volgens Averroes is er geen conflict tussen godsdienst en filosofie. De waarheid kan op twee verschillende manieren bereikt worden, door middel van filosofie of godsdienst. Wetenschap en religie zijn verenigbaar, zo ook het geloof en rede. Zijn meest bekende werk is Fasl al-Maqal (On the Harmony of Religions and Philosophy).
Ibn Arabi
Ibn Arabi (1165-1240) is de eerste postmoderne en feministische intellectueel in de geschiedenis. Hij was geen rationeel filosoof, maar een mystieke denker. Zijn werken Fusus al-Hikam (The Seals of Wisdom) en Futuhat al-Makiyahh (The Meccan Openings) zijn misschien wel het toppunt van de mystiek en islamitische filosofie. Woman as Human Being and Cosmic Principle gaat over gelijkheid tussen man en vrouw. Om het islamitisch intellect te begrijpen, moet je Ibn Arabi lezen.
Professor William Chittick heeft verschillende boeken van Ibn Arabi vertaald en becommentarieerd. Hij legt het gedachtegoed van Ibn Arabi op een begrijpelijke manier uit. Het doel en de betekenis van de schepping is volgens deze filosoof de onthulling van God. Dit fenomeen heet in het arabisch ‘tajalli’.
Ibn Khaldun
Ibn Khaldun (1332-1406) is de sjeik van alle sociale wetenschappers. Hij was een geschiedfilosoof en de eerste sociale wetenschapper. Deze filosoof heeft drie belangrijke bijdrages geleverd aan de sociale wetenschappen. Hij legde de nadruk op empirische (op waarneming gebaseerde) feiten en het nut er van, hij ontwikkelde een theorie van verandering en liet zien dat tribale solidariteit de drijfkracht is van verandering. Hij was de eerste belangrijke islamitische denker die de nadruk legde op het waarnemen in plaats van op het bedenken van theorieën.