Het idee om een islamitische zorgboerderij te beginnen als opvangplek voor uithuisgeplaatste moslimkinderen en – jongeren, begon allemaal eind jaren negentig. Aletta Rozeboom (39) is dan begin twintig, heeft een horeca-achtergrond en werkt in verschillende restaurants. Zo werkt ze ook samen met Arabische collega’s, die soms geen idee hebben hoe ze de dingen moeten regelen en waar ze hulp moeten vragen als er problemen zijn thuis of op school.
Met dezelfde collega’s worden er levendige discussies gevoerd over het geloof. Ze voelde in die tijd: er mist gewoon iets. Maar wát dat was, wist ze toen nog niet. Haar ouders hebben geen uitgesproken religie, maar Aletta groeit wel op met het idee, dat ‘er wel iets zal zijn’. En ze hebben kennissen met heel verschillende achtergronden. Maar door de gesprekken met haar collega’s denkt ze: dit ís het gewoon! En zo wordt Aletta moslim.
Hulp verlenen
Ze leert Hanke kennen die een dierbare vriendin wordt. Om mensen te kunnen helpen, besluiten ze samen om hulp te bieden waar mogelijk. “We overlegden vaak over hoe we de problemen konden oplossen. Zij had een juridische achtergrond en ook veel ervaring op makelaarsgebied en huisvesting. En ik op het sociale vlak. Het idee kwam op om hier op een professionele manier iets mee te doen.”
Diploma’s hadden ze niet op dit vlak, maar Aletta was al begonnen met de opleiding Sociaal Agogisch Werk op MBO-niveau en volgde allerlei korte studies en trajecten en Hanke zou de Pabo gaan doen. Momenteel zit Aletta in het laatste traject van haar HBO-studie pedagogiek. Het is een studie met drie uitstroommogelijkheden: jeugdzorg, onderwijs en onderwijsbegeleiding. Aletta is ambitieus en doet ze alledrie!
Tegenslag
Rond 2011 zetten ze de eerste stappen als hulpverleners en in 2013 schreven ze zich samen in bij de Kamer van Koophandel als Ummah Care Network. Maar toen volgde een enorme tegenslag. Hanke wordt ziek. “Hanke had al eens borstkanker gehad en was daarvoor behandeld. Ze kreeg last van haar rug en wilde graag dat het onderzocht zou worden. Maar de dokters zeiden: ‘We hebben net een hele check-up gehad; het is onzin om dat nog eens te doen. Zij wilde een second opinion. Haar gevoel klopte. Ze had overal tumoren. Die hadden ze gemist bij de check-ups.”
Elke keer als Aletta de naam van haar vriendin Hanke noemt, zegt ze er steevast achteraan ‘Allah yarhamha’. Hanke is namelijk een paar jaar terug overleden. Zij was niet alleen haar steunpilaar als vriendin en voor Ummah Care Network, maar ook voor veel moslims in Groningen.
Aletta raapt na de dood van Hanke de moed bij elkaar en besluit om toch alleen door te zetten. Het was tot die tijd vaak vrijwilligerswerk geweest, maar er moet ook een keer geld op de plank komen. “Een docent van de opleiding had gezegd: ‘Jij zou een heel leuke EHBO-docent zijn. Je kunt het gewoon! Je bent creatief en staat zo leuk voor de groep.’” Ze besluit om haar advies te volgen.
Waar komt de motivatie vandaan?
We maken even een uitstapje naar haar jeugd. Want waar ik nieuwsgierig naar ben is waarom zij zo gemotiveerd is om gezinnen in nood te helpen. Ik hoorde haar praten over haar stiefmoeder. Heeft ze zelf een moeilijke jeugd gehad? “Mijn ouders zijn gescheiden toen ik 10 jaar oud was. Scheiden is altijd lastig voor een kind, maar zowel mijn vader als mijn moeder hebben beiden een nieuwe partner gevonden die ons als kinderen helemaal accepteerden. Er was gelijk een klik, alhamdoelillah. En alhoewel mijn ouders niet zo goed met elkaar communiceerden, deden de stiefouders dat weer wel.” Aletta heeft ook altijd de steun gevoeld van haar ouders, stiefouders en broers, ook toen ze moslim werd. “Mijn vader heeft ons (red. Ummah Care Network) ook vanaf het begin af aan geholpen.”
Waar het dan wel vandaan kwam, wil ik graag weten. Toch uit haar jeugd, zo blijkt. “Ik had een hele lieve vriendin die een moeder had met een verstandelijke beperking. De mensen in de buurt hadden de pik op dat gezin. Het waren vreselijk lieve mensen, twee kinderen uit het gezin waren gehandicapt. Mensen deden daar heel naar tegen. Verder woonden we dichtbij Visio, een organisatie voor mensen met een visuele en in die tijd ook verstandelijke beperking. We woonden zo dichtbij, dat wij daar als kinderen ‘s middags kwamen en met de kinderen van daar speelden. Voor ons was dat heel normaal. Als wij daarover vertelden aan anderen, zeiden ze: ‘Dat doe je toch niet?’” Haar ouders keurden de veroordelingen af, maar leren haar ook om begrip op te brengen voor haar omgeving. “Mijn ouders zeiden: ‘Kijk naar het hele plaatje en niet alleen naar het gedrag van mensen. Die mensen hebben een reden om tot zo’n oordeel te komen.”
Wachtlijst van vier maanden
Het idee van de zorgboerderij ontstond naar aanleiding van één situatie in de tijd met Hanke. “We deden netwerkpleegzorg. Vier kinderen uit een gezin, moeder was omgekomen. Hanke, Allah yarhamha, zou de meiden opvangen, ik de jongens. Ik had het voor elkaar gekregen dat er kostenloos crisishulp zou worden geboden voor kinderen met een traumatische ervaring. Maar de Jeugdzorginstelling zei toen, dat ze volgens de protocollen moesten werken. En volgens het protocol was er een wachtlijst van vier maanden. Wij waren met stomheid geslagen. Uiteindelijk hebben de kinderen nooit de hulp gekregen die zij nodig hadden. Ook later, toen ze in een nieuw samengesteld gezin terecht kwamen, kwam er iemand over de vloer die pas was afgestudeerd, maar die eigenlijk geen ondersteuning kon bieden. Hierdoor werden de problemen alleen maar groter. En dat geldt nu ook nog steeds voor andere gezinnen.”
Veilig thuis
Terug naar de zorgboerderij. Wat Aletta wil realiseren is “een plek waar we weeskinderen en uithuisgeplaatste kinderen en jongeren op kunnen vangen en een veilig thuis bieden. Dat ontbrak destijds én nog steeds in Nederland. We richten ons op kinderen, maar zullen dit altijd doen in combinatie met hulp voor de ouders. Als je met een kind werkt, zul je ook altijd met de omgeving moeten werken. Of het nu ouders zijn, opa en oma, familiebanden zijn héél belangrijk. Soms zijn er ouders met een psychische problematiek. Dan zijn de kinderen ineens de mantelzorger van de ouder. Maar ondanks het feit dat de ouder dan niet meer in staat is de rol als ouder te vervullen, blijven ze wel altijd de ouder.”
Anders omgaan met lastig gedrag
In de reguliere zorg is er geen tijd, ruimte en geld om de kinderen en het gezin waar ze uit komen voldoende te begeleiden. “Wij vinden dat het anders moet,” geeft Aletta aan. Als ik vraag hoe dan, grapt ze: ‘Hoeveel uur tijd heb je?”om daarna lachend verder te gaan. “Er zijn heel veel dingen die eigenlijk anders zouden moeten en ook kunnen. Jeugdzorg en gezinszorg zien dat ook wel, maar er is een hele cultuur die moet veranderen. Dat is heel lastig als instelling. Er zijn meerdere instellingen die een nieuw project zijn gestart: De Beweging van 0. Zij zeggen: wij hebben grote dromen en dat betekent dat we voor nul uithuisplaatsingen gaan. En voor nul kinderen in ‘de separeer’ (een kale kamer waarin kinderen apart gezet worden). Maar wat bleek: op de werkvloer was het stoppen met het separeren van kinderen lastig om te realiseren, omdat de hele mindset van het personeel was: bij lastig gedrag, zetten we het kind in de separeer. ‘Als dat niet meer kan, hebben we geen machtsmiddel meer,’ zei het personeel. Die zijn zo gewend om vanuit een machtsstructuur te werken.”
Een ander probleem is volgens Aletta, dat de dwangmiddelen ook door justitie en de rechtbank worden ingezet. ‘Veilig thuis’ en Jeugdzorg maken een plan voor het kind zelf, maar de rechter doet de uitspraak of het kind in een gesloten instelling terecht komt of niet. Als Ummah Care Network of andere zorginstelling heb je daar weinig invloed op.
Er zijn zoveel instellingen die het anders willen. Jeugdzorg ziet ook wel in dat het kwetsbare kinderen niet helpt als je ze in een gesloten instelling zet. Ook gedragswetenschappers zien dat. Het is ook niet verstandig en praktisch om bijvoorbeeld de doelgroep veroordeelden of verdachten met een Laag Verstandelijke Beperking bij elkaar te zetten; dan wordt moeilijk gedrag alleen maar gestimuleerd.
Kinderen kunnen zelf ook verwoorden wat ze nodig hebben
“Je ziet het ook op scholen,” gaat Aletta verder. “Dan voeren we gesprekken met docenten en vertellen dat sommige kinderen net een ander soort welkom nodig hebben. De kinderen kunnen dat zelf vaak ook heel goed verwoorden. Dan zegt zo’n docent: ‘Dat gaat mij heel veel werk kosten.’ Het blijkt lastig om in te zien, dat als ze het zo blijven doen, het dertig keer méér werk zal kosten. Je mag natuurlijk wel duidelijkheid bieden en strakke grenzen trekken, maar het belangrijk om vooral ook de dialoog te blijven aangaan met de leerling.”
Het valt toch ook niet mee voor een docent om kinderen met gedragsproblemen in de klas te hebben, omdat ook de kinderen met leerproblemen geholpen moeten worden? vraag ik. “Het is echt een uitdaging,” geeft Aletta toe. “Want de kinderen zijn het zo gewend om altijd vanuit het negatieve de aandacht te vragen. Dat doen ze dan ook automatisch zonder erover na te denken. En ze krijgen ook steeds een bevestiging dat het klopt wat ze doen.”
Ummah Care Network wil het anders gaan doen. “Kinderen kunnen bijvoorbeeld nu niet uitleggen dat halal eten belangrijk voor ze is. Ze moeten overal voor vechten. ’Jij mag toch gewoon kip?’ wordt dan gezegd. En dan volgen never ending discussies. Dan zeggen ze: dit is een kind met moeilijk gedrag. Maar met name omdat wij de vrees voor Allah hebben en de kennis uit de Koran en de soenna, weten we dat dwangmiddelen niet nodig zijn. Daarnaast zal ons personeel veel meer rekening houden met de islamitische achtergrond van het kind vergeleken met andere instellingen. Bovendien kunnen wij op een andere manier naar kinderen en gezinnen kijken.”
1 miljoen voor een zorgboerderij
Hoe wil Aletta dat realiseren? “Het belangrijkste is om de opvangplek zo gauw mogelijk te realiseren, omdat de vraag vanuit de reguliere zorg echt dringend is. De reguliere zorgverleners zien dat kinderen beter tot hun recht komen als ze de zorg krijgen die ze nodig hebben en als er respect voor de cultuur is. En ze hebben ook zelf geen andere oplossing. Alhamdoelillah zijn er islamitische pleeggezinnen, maar wij hebben het over de kinderen waarvan Jeugdzorg zich afvraagt of ze wel bij een gewoon pleeggezin passen. Men twijfelt soms en vindt het te onveilig. En als dat zo is, dan gaat zo’n kind automatisch naar een gesloten instelling. Voor die kinderen willen we er zijn. En ook voor de kinderen die geen huis meer hebben: de weeskinderen.”
Aletta’s droom van 20 jaar geleden lijkt nu bewaarheid te worden. Ze heeft 1 miljoen euro nodig voor een pand en hoopt dat in deze maand Ramadan bij elkaar te sparen door middel van donaties aan de Stichting Islamitische Zorg. Dat lijkt misschien wel veel – 1 miljoen – maar dat is het niet, legt Aletta uit. “Daar zit alles bij in. Het pand moet, als je professionele hulp aanbiedt, voldoen aan bepaalde richtlijnen: zoveel ruimte, in elke kamer een eigen wastafel. Dat nemen we allemaal mee in de berekening. We houden overal rekening mee en willen het gewoon goed doen. Een aparte afdeling voor jongens en meisjes. Er zijn namelijk ook kinderen die een onveilige situatie hebben meegemaakt. Die met misbruik te maken hebben gehad. Daarom slapen ze in aparte ruimtes. Alhoewel ze elkaar overdag natuurlijk wel tegenkomen.”
Behalve in het pand, wil Aletta ook investeren in de tijd en in personeel. “Wij willen de kinderen en jongeren passende zorg bieden door zorgwerkers met een islamitische achtergrond, zodat ze hun kwaliteiten en krachten kunnen inzetten voor hun eigen toekomst.”
Salaam aleykoum,
Wauw prachtig inisiatief. Als je ooit een opvoedster/verpleegkundige nodig hebt werk ik heel graag mee aan dit project.
Moge Allah swt jullie project zegenen.
ASSalaam alaikoem lieve zuster,
Ik lees jou verhaal met tranen in mijn ogen en kippenvel over mijn lichaam.
Mijn man en ik hadden jaren geleden een gesprek gevoerd over het adopteren van een islamitisch kindje. Wij wilden onze steentje bijdragen aan de maatschappij. Dit bleek achteraf gezien een enorme uitdaging te zijn geweest, en vervolgens viel ons droom in duigen. Nu ik je verhaal lees lijkt mijn roeping erg dichtbij te zijn…
Mocht je op wat voor manier dan ook hulp nodig hebben. Dan wil ik je daar graag bij helpen.
Moge Allah je rijkelijk belonen.
kippenvel mashallah moge allah je rijkdom vergroten e je gezondheid en wel en je familie inshallah .
Wat je doet is gewoon 1 woord prachtig ❤. Heb gehuildet je verhaal mashallah je bent een practig mens dat je dit doet.
mashaAllah een prachtig initiatief.! En echt nodig!!!
Ik ben zelf docent en heb ervaring met het werken met kinderen en jong volwassenen in verschillende niveaus. Ik zou graag een steentje willen bijdragen. Hoe en wat zou ik kunnen betekenen? Hoor het graag!
Aïcha