Dat je kind sterft als jij nog leeft, is de ergste nachtmerrie voor iedere ouder. Alleen al als ik eraan denk, vullen mijn ogen zich met tranen. Als ik hoor of lees over een kind dat bij een noodlottig ongeval is omgekomen, vraag ik Allah om de ouders geduld en kracht te schenken. Het is iets wat je zelfs je ergste vijand niet toewenst. En toch zijn er genoeg ouders – waaronder onze eigen profeet Mohammed, vrede zij met hem – die zoiets vreselijks hebben meegemaakt.
Ik vond twee vrouwen bereid om hun persoonlijke verhaal te vertellen. Twee moeders getekend door het leven, verbonden door een ervaring die wij geen van allen met hen willen delen. Maria verloor zeven jaar geleden op een traumatische wijze haar tweeling en Dunya’s 19-jarige zoon kwam twee jaar geleden bij een motorongeluk om het leven.
Overweldigende pijn
Maria verloor haar kindjes niet lang na de bevalling, terwijl zij vochten voor hun leven. “Nadat mijn twee meisjes gestorven waren, verkeerde ik in een shock. Ik wist niet wat me overkomen was. De pijn was overweldigend, het was een groot, zwart gat.” Voor Dunya kwam het nieuws via de telefoon: “Het is een prachtige dag als ik met mijn verloofde terugrijd vanuit Düsseldorf, waar ik schoenen voor onze op handen zijnde bruiloft heb gekocht, als de telefoon in de auto overgaat: ‘Bent u de moeder van Darryl?’. ‘Jazeker’, antwoord ik. ’Ik ben Mo’, zegt de stem die op de speaker staat, ‘ik heb niet zo goed nieuws. Ik denk dat uw zoon Darryl niet meer leeft.‘
Dunya vertelt hoe het voelt: “Ik ben blanco, gevoelloos, geen tranen, geen gedachtes, niks.”
De eerste reactie van beide moeders is dezelfde; ze zijn in shock, overweldigd door verdriet, maar niet in staat hier uiting aan te geven. Dunya: “Mijn onderbuikgevoel zegt me dat Darryl echt dood is, maar mijn hart wil het gewoon niet geloven. Op het politiebureau zie ik al op afstand dat het mijn zoon is die daar opgebaard ligt. Tranen komen er niet op dit moment, aanraken wil ik ook niet. Hij ziet er zo anders uit. Ik wil zo snel mogelijk weg. Ik ben blanco, gevoelloos, geen tranen, geen gedachtes, niks. Toch gaat het leven verder, maar dan zonder smaak. Ik moet verder leven maar ik voel niks. Mijn hart voelt niks, mijn gedachten zijn leeg. Ik ben onrustig, weet niet wat ik met mezelf aan moet. Ik voel niks behalve droefenis.”
Het dieptepunt
Maria vertelt ook hoe ze voelde dat haar leven geen zin meer had: “Het was dat ik moslim was en geloofde dat ik mijn kinderen weer terug zou zien in het paradijs. Anders weet ik niet of ik nog geleefd had. Ik was willoos overgeleverd aan de overheersende krachten van mijn eigen verdriet. Het was alsof ik meegevoerd werd op een onstuimige oceaan; ik voelde me vaak letterlijk alsof ik aan het verdrinken was. Ik was boos op Allah, hoewel iedereen me vertelde dat ik Zijn wil moest accepteren. Mijn imaan zakte tot een dieptepunt. Ik lag enorm in de knoop met mezelf en Allah.”
Ik vraag hen of ze dan geen hulp of steun kregen van hun omgeving. Maria antwoordt: “Mensen probeerden wel te helpen maar zeiden dingen die mij nog verder in mijn depressie duwden. Zinnen zoals: ‘Wat jammer’, ‘Je bent nog jong, je kunt nog andere kinderen krijgen’, ‘Gelukkig zijn ze nu gestorven en niet pas als ze vijf jaar zouden zijn’. Ik dacht dan: ‘Jammer?! Dat zeg je als iemand gezakt is voor zijn rijexamen, niet bij de dood van een kind.’ En ja, misschien kon ik nog andere kinderen krijgen, maar ik wilde mijn meisjes.”
Met de beste bedoelingen
“Ik zou er alles voor gegeven hebben om ze vijf jaar bij me te mogen houden in plaats van ze nu al af te staan. Met de beste bedoelingen proberen mensen aan te geven dat ze begrepen hoe ik me voelde. Bijvoorbeeld door te zeggen dat zij ook een miskraam hadden gehad met een aantal weken en dat ik vast iets beters van Allah zou krijgen. Maar ik wilde niets beters! Er kon niets beters zijn dan mijn kindjes in mijn armen te houden.”
Dunya heeft dezelfde ervaringen: “Familieleden zeiden letterlijk dat het geen zin had om mee te gaan in mijn verdriet en dat het leven doorging. Als steun kreeg ik een schouderklopje. Ook zag ik berichten op Facebook die blijk gaven van hún verdriet, maar niemand steunde mij persoonlijk. Vrienden en mensen in mijn omgeving vroegen niet hoe het met mij ging. Dat durfden ze niet. Ze waren erg afwachtend.”
Supportgroep
Hoe vonden beide moeders dan wel de kracht om het leven toch aan te kunnen? Maria: “Ik zocht mijn heil op internet en vond daar de supportgroep Children of Jannah. Dit is een internationale groep voor moslims die hun kind verloren hebben. Ik zag dat ik niet de enige was die worstelde met mijn imaan en dat het helemaal niet raar was om mezelf af te vragen waarom dit gebeurd was. Het doel van deze groep was islamitische rouwverwerking en ook het versterken van je imaan.
Maria ziet bij de supportgroep ‘Children of Jannah’ dat ze niet de enige is die worstelt met haar imaan.
Er blijken mooie overleveringen te zijn van de profeet, die zelf ook kinderen verloor:
“De profeet zei: ‘Diegene die twee kinderen verloren heeft; Allah zal hen (de ouders) in het paradijs laten.’ Aicha vroeg toen: ‘Hoe zit het met degenen die maar één kind verloren?’ De profeet antwoordde: ‘O, degene die hiertoe geïnspireerd werd (om zulke vragen te stellen), zij zullen dezelfde beloning krijgen.’” (At Tirmidhi)
“De profeet zei: ‘Als iemands kind overlijdt, zegt Allah tegen de engelen: ‘Hebben jullie de ziel van mijn dienaars kind genomen?’ Als de engelen dit bevestigen, vraagt Allah: ‘Hebben jullie de ziel van de vreugde van zijn hart genomen?’ De engelen bevestigen dit. Allah vraagt dan: ‘Wat zei mijn dienaar?’ De engelen zeggen: ‘Hij prees U en zei: aan Allah behoren wij en tot Hem keren wij terug.’ Allah zegt dan: ‘Bouw voor mijn dienaar een huis in het paradijs en noem het baytul hamd.’” (At Tirmidhi)
Acceptatie
De dood van haar zoon maakte voor Dunya veel duidelijk: “Ik geloofde altijd al in Allah, maar had nog niet de geloofsgetuigenis uitgesproken. De dag voordat we mijn zoon gingen begraven, heb ik deze grote stap genomen. Een week later zou ik gaan trouwen. Dit hadden we al gepland. Heel dubbel hoe op die manier verlies en geluk naast elkaar kunnen bestaan. Mijn zoon verloren, maar getrouwd en een man rijker. Ik koos voor deze man, ondanks dat hij geen moslim was. Ik heb het in handen van Allah soebhanahoe wa t’ala gelegd en mijn man heeft zich alhamdoelillah (God zij dank) uiteindelijk ook bekeerd.”
“Wat ook erg hielp is dat ik het aanbod kreeg om naar Mekka te gaan om de oemra (de kleine bedevaart) te verrichten. Deze kans greep ik met beide handen aan. De reis naar Mekka en het overlijden van mijn zoon hebben mij veranderd. Ik ben geduldiger, rustiger en zachter. Ik heb 100% geaccepteerd dat het Allahs plan was om mijn zoon weg te halen van deze aarde. Net zoals Hij bepaalde dat mijn man en ik moslim zouden worden. Dat alles zo moet zijn.”
Hoe gaat het nu?
Dunya vertelt dat ze ondanks haar geloof en vertrouwen in Allah nog vaak overvallen wordt door het verdriet: “Maar wanneer ik een gebed doe of een doe’a (smeekbede) maak dan verzacht dat alles gelijk weer. Zonder slecht kunnen we nooit goed waarderen. Daar ben ik nu wel achter. Zonder donker bestaat er geen licht.”
Maria wilde heel graag weer zwanger worden en werd na enige tijd weer moeder van een prachtige zoon: ”Het verdriet om mijn twee dochters blijft. Nog steeds kan de aanblik van een meisjestweeling me ineens zo aangrijpen dat ik bijna niet kan ademen. Maar ik heb geleerd deze sterke emotie te onderdrukken en ik vind dat ik een heel eind gekomen ben. Als mensen me nu vragen hoeveel kinderen ik heb, zeg ik vol trots: ‘Ik heb twee kindjes op aarde en twee kindjes in de hemel.’”
Rouwen om een kind
Ik vraag de vrouwen wat we als buitenstaanders kunnen doen voor iemand die rouwt om een gestorven kind. Dunya: “Ik wilde eigenlijk gewoon de aanwezigheid van mensen. Praten of niks zeggen en samen dingen doen. De energie van anderen. Ik wilde geen medelíjden, maar medeléven.”
Wat heeft een rouwende persoon nodig? “Praten of niks zeggen en samen dingen doen. Ik wilde geen medelíjden, maar medeléven.”
Maria heeft eigenlijk hetzelfde advies: “Mijn advies aan mensen die een kind verliezen, is om hulp te zoeken. Dit kan bij de reguliere hulpverleners die ook medicatie kunnen voorschrijven, maar ook op internet is veel te vinden waar je wat aan kunt hebben. Heeft in je omgeving iemand een kind verloren, probeer dan om er gewoon te zijn. Bied praktische hulp aan, bijvoorbeeld door de andere kinderen naar school brengen of te laten spelen met je eigen kinderen, door eten langs te brengen zonder ergens om te vragen. De rouwende ouders, in mijn ervaring, willen alleen onuitgesproken medeleven en een knuffel. Ze zitten niet te wachten op advies, hoe goedbedoeld ook.”
Van de profeet Yaqoeb vrede zij met hem weten we dat hij huilde om zijn zoon Yoesoef tot hij blind werd. Ook de profeet Mohammed vrede zij met hem huilde om het overlijden van zijn kinderen. De boodschapper van Allah kwam bij zijn zoontje Ibrahiem terwijl hij op sterven lag en zijn ogen vulden zich met tranen. Zijn reactie is opgetekend in de volgende overlevering:
Abdurrahman ibn Awf zei: “O boodschapper van Allah, zelfs u huilt!” Hij zei: “O zoon van Awf, dit komt voort uit genade.” Hij huilde weer en zei: “De ogen vergieten tranen en het hart heeft verdriet maar wij spreken slechts wat onze Heer behaagt. Voorwaar, o Ibrahiem, wij zijn verdrietig vanwege het afscheid van jou.” (Sahih Boechari)
Een schouder om op te huilen
Het is duidelijk dat het verliezen van een kind veel verdriet met zich meebrengt. En ook dat je – al weet je niet goed hoe te troosten – er toch voor de ouders kunt zijn. Met praktische hulp, een schouder om op te huilen of gewoon door medeleven te betuigen. Sta je broeder of zuster bij in deze moeilijke tijd. Wees niet hard, geef geen ongevraagd advies en oordeel niet. Moge Allah ons beschermen tegen het overweldigende verdriet van het verlies van een kind en moge Allah de ouders die hun kind verloren hebben hen weer herenigen in het paradijs. Amien.
