‘Vertrouw op Allah, maar bind je kameel vast’ is een Arabisch gezegde. Het vindt zijn oorsprong in een uitspraak van de Profeet Mohammed ﷺ die een bedoeïen aansprak. Het gezegde bespreekt het concept tawakkoel binnen de Islam en keert terug naar de essentie van ons mooie geloof: overgave. Tawakkoel betekent erop vertrouwen dat alles altijd in Allah’s handen ligt. Maar, tevens dat er van ons een inspanning verwacht wordt.
Of wordt er van ons een inspanning verwacht vóórdat we ons in vertrouwen overgeven?
Bind haar vast en vertrouw op Allah
Het was Anas Ibn Malik Allah is tevreden met hem die overleverde: ‘Een man zei: “O Boodschapper van Allah, moet ik mijn kameel vastbinden en op Allah vertrouwen? Of moet ik haar los laten en op Allah vertrouwen?” De Profeet ﷺ zei: “Bind haar vast en vertrouw op Allah.” (Sunan al-Tirmidhī 2517)
In de originele uitspraak van de Profeet ﷺ lees ik dus een kleine maar belangrijke nuance. Er staat namelijk: “Bind je kameel vast en vertrouw dan op Allah.” Met andere woorden: neem eerst je voorzorgen, lever een inspanning, gebruik je verstand en de middelen ter jouwer beschikking,… en leg dan je vertrouwen bij Allah.
Tawakkoel
Tawakkoel (vertrouwen) maakt een essentieel onderdeel uit van onze beleving als gelovige. Ik vertrouw op Hem, dat Hij het beste met me voor heeft. Hij, de Alwetende, Die zelfs weet wat er door mijn hoofd gaat en wat er zich in mijn hart afspeelt. Ik leg mijn vertrouwen bij Hem, Die over alles en iedereen Toezichthouder is. Op Hem reken ik, De Almachtige, de Meest Krachtige. Ik geef me over aan Zijn wil en niets gebeurt zonder Zijn toestemming.
Ogenschijnlijk kan tawakkoel eenvoudig lijken, maar dat is het niet. Vertrouwen betekent namelijk de controle loslaten. En laten we eerlijk zijn; we hebben toch graag een zekere mate aan controle. Of de illusie en het gevoel dat we bepaalde touwtjes in handen hebben.
Ik heb uit de huidige wereldcrisis en alle bijkomende onzekerheden al veel zaken kunnen leren. Eén ervan is dat we gewoon niets in handen hebben. Er zijn voor mij al heel wat sluiers gevallen, ik ben wat illusies armer en besef nog meer dan anders dat ik in Zijn handen lig.
Maar, verwacht Hij ook wat van mij?
Kan ik gewoon de huidige situatie koffiedik aankijken en vertrouwen op Hem?
Of dien ik hier mijn kameel te binden en een plan uit te werken?
Wat verwacht Allah van mij dat ik onderneem voor ik mijn vertrouwen leg in Hem?
Het bind-je-kameel-principe
Het ‘bind-je-kameel-principe’ verwijst naar het gezonde verstand en redeneervermogen waarmee Allah ons schiep vanuit Zijn Oneindige Barmhartigheid. Hij schonk ons een intellect en voorzag ons van inzichten en manieren om gepaste voorzorgsmaatregelen te nemen. Hij schenkt ons de mogelijkheid om ons voor te bereiden op toekomstige gebeurtenissen en om plannen te maken.
Vaak ervaar ik om me heen het principe van tawakkoel, wat een prachtige zaak is. Echter mis ik soms het ‘bind-je-kameel-principe’. Allah bepaalt over ons onderhoud, legde onze voorzieningen al vroeger vast, kent ons verleden, ons heden en onze toekomst en beslist over leven en dood.
Maar – denk ik dan – als ik mij niet voorbereid op wat komen kan, dan kan ik nadien toch enkel de vinger wijzen naar mezelf? Dus hoe bind ik het beste mijn kameel vast om zodoende mijn vertrouwen in Hem te vergroten?
Voorzorgsmaatregelen uit de verhalen van de Profeten
Doorheen de verhalen van de Profeten lees ik vaak verhalen die gaan over tawakkoel. Evenzeer lees ik door de lijntjes: ‘bind je kameel vast’.
Allah spleet de zee voor Moesa
Allah stond Moesa عليه السلام bij toen hij op de vlucht was met zijn volk voor firawn (de farao van die tijd) en voor de Rode Zee stond. Het leek alsof er geen uitweg was en de vijand naderde. Hij had het volste vertrouwen in Zijn Heer en Die liet hem dan ook niet in de steek. Allah spleet de zee. Maar, voor Moesa op dat punt kwam, was hij wel al in de nacht vertrokken met zijn volk. Hij bleef niet ter plaatse wachten op een wonder om bevrijd te worden van de onderdrukker. Iedereen werd opgetrommeld. Hij riep mannen, vrouwen en kinderen op, om alles achter te laten en te vertrekken voor een moeilijke tocht. Hij bond zijn kameel vast.
Hajjar liep heen en weer tussen de bergen
Hajjar Allah is tevreden met haar zat in een hachelijke positie toen ze zich met haar baby Ismaiel alleen bevond in de woestijn. Ze had een immens vertrouwen in Allah. Te meer omdat haar man, de Profeet Ibrahiem عليه السلام haar gezegd had dat hij haar achterliet op bevel van Allah. Toch bond ze haar kameel vast en bleef niet gewoon ter plaatse een wonder afwachten. Ze liep 7 keer tussen de bergen Safa en Marwa in de hitte, op zoek naar een oplossing voor haar en haar huilende baby. Tot Allah de Zamzambron liet ontspringen als redding. Zij bond haar kameel vast.
Het plan om de Profeet te vermoorden
Plannenmakers hebben altijd bestaan, zo ook tijdens het leven van onze geliefde Profeet ﷺ. Men beraamde een plan om hem ﷺ te vermoorden. Hij werd hiervan op de hoogte gebracht. Ondanks dat hij ﷺ zich in de beste positie bevond om Allah te smeken om hem te redden, bond hij zijn kameel vast. Een gigantisch tegenplan werd uitgewerkt. Zo kon hij ﷺ uiteindelijk, met de wil van Allah, veilig vluchten met Aboe Bakr aan zijn zijde.
“…Zij maakten plannen en Allah maakte plannen. En Allah is de Beste van de plannenmakers.” (Koran, 8:30)
En zo zijn er nog voorbeelden aan te halen.
Succes= inspanning + hulp van Allah
Sleutels tot succes
Er zijn enkele sleutels tot succes in deze wereld en de volgende. Als jij heel hard streeft en grote inspanning levert en jouw vertrouwen legt in Allah, dan zal Hij jou succes schenken.
En degenen die zich voor Ons inspannen, diegenen leiden Wij zeker op Onze wegen. Allah is inderdaad met de weldoeners. (Koran, 29:69)
Je weet dat de overwinning enkel te behalen is met Zijn wil. Alsnog ga je tot het uiterste om jouw doel na te streven. Je schakelt hiervoor hulpbronnen in, zoals het raadplegen van de mensen met kennis ter zake en je zet al je assets in.
Indien Allah jullie helpt, kan niemand jullie overwinnen, maar indien Hij jullie in de steek laat, wie is dan degene die jullie nog kan helpen na Hem? In Allah behoren de gelovigen hun vertrouwen te stellen. (Koran, 3:160)
Barakah (zegeningen)
Een noemenswaardige factor is barakah. Barakah is een soort van onzichtbare, onmeetbare krachtbron. Het is het gemak waarmee Allah zaken mogelijk maakt. Bij het ontbreken van barakah – wat overigens met een bepaald bewustzijn waar te nemen valt- lopen de zaken stroef, bots je op tegenkantingen en voelen de zaken zwaar aan. Mét barakah ervaar je het tegenovergestelde.
Als je niet genoeg inspanning levert, geeft Allah geen barakah. Als je geen barakah krijgt, dan heeft Allah mogelijk andere plannen voor je. Het succes hangt af van jouw inspanning en Zijn hulp.
Mindset en heartset
Als laatste heeft succes vaak te maken met de juiste mindset en heartset. Als je al begint met een verslagen attitude: ‘dat gaat toch nooit lukken’ of ‘dat is onmogelijk’, dan zal dat ook zo zijn. Een positieve mindset daarentegen is nodig om de nodige stappen te zetten en je kameel vast te binden. Ook kunnen we spreken van een heartset; een kalm en vastberaden hart.
Voeg deze twee ingrediënten toe aan het recept dat we al besproken hebben en je krijgt een complete maaltijd.
Streef hard (bind je kameel vast) en vertrouw op Allah (tawakkoel). Met een kalm hart en een positieve houding zal Allah je de barakah schenken en je zaken vergemakkelijken om het tot een succesvol einde te brengen.
Doet Hij dit niet, dan behoort dit ook tot Zijn wijsheid en zeggen we nog steeds al hamdoelilah (Godzijdank).
Moge Allah ons de wijsheid schenken die we vinden in de levens en smeekbedes van de grote Profeten. Ze leerden ons met weinig woorden zoveel inhoud. Zij zijn de levende voorbeelden van hoe we onze levens als gelovigen kunnen beteren hier en in het Hiernamaals.
