Het islamitisch erfgoed van Amerika wordt grotendeels buiten beschouwing gelaten. Behalve dat er op sociale media zo nu en dan een bericht voorbij komt met de speculatie dat ontdekkingsreizigers uit het islamitische rijk Columbus vóór waren, en de heftige discussies naar aanleiding van berichten over de islamitische herkomst van slaven uit Afrika, is er nauwelijks aandacht voor het onderwerp.
Hieronder volgen vijf fascinerende islamitische mysteries van Amerika of waarbij Amerikanen een rol hebben gespeeld, die aanleiding zouden kunnen zijn voor verder onderzoek.
1. Was een moslimkoning al eerder in Amerika dan Columbus?
Pernambuco, waar sultan Abubakr voet aan wal zou hebben gezet.
Ook al wordt het nog steeds als enige waarheid onderwezen op scholen, het is in deze tijd in brede kring geaccepteerd dat Christoffel Columbus niet de ontdekker was van Amerika. Er zijn verschillende theorieën die bevestigen dat moslims hem voor waren. De interessantste theorie is het verhaal van Abubakr II, sultan van het grote en zeer welvarende Malinese Rijk, die aan land zou zijn gegaan in Pernambuco, een deelstaat van Brazilië, rond het jaar 1312.
Abubakrs Rijk was het welvarendste rijk in die dagen, rijk geworden door de productie in de zout- en goudmijnen. De koning was beïnvloed door islamitische geleerden zoals Al-Idrisi, Istakhri, Abu Zaid, Masudi en Albufeda, van wie hij boeken in zijn bibliotheken had liggen. Vele van de geleerden beweerden dat de wereld rond was zoals een kalebas; Abubakr was ervan overtuigd dat de rand van de Atlantische Oceaan bereikt zou kunnen worden.
Volgens de legende stuurde Abubakr II een vloot met boten de Atlantische Oceaan op om op ontdekkingstocht te gaan. Er gingen verscheidene maanden voorbij voordat één van de kapiteins terugkeerde. Hij vertelde dat hij als kapitein van het achterste schip van de vloot had gezien dat de andere schepen midden in de oceaan in een zeer sterke stroming – een kolkende rivier gelijkend – terecht kwamen en één voor één vergingen. De kapitein beschreef de sterke equatoriale stromingen waarvan er een van West-Afrika tot Noord-Brazilië bij Recife stroomt.
Niet ontmoedigd door het verhaal plande Abubakr II meteen de volgende expeditie. Deze keer stuurde hij nog een grotere vloot – er zou zelfs sprake zijn van 2000 boten – en het meest bijzondere is dat hij zelf mee ging.
Zeker van zichzelf gaf hij in 1312 de rijkste troon ter wereld over aan zijn broer Kankan Musa, beter bekend als Mansa Mousa, en hij voer uit over de Atlantische Oceaan aan het hoofd van een enorme vloot naar deze ‘kolkende rivier’ in de zee ……om nooit meer terug te keren. Dit is wat de Arabische historicus Shihab al-Umari optekende uit de mond van Mansa Mousa, toen deze op zijn historische bedevaart ging.
Er is geen enkel verslag over hoe het met Abubakr II is afgelopen, maar sommige wetenschappers en academici menen dat hij met behulp van een kano wel degelijk voet aan wal heeft gezet bij Pernambuco. Het verhaal gaat de ronde dat de naam zelf een afleiding is van het oude woord ‘Boure Bambouk’ wat ‘rijke gouden velden’ betekent – het succes van Mali’s rijkdom. Columbus zelf kwam geregeld moslims en ‘zwarte handelaren’ tegen langs de kust van de Nieuwe Wereld. En het boeiendst van alles is dat hij terugkeerde met goud dat precies van dezelfde legering was als het Malinese goud.
Degenen die de legende geloven wijzen ook op taalkundig, archeologisch en fysiek bewijs, waarvan de ontdekking van de gigantische stenen sculpturen die verspreid zijn opgesteld in Latijns-Amerika onmiskenbaar West-Afrikaanse kenmerken bevatten.
2. Het Spaanse Alhambra werd gered door een Amerikaan!
De meeste mensen zijn het er over eens dat het voortreffelijkste voorbeeld van het Europees islamitisch kunstenaarschap zich in Spanje bevindt, namelijk het Alhambra. Het Rode Paleis is tevens de plek waar de katholieke koningen Ferdinand en Isabella hun reconquista in Spanje in 1492 voltooiden. Na de ‘bevrijding’ raakte het Alhambra langzaam maar zeker in verval. Koning Carlos V, die ook in Cordoba en Sevilla grote schade aanrichtte, vond het nodig een complete vleugel van het paleis te slopen om er maar weer eens een overbodig renaissancepaleis te bouwen. Op een gegeven moment wordt er zelfs een gevangenis van gemaakt en in 1812 wordt het complex bezet door Napoleons troepen, die het plunderen en vernielen.
Bij het verlaten van Granada wilden ze het zelfs opblazen, maar dat werd op het nippertje voorkomen door een achtergebleven kreupele soldaat die de lonten verwijderde. Zowel deze soldaat als een schrijver van middelbare leeftijd uit New York, Washington Irving, worden tot vandaag de dag herdacht in Spanje, omdat ze het Alhambra gered hebben.
Het was Irving die in de lente van 1829 het Alhambra bezocht. Gefascineerd door de geschiedenis ervan besloot hij een tijdje te bivakkeren in de verlaten paleisvertrekken en om er uiteindelijk een boek aan te wijden. In zijn Tales of The Alhambra vergelijkt hij het paleis met de Ka’aba in Mekka:
“Het Alhambra is net zo goed een voorwerp van toewijding als de Ka’aba is voor alle gelovige moslims. Hoeveel legendes en tradities – waar of fabelachtig – en hoeveel Arabische en Spaanse liederen en ballades zijn er wel niet gezongen over liefde, oorlog en ridderlijkheid die geassocieerd worden met dit oosterse bouwwerk!”
Irvings boek werd een bestseller en in 1870 en Spanje verklaarde het Alhambra tot nationaal monument. Vandaag is het de grootste toeristische trekpleister ter wereld met bezoekers van over de hele wereld.
3. Werd het vroege Latijns-Amerika ontworpen door moslims?
Op de dag dat het Alhambra ‘viel’ in 1492, bevond zich onder de toekijkende bevolking de ambitieuze onderzoeker Christoffel Columbus. Enkele weken later was Columbus in Cordoba aanwezig bij een bijeenkomst van de overwinnende katholieke koningen en kreeg hij hun koninklijke toestemming om de Atlantische Oceaan over te steken op zoek naar een snellere route naar het Oosten.
De islamitische cultuur, kunst en architectuur waren gedurende deze periode in de Spaanse geschiedenis nog steeds erg in trek – zelfs de katholieke koningen waren onder de indruk van de moorse stijl. In delen van het Latijnse rijk werd her en der zelfs nog steeds Arabisch als eerste taal gesproken. Mudejar kunstenaars, die christelijke en islamitische stijlen met elkaar verweefden, waren erg gewild. Volgens verscheidene geleerden, waaronder een naamgenoot van de eerder genoemde Washingon Irving, namelijk de bekeerde Canadese koranvertaler dr. Thomas B. Irving, werden deze Mudejars zelfs meegenomen naar de Nieuwe Wereld om daar nieuwe Spaanse steden op te bouwen:
San Fransisco Kerk in Cali, Colombia
“In de zestiende en zeventiende eeuw werden velen van de moslimwerkmannen gecontracteerd om in de Spaanse koloniën zoals Mexico, Opper Peru (Bolivia), Nieuw Granada (Colombia), Guatemala en Cuba te werken. De koloniale gebouwen van deze landen dragen duidelijk het bewijs van de Mudejar decoratie in het tegel-, hek- en timmerwerk.
Dr. Irving noemt ook de invloed van de moslims op de namen van vroegere steden en dorpen zoals Recife in Brazilië. In het Arabisch betekent ar-Rasif de kade of het dok. En Guadalajara in Mexico komt van ‘Wadi al-Hijara’ wat de steenachtige rivier betekent. Irving wijst ook op de oude overheidsgebouwen in de steden als Queretaro in Mexico, Popayan en Tunja in Colombia en Quito in Ecuador, waar de terrassen en binnenplaatsen arcades hebben in de arabesk-stijl zoals we die zien in het Alhambra en bij de Moorse gebouwen in de mediterrane landen. Het klooster van ‘La Merced’ in Lima (Peru) en het klooster van de Universiteit van San Carlos in Antigua (Guatemala) zijn daar voorbeelden van. Dr. Irving benadrukt ook de duidelijke invloed van moorse geometrie op oude plafonds uit de zeventiende eeuw, zoals die bewaard zijn gebleven in steden als Tzintzuntzan in Mexico en Tunja in Colombia.
4. Europese moslims openden Amerika’s oudste moskee
Ten eerste bestaat er zoiets als een oorspronkelijke Europese moslim. Jawel! De Tataren van de Krim in Oost-Europa hebben een geschiedenis die 619 jaar terug gaat in de tijd. Hun verhaal begint in 1398, toen ze door de grootvorst van Litouwen, Vytautas de Grote, gevraagd werden om hem te helpen zijn rijk te verdedigen tegen een groep fanatische en intolerante christenen – de Teutoonse ridders van de Duitse orde. Vytautas beloonde de Tataren door hen permanent te laten wonen en bescherming te bieden in een gebied dat nu verspreid ligt over delen van Litouwen, Polen en Belarus.
Sommige van de afstammelingen van dit volk vonden hun weg naar Amerika en vestigden zich aan het begin van de twintigste eeuw in Brooklyn, New York. In 1931 kochten zij een kleine eenvoudige kerk aan Powers Street en maakten hier een moskee van. Vandaag de dag is deze Brooklyn Moslem Mosque de oudste nog bestaande moskee in Noord-Amerika en staat nog steeds onder toezicht van de Tataarse moslims. Zij staan in Amerika ook wel bekend als de Lipka Tataren, die hun afkomst terug kunnen traceren naar dat oude Europese moslimvolk.
5. De Amerikaanse wetten ten aanzien van religieuze tolerantie zijn geïnspireerd door de Koran
Mocht je je nog steeds afvragen of dat een mythe is? Dat is het niet. De Amerikaanse Founding Father oftewel grondlegger van Amerika, Thomas Jefferson, had zijn eigen persoonlijke vertaling van de Koran.
De vertaling van de Koran – mogelijk de eerste die in Amerika terecht kwam – wordt nu bewaard op de planken van de Jefferson Bibliotheek in de Bibliotheek van het Congres in Washington. Dit is de plek waar Jefferson zijn boeken persoonlijk naar toe bracht om ze te ordenen. Zijn Koran bewaarde hij op de juridische afdeling. Amerika’s derde president was vooral geïnteresseerd in de rechtsposities die in de Koran beschreven staan.
Dit is de reden dat sommige analisten ervan overtuigd zijn dat de Koran die Jefferson rond 1764 vanuit Londen bestelde zijn visie ten aanzien van religieuze tolerantie beïnvloed heeft voordat hij met het wetsvoorstel voor religieuze vrijheid kwam die in 1786 aangenomen werd. Jefferson – die de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring (van de Britse monarchie) grotendeels ontwierp – haalt in zijn autobiografie aan dat hij een wet wilde uitvaardigen die behalve de christelijke denominaties ook bescherming zou bieden aan ‘de jood en de niet-jood, de christen en de mohammedaan (moslim), de hindoe en ongelovige van elke denominatie’.
‘Jeffersons Koran’ is het eerste en duidelijkste bewijs dat we vandaag de dag nog hebben van de wijze waarop de islamitische cultuur Amerika mede heeft gevormd. Mocht je in de gelegenheid zijn om de bibliotheek van het Congres te bezoeken, werp dan zeker een blik omhoog naar de beroemde koepel die in Renaissance stijl is gebouwd, want in deze prachtige leeszaal is in het volle zicht het woord ‘Islam’ te zien naast de woorden ‘Rome’, de ‘Middeleeuwen’, ‘Spanje’, ‘Italië’ en andere culturen die de Founding Fathers wilden eren toen zij de Verenigde Staten van Amerika en zijn waarden vormgaven.
In de koepel van de bibliotheek van het Congresgebouw hebben de Founding Fathers ook de islam geëerd door de godsdienst een plek te geven.
