Minimalisme gaat onder andere over de behoefte aan minder, zoals minder spullen in huis hebben of consuminderen. Het is de tegenhanger van materialisme, van de drang naar meer, een levenshouding die leidt tot meer individualisme, egoïsme en narcisme. Ook moslims blijven niet van gespaard van de drang naar meer. Meer spullen, meer aanzien, meer status.  

Minimalisme gaat echter ook over meer. Maar dan: meer eenvoud, meer duurzaamheid, meer tevredenheid, meer dankbaarheid, meer bewustzijn. Het gaat om bewust leven, bewust kopen en niet kopen. En over meer tijd, meer groeien, meer vrijheid.

Meer met minder.

Er wordt nogal veel gesproken en geschreven over minimalisme. Is dit dan een nieuwe term of vinden we de filosofie van deze leer terug in de Islam van 1400 jaar geleden? Staan moslims genoeg stil bij dit aspect uit ons geloof?

Liefde voor bezit

Het zit in de menselijke aard om van bepaalde materiële zaken te houden. Dit blijkt ook uit de woorden van Allah: “En voorwaar, hij heeft zeker een hevige liefde voor bezit…” (Koran,100:8)

Ook de Profeet ﷺ  benoemde onze hebzucht: “Mocht de zoon van Adam een vallei aan goud bezitten, dan zou hij verlangen naar een tweede. Niets kan zijn mond vullen, behalve de aarde in zijn graf.” (Boechari en Muslim)

Vermijd verspilling

Liefde voor rijkdom is de aard van het beestje zou je kunnen zeggen. Het is ook helemaal niet verkeerd om bepaalde zaken te verlangen of naar een bepaalde standaard te leven binnen de grenzen van wat toegestaan is. Wel leert de Islam ons om extravagantie te mijden en om een vorm van ‘zuhd’ na te streven. Zuhd staat voor het mijden van datgene wat overbodig is en dat kan zijn in kledij, voeding, reizen en in een gehele levensstijl. Extravagantie leidt namelijk tot verspilling en verspilling is wel onislamitisch.

“Eet en drinkt en overdrijft niet. Voorwaar, Hij houdt niet van de buitensporigen” (Koran, 7:31)

Wat is minimalisme?

Volgens Millborn en Nicodermus houdt minimalisme niet in dat je met minder leeft, maar dat je uitvoeriger leeft met minder drang naar meer materiaal.

“Minimalisten focussen niet op het hebben van minder minder minder, zeggen zij. Eerder ligt de focus op het creëren van meer ruimte; meer tijd, meer passie, meer ervaringen, meer groei, meer bijdrage, meer tevredenheid. Meer vrijheid. Het overbodige overboord gooien schept een ruimer levenspad.”

Begrijp het niet verkeerd, minimalisme houdt wel degelijk ook in dat je minder spullen hebt en verzamelt. Maar minimalisme gaat dus niet enkel over het hebben van minder spullen. In de Islam komt de intentie voor elke daad. Zo kan je ook je intentie zuiveren als het gaat om consumeren, zowel in wat je eet of in je vermaak, je gezelschap, je tijd,…

Wat mij betreft maakt minimalisme ook meer plaats voor dankbaarheid. Dankbaar zijn voor wat er wel is, de vele zegeningen. Streven naar een hoger doel zonder slaaf te zijn van dit wereldse leven. Zinvol leven buiten de ratrace.

Minimalisme en Islam

Dit leven is tijdelijk. Alles vergaat op een dag, enkel Allah blijft bestaan. Dus enkel Allah verdient het om aanbeden te worden. Minimalisme helpt om dit steeds voor ogen te houden: de realiteit van dit leven en de onvermijdelijke dood. Alles wat we hebben kan met één knip weg zijn.

Minimalisme is een levenslang proces dat gaat om meer aandacht geven aan wat echt belangrijk is. Eenvoudig leven, steeds bijleren, onvoorwaardelijk liefhebben, keuzes maken, dromen nastreven en blijven werken aan de spirituele relatie met Allah. Dieper voelen, ervaren en inspireren. Minder gruis, meer focus.

Minimalisme en de profetische traditie

Is minimalisme echt een trend en een nieuwe term of vinden we de filosofie van deze leer terug in de Islam van 1400 jaar geleden?

Een terugkeer naar de bronnen vertelt ons over de minimalistische levenswijze van de Profeet Mohammed ﷺ  en zijn metgezellen. Zij zouden alles vermijden dat hen kon afleiden van aanbidding. Er zijn tal van verhalen, zoals die van Aboe Bakr, die aantonen dat het islamitisch goed is om je materiële rijkdom niet op te potten, maar te verdelen. Iedereen weet ook hoe eenvoudig de Profeet ﷺ  leefde ondanks zijn spirituele en wereldlijke leiderspositie. Zowel in zijn behuizing, kledij, voeding als in zijn gedrag vinden we eenvoud terug.

Minimalisme is een levenswijze die dichter staat bij de waarde van de Islam. Het is een natuurlijke levenswijze die de Islam in de praktijk brengt.

Mijn persoonlijke ervaringen met minimaliseren

Minimalisme waaide bij mij binnen als een aanvulling op mijn (islamitische) levensstijl, een noodzakelijkheid. Niet als een rage of modeverschijnsel. Materialistisch was ik nooit van aard, wel ooit gevoelig voor wat maatschappelijk wenselijk is. Ook dit overboord gooien voelde bevrijdend.

Ik werd voor het eerst echt geconfronteerd met minimaliseren op het moment dat ik besloot in Marokko te gaan wonen. Ik moest toen echt schoonhouden in mijn ‘spullen’ en beslissen wat de moeite was om overzee mee te nemen. Ik kwam al gauw tot de conclusie dat een mens best met veel minder kan leven.

Door te leven in Marokko gaat minimaliseren automatisch. Niet alles is hier voorhanden en het helpt enorm om te zien dat er heel wat mensen zijn die minder hebben. Overigens gaat het niet enkel om materiaal. Minder nodig hebben, betekent voor mij ook minder stress en meer tijd bijvoorbeeld. En laat tijd nu iets zijn wat velen van ons graag zouden willen kopen.

Geregeld bekijk ik de kleerkast en andere kasten en ontdoe ik me van wat ik al maanden niet draag of gebruik.

“O degenen die geloven! Geef uit (als liefdadigheid) van hetgeen waarmee Wij jullie voorzien hebben”
(Koran, 2:254)

Zoals de populaire Marie Kondo zegt in haar boek ‘Opgeruimd’: “Houd alleen dat wat ten eerste jou helpt voor een concreet doel en ten tweede wat je vreugde brengt in je leven”.

Zinvol leven buiten de ratrace

Hoe leef je minimalisme?

Vooreerst moet het duidelijk zijn dat Allah’s zegeningen niet enkel zitten in materiële zaken. Iemand kan arm zijn, maar gelukkig en een ander kan rijk zijn maar onrust ervaren in zijn hart. Verder geeft Allah aan wie Hij wil en ontneemt Hij anderen wat hij wil.

Enkele praktische tips:

• Nog voor je denkt aan ‘opruimen’, wees je bewust van hetgeen je al dan niet koopt. Koop nooit impulsief of om status te verkrijgen. Stel jezelf de vraag: ‘Heb ik dit nodig, dient dit mijn doelstellingen en valt dit binnen de tevredenheid van Allah?’
• Hamster niet. Ontdoe jezelf geregeld van spullen opdat je hart niet gehecht zal worden aan deze wereld.
• Creëer een ruimte (of meerdere) in je huis waar amper spullen staan. Deze ruimte zal je helpen om stil te staan bij de belangrijke zaken en om te overpeinzen en mediteren.
• Kies voor een meer ecologische levensstijl, vermijd verspilling.
• Leef in het moment. Gisteren is geweest en morgen is je niet beloofd.
•  Eet simpel en sta stil bij je gezondheid. Ook je lichaam wil minimaliseren.
• Beperk je keuzes (bijvoorbeeld in kledij) en bespaar je onnodige zorgen en tijdverlies.
• Stel jezelf geregeld de vraag: heb ik dit nodig? Wat gebeurt er als ik dit niet meer heb? Is er iemand die het beter kan gebruiken dan mij?
• Geef spullen geen waarde. Alles is vervangbaar en je neemt niets mee in je graf.

“En het wereldse leven is slechts een misleidende genieting.” (Koran 3:185)

Als je jouw huis en jouw geest verlicht en bevrijdt van het overbodige, creëer je meer tijd om te overpeinzen en om je  te richten op belangrijke zaken. Minimaliseren helpt om zinvoller te leven en om te breken met materialisme.

Hoofdfoto: pixabay.com