Onze gedachten hebben een krachtig vermogen om onze gevoelens en emotionele toestand te bepalen en beïnvloeden uiteindelijk hoe we ons gedragen. De islam leert ons om een optimist te zijn. Negatieve gevoelens niet om te zetten naar negatieve handelingen, maar juist naar positieve gedragingen.

Dit kunnen we bereiken door het stilstaan bij de gunsten van Allah, Zijn zegeningen en barmhartigheid. Door te hopen op het goede in zowel dit leven als in het Hiernamaals middels optimisme. Als we onze denkprocessen zo veel mogelijk op een positieve manier leren te beheersen, kunnen we het beste halen uit onszelf met de wil van Allah.

Keuze en zelfbeheersing staan in de islam op de voorgrond. Wetenschappers zelf echter discussiëren nog steeds in hoeverre de mens invloed kan hebben op eigen gedachtes, maar tot zover zijn de bewijzen sterk dat dat invloed vrijwel nihil is (Seligmann, 2012).

Ruimte voor sombere gevoelens

Ik vind het dan ook verwonderlijk dat wij mensen bestempelen als negatief of met adviezen komen dat men positief moet denken. Begrijp mij niet verkeerd, positiviteit is een pré en het kenmerk van een moslim. Maar zowel binnen de islam als de psychologie is er ruimte voor sombere gevoelens. De kunst is alleen hoe wij hiermee omgaan!

De kunst is hoe te leren omgaan met sombere gevoelens

Zijn negatieve gevoelens slecht? Ikzelf denk van niet. Het is helemaal niet catastrofaal om van tijd tot tijd negatieve gedachten te hebben. Ik word vaak neergezet als kritisch en pessimist, maar deze eigenschappen zorgen er juist voor dat ik scherp blijf en anticipeer op risico’s én tekortkomingen van mezelf. Op basis daarvan kan ik vaak mijn gedrag positief beïnvloeden (Brug, 2008). Ook Philip Zimbardo, één van de grootste psychologen van onze tijd, erkent dit. Wij hebben beperkte keuzes over welke gedachten zich in onze hersenen plaatsvinden. Maar in lijn met de Koran en soenna zegt hij ook dat wij volledige invloed hebben op onze gedragingen.

Erkenning van negatieve gedachten

De erkenning is er dus niet alleen van psychologen, maar ook vanuit islamitische bronnen. Zo kwam Abu Huraryah moge Allah tevreden over hem zijn een keer huilend bij de profeet vrede zij met hem. Hij gaf aan dat hij de meest afschuwelijke en destructieve gedachten had en dat hij zich hier voor schaamde. Waarop de profeet zei: “Negatieve gedachten worden ons niet aangerekend door De Almachtige, mits wij er niet naar handelen. Slechte handelingen wel.” (Siyar a’lam an Nubala)

De boodschapper van Allah had zelf vaak te maken met negatieve gevoelens. Maar hoe ging hij er mee om? Waar lagen de grenzen? Velen van ons kennen de hadith ‘Word niet boos.’ Maar zoals elke hadith, behoeft ook deze context en uitleg. Zo kwam ik laatst een lezing tegen die ik al vaak bekeken heb van ustaadh Abdul Jabbar – moge Allah hem beschermen. Een grote eyeopener en het beluisteren waard!

Positiviteit als fundament van de moslim

Het erkennen van negatieve gevoelens is belangrijk. Om in balans te blijven bevelen de Koran en soenna ons daarbij aan om zoveel mogelijk positiviteit in ons leven te implementeren:

1. Allah biedt ons een futuristische visie

In de Koran herinnert Allah de mensen aan de voorbijgaande en tijdelijke aard van dit leven. Het echte doel is om via gezond geloof en handelen je aandacht op het volgende leven te vestigen. Het echte succes is in het Hiernamaals. Ongeacht hoe makkelijk of moeilijk je situatie nu is, het zal niet lang duren.

2. Allah belooft een uitweg

Als je de moeilijkheden in het leven met geduld verdraagt ​​en je bewust blijft van Allah, belooft Hij een uitweg voor jou: “Want inderdaad, met ontbering komt gemak” (Koran, 94:5)

3. Optimisme is de houding van een gelovige

De profeet vrede zij met hem zei: “Vreemd is de zaak van de Mumin (de gelovige), voorwaar, al zijn zaken zijn goed voor hem.” (Moeslim

4. Dankbaarheid als reactie op elke situatie

De profeet moedigde ons aan om Allah te bedanken bij prettig nieuws en om Allah te prijzen als je getuige bent van slecht nieuws.

5. Positief denken is de weg van de profeet

De persoonlijkheid van de profeet getuigde van optimisme. Ondanks zijn eigen beproevingen tijdens het profeetschap bleef hij buitengewoon positief. Hij was voortdurend op zoek naar manieren om verlichting te brengen bij de vervolging van de eerste groep gelovigen.

6. De profeet drong er bij ons op aan om goed nieuws te verspreiden

“Geef blijde tijdingen, en jaag de mensen niet weg; maak dingen gemakkelijk en maak het niet moeilijk.” (Abu Dawud)

7. Optimisme is de erfenis van de metgezellen

Als je over de levens van grote metgezellen van de profeet leest, zijn ze vol voorbeelden van positieve houding en focus op het grotere geheel. Khadija’s diepzinnige woorden van troost toen de profeet overweldigd werd na de allereerste openbaring. De ongelooflijke daden van vrijgevigheid van Aïsha aan de armen, ondanks zelf het lijden van de honger te ervaren. De strijd van Jaafer bin Abi Talib en Musab bin Umair om de islam te presenteren aan nieuwe, vaak vijandige gemeenschappen. Abdullah ibn Umm Maktum’s toewijding om gebeden in de moskee bij te wonen en de oproep tot gebed (adhan) in Medina te doen ondanks blind te zijn. De tot slaaf gemaakte Khabbab bin Al-Arat en Bilal ibn Rabah’s publieke professie van islamitisch geloof ondanks de onvoorstelbare wreedheid die ze leden van hun ‘meesters’. Moge Allah tevreden over hen allen zijn!

8. Een optimist is een presteerder

Zoals Winston Churchill eens beschreef: “Een pessimist ziet de moeilijkheid bij elke gelegenheid; een optimist ziet de mogelijkheid in elke moeilijkheid.” Focus op oplossingen, niet op problemen. Zoek naar kansen, geen excuses. Een resultaatgerichte, positieve houding is het kenmerk van een reiziger in dit leven en de verblijver in het Hiernamaals.

9. Een optimist is meestal gezonder

Op basis van talrijke wetenschappelijke studies van optimisten en pessimisten is bekend dat mensen die positief staan in het leven meestal langer leven, minder depressies en angsten hebben, eerder tevreden zijn en in vrede leven. Ze hebben minder kans op hoge bloeddruk en hartproblemen en zijn meer geduldig en volhardend in moeilijke tijden.

10. Een optimist is een magneet

Als je een positief persoon bent, zijn mensen graag bij je in de buurt. Je bent een goede teamspeler en je zoekt naar oplossingen. Werkgevers, collega’s, buren, familieleden, vrienden en vrijwilligers zullen worden aangetrokken door je aanstekelijke optimisme. Mensen voelen zich van nature aangetrokken tot mensen die hoop en praktisch advies bieden. Aan de andere kant worden mensen afgeweerd door degenen die klagen en zeuren over anderen en fouten vinden in anderen.

Als je een positief persoon bent, zijn mensen graag bij je in de buurt.

Een paar tips om je optimisme te vergroten:

• Leg de focus op oplossingen, niet op problemen.
  En zie mogelijke problemen ook als uitdagingen. Want zonder uitdagingen bestaat er geen groei.
• Houd het groter geheel in de gaten.
  Wij zijn hier slechts tijdelijk en het echte leven begint pas na onze dood. Wij doen alles omwille van onze Heer en niet om leuk gevonden te worden of om iets terug te verwachten van anderen.
• Blijf jezelf ontwikkelen en ontdek je sterke punten.
  De ene is goed in het oproepen naar Allah en de andere weer in het onderwijzen van bijvoorbeeld fiqh. Waar ligt jouw kracht?
• Heb altijd vertrouwen in Allah.
  Hoe moeilijk en makkelijk gezegd ook! Begin en eindig met Zijn naam. Een voorbeeld: de vrome metgezellen hadden het immens moeilijk bij tijd en wijle, in zo een mate dat wanneer zij niet beproefd werden zij zichzelf af vroegen of Allah nog wel van hen hield. Neem dit als leidraad en besef!
• Praat met professionals of mensen met kennis.
  Er is niets mis mee om hulp te zoeken. Ook ben je niet zwak als je het wel doet. Het is juist een kracht! De profeet vrede zij met hem stond mensen altijd te woord en bood waar hij kon de helpende hand.
• Begin je dag met de krachtige ad’iya (smeekbeden).
  Ibn al Qayyim moge Allah hem genadig zijn zei dat dit een wapen van de gelovige is. En met een smeekbede is alles mogelijk. En probeer hierin ook standvastig te blijven. Het is bekend dat sommige metgezellen bijna 30 jaar smeekbeden verrichten zonder verhoord te worden en dat uiteindelijk de respons van onze Heer kwam.
• Beweeg!
  Bij beweging komen geluksstoffen vrij in de hersenen zoals serotonine en dopamine onder andere, wat lichaam en geest ten goede komt.
• Lach!
  Mensen die frequenter lachen leven langer, hebben een betere kwaliteit van leven en hebben minder stress blijkt uit onderzoek (WHO, 2016).
• Ervaar je negativiteit door een bepaalde omgeving?
  Onttrek jezelf daarvan of geef het netjes aan. Een voorbeeld; ik ben sinds 4 jaar gestopt met het nieuws volgen en probeer discussies zo veel mogelijk te vermijden. Niet alleen houd ik tijd over voor nuttige zaken, maar het scheelt mij een hoop negativiteit en stress!

Het hebben van negatieve gedachten zelf is dus iets wat bij ons hoort als mens, maar je kan jezelf wel deels trainen en wapenen tegen negatieve gedachten. En daarbij; het is juist de kunst hoe wij als moslims hiermee omgaan en om altijd het goede voorbeeld te geven!

Hoofdfoto: https://pixabay.com/images/id-4872634/