Er is zo veel in ons leven waar we dankbaar voor mogen zijn. Er zijn ons zoveel gunsten geschonken. Toch zien we de meeste gunsten over het hoofd.
Maak jij ook wel eens een lijstje met je zegeningen?
Tel je zegeningen!
Ter herinnering: de stoel waar je op zit, steunt je; het voedsel dat je tot je neemt, geeft je kracht; je darmen verteren het eten voor je; je handen en armen maken het mogelijk je geliefden te omarmen; met je ogen zie je de indrukwekkende natuur om je heen; de zon schijnt om je te verwarmen en om de groenten die jij eet te doen groeien; de nacht helpt je om alle indrukken van de dag te verwerken en om uit te rusten. En de auto waarin je rijdt, zorgt dat je op de plaats van bestemming komt.
Voor deze opsomming heb ik mij laten inspireren door het boek Ik heb je liefde nodig; is dat waar? van Byron Katie. Ik heb er alleen een eigen versie van gemaakt. Je kan de lijst uitbreiden en aanpassen naar believen. Er zijn zoveel zaken waar je dankbaar voor zou mogen en kunnen zijn. Ik nodig je uit om je eigen lijst te maken: tel je zegeningen!
Maak een lijstje met je zegeningen
We vergeten dankbaar te zijn
De schepping staat ons ten dienst, maar we veronachtzamen dit gegeven. Je droogt jezelf uit, je vergeet water te drinken. Hoe kan het dat je niet merkt dat je uitdroogt? Je weet dat het drinken van water je dorst lest, maar toch vergeet je het? Zo is het ook met dankbaarheid.
En Allah bracht jullie uit de buiken van jullie moeders voort terwijl jullie niets wisten. En Hij gaf jullie het gehoor en het zicht en de harten. Hopelijk zullen jullie dankbaarheid tonen (Koran, 16:78)
Hoe uit je dankbaarheid?
De moslimgeleerden hebben aangegeven dat je shukr of dankbaarheid op drie manieren kan tonen. Je dankbaarheid kan blijken uit je goede intentie – dat is de shukr van het hart (qalb) – doordat je goede gedachten hebt over Allah en het goede wenst voor zijn Schepping. Dankbaarheid via de tong (lisaan), waarmee je Allah prijst door bijvoorbeeld alhamdoelilah te zeggen. Zelfs je ledematen (jawarih) kunnen dankbaarheid tonen, door met al je zintuigen het goede te doen en onze zegeningen met anderen te delen en niet voor onszelf te houden.
Gesprek tussen het hoofd en het hart
Kort samengevat kunnen we zeggen dat dankbaarheid blijkt uit je goede intentie (je hart), uit je woorden (je tong), en uit je daden (je handen). Toen ik dit in eerste instantie las, vroeg ik mij af of de intentie niet eerder in het hoofd gemaakt wordt. De intentie is immers ook een gedachte. Of komt een goede intentie uit het hart en een verkeerde intentie uit het hoofd?
Er vindt in elk geval ‘een telefoongesprek’ plaats tussen het hart en het hoofd op basis waarvan er besloten wordt of de intentie wordt uitgevoerd of niet. Hart: “Geef 100 euro aan dit goede doel.” Hoofd: “Dat is heel mooi van je, maar houd je dan wel genoeg geld over aan het eind van de maand? Doe maar wat minder, 5o euro is toch ook een mooi bedrag?”
Ik vertrouw meestal op mijn hart, maar soms wint mijn hoofd het op basis van argumenten. En hoe werkt dat bij jou?
Simpel woord, ongelooflijke kracht
Dankbaarheid is een simpel woord met een ongelooflijke kracht. We vergeten vaak om dankbaarheid te tonen, we vinden alles vanzelfsprekend. Terwijl we eigenlijk wel weten dat dankbaarheid ons leven een andere wending kan geven. We hebben het zelf meegemaakt. Een houding van dankbaarheid maakt ons leven makkelijker: de harde realiteit lijkt draaglijker; negatieve gedachten verdwijnen als sneeuw voor de zon; je ziet de zaken in perspectief; en negatieve emoties als woede en wanhoop worden overspoeld door gevoelens van genade. Je bent ineens in staat om te zien wat werkelijk belangrijk is in dit leven en voor jou. En het mooiste is dat je beseft, dat de beproeving voorbij is en dat je een overwinning op jezelf hebt behaald!
Dankbaarheid kan je tonen met je hart (intentie), je tong en je ledematen
Dankbaar zijn maakt ons gezonder
Wist je dat als iemand jou bedankt, niet alleen je gezicht, maar ook delen van je hersenen oplichten? Dankbaarheid is goed voor je immuunsysteem, je hart, bloeddruk en je algehele gevoel van welzijn. Je bent vrijgeviger en hebt meer compassie, waardoor je je minder eenzaam en buitengesloten voelt. Deelnemers aan een onderzoek, onderdeel van een groter Expanding the Gratitude project van de Universiteit van Berkeley, kregen bijvoorbeeld de opdracht om dagelijks vijf dingen te noteren waar ze dankbaar voor zijn. Een kleine oefening die bleek te zorgen voor de bovengenoemde ongelooflijke voordelen. Zie jij voor je wat je zou kunnen bereiken als je in een constante staat van dankbaarheid zou zijn?
Ondankbaarheid
In de Koran wordt het woord kafir, dat doorgaans vertaald wordt met ‘ongelovige’, op sommige plaatsen vertaald met ‘ondankbare’. Kafir komt van de stam kafara, dat letterlijk toedekken betekent. Eigenlijk weet je wel wat de waarheid is, maar je dekt het toe: je negeert het, of je wil er niet naar leven. Je wil de voordelen, zonder er moeite voor te hoeven doen. Je denkt dat je er recht op hebt. Of je denkt dat je niemand nodig hebt. Je bent dan ‘een ondankbare’.
Je kan je familie, vrienden of collega’s dankbaar zijn voor een gunst, maar er gaat niets boven de dankbaarheid aan Allah, die jou op alle mogelijke manieren en aldoor begunstigd, ook als je je er niet bewust van bent. Allah noemt in verschillende soera’s zijn gunsten op, zoals in soera ar-Rahmaan. Allah stelt in die soera 31 keer dezelfde vraag:
“Welke van de gunsten van Jouw Heer ontkennen jullie dan?” (Koran, 55:13 e.a.)
Hij heeft het over de zon, de maan, de wolken, de regen, de lucht, de weides, de dieren, de planten, de rivieren, de oceanen en talloze andere gunsten uit de natuur.
En Hij schonk jullie van alles wat jullie Hem vroegen. En als jullie gunsten van Allah op willen sommen, dan kunnen jullie ze niet tellen. Voorwaar, de mensen zijn zeker onrechtvaardig, ondankbaar. (Koran, 14:34)
Allah wil dat wij Hem dankbaar zijn. Het is niet dat Hij onze dankbaarheid nodig heeft, want Hij heeft niemand nodig. Wíj hebben het nodig om dankbaar te zijn. We doen onszelf tekort – we zijn onrechtvaardig tegenover onszelf! – als wij denken dat wij Hem niet nodig hebben.
… En wie dankbaar is, is slechts dankbaar voor zichzelf; en wie ondankbaar is: voorwaar, Allah is Behoefteloos, Geprezen. (Koran, 31:12)
En het werkt ook de andere kant op: we worden er gelukkiger en beter van als we Hem wel danken. Hoe? Allah zal ons namelijk niet alleen waarderen, maar Hij zal ons ook nog eens belonen door middel van zegeningen, zoals innerlijke rust. Hij is namelijk Ash Shakoer (de Waarderende). Het is één van Zijn 99 schone Namen.
…Ik vraag van jullie geen beloning, alleen liefde voor de naaste verwanten. En voor wie een goede daad verricht, vermenigvuldigen Wij daarin het goede. Voorwaar, Allah is de Vergevingsgezinde, de Waarderende. (Koran, 42:23)
Dankbaarheid in slechte tijden
Allah bedanken als je iets moois overkomt, is goed te doen, maar hoe zit het met dankbaar zijn in slechte tijden? Kunnen we dan ook dankbaar zijn, of zijn we dan wat zuiniger met het zeggen van alhamdoelillah? Als ik eerlijk ben, herken ik dit wel. Ik prijs en loof Allah ook als ik het zwaar heb, maar of het net zo van harte gaat als op een moment van geluk, nou….dat weet ik nog zo net niet. Toch blijf ik het wel herhalen, in de hoop dat de oplossing of verlossing nabij is en in de wetenschap dat Allah beter weet wat goed voor mij is.
…Maar het kan zijn dat jullie afkeer van iets hebben, terwijl het goed is voor jullie; en het kan zijn dat jullie van iets houden, terwijl het slecht is voor jullie. En Allah weet, terwijl jullie niet weten. (Koran, 2:216)
Ook al lijkt een beproeving in de verste verte niet op iets dat ‘goed’ is voor ons, toch zal een gevoel van dankbaarheid de last die wij dragen lichter maken. De beproeving zal draaglijker zijn en de negatieve effecten van een moeilijke situatie zullen gecompenseerd worden, doordat we open staan voor de les van de beproeving. En we kunnen pas open staan als wij ons nederig opstellen.
Anders reageren in slechte tijden
Je ziet soms kinderen uit eenzelfde gezin, die allemaal een moeilijke jeugd hebben gehad. De één heeft vervolgens ook een zwaar leven, terwijl de ander succesvol en tevreden is. Dit heeft alles te maken met de manier waarop deze kinderen reageren op moeilijkheden. Ze houden ofwel vast aan negatieve gedachten, of ze laten deze los. Het zijn niet de negatieve gebeurtenissen of de irritante mensen om ons heen die ons het leven zuur maken. Het is de manier waarop wij reageren die ons gelukkig of ongelukkig maakt.
Wat jou aan goeds overkomt, is van Allah; en wat jou aan slechts overkomt, is van jezelf… (Koran, 4:79)
Zijn je gedachten gezond?
Het is niet goed om met negatieve gedachten te blijven rondlopen. Je kwelt jezelf met deze gedachten. Sommige gedachten draag je misschien al een leven lang bij je, en je gaat eronder gebukt. Maar als je weet, dat het slechts jouw gedachten zijn over gebeurtenissen en mensen, dan kun je jezelf van deze vervelende gedachten bevrijden. Door deze te onderzoeken. Weet je 100 procent zeker dat die negatieve gedachte (nu nog steeds) waar is? Wie of wat zou je zijn zonder die gedachte? Een houding van dankbaarheid kan je hierbij goed van pas komen. Door regelmatig dankbaarheid te tonen, zal je door de bomen eerder het bos zien.
Adviezen om dankbaar te worden
Fred Bryant, sociaal psycholoog aan de Loyola Universiteit in Chicago, heeft het ook over de manier waarop wij reageren. Maar dan op het goede. Volgens hem zijn we niet gewend om altijd ten volle te profiteren van het goede dat op ons pad komt. Hij raadt aan om meer te genieten van het goede dat ons overkomt. Zijn adviezen zijn opgenomen in onderstaande lijst met tips die je kunnen helpen om een dankbaarder mens te worden:
- Maak je geen zorgen. Als de ‘slechte tijden’ beginnen, blijf dan niet zitten kniezen op de bank. Bevrijd jezelf van slechte gedachten door ze te onderzoeken.
- Glimlach meer, zoals de soenna voorschrijft, want het helpt je om je beter te voelen.
- Bereid jezelf voor op de ‘slechte tijden’. Train jezelf in het uiten van dankbaarheid, zodat je klaar bent voor een beproeving.
- Dank Allah gedurende de dag, zeg vaak alhamdoelillah, astaghfirullah en soebhanAllah. En als je heel blij bent met een uitkomst, verricht dan een extra gebed.
- Tel je zegeningen: schaf een mooi notitieboekje aan en schrijf elke dag vijf dingen op waar je dankbaar voor bent.
- Sta stil bij het goede nieuws. Neem de tijd om het goede nieuws op je in te laten werken en geniet er met volle teugen van.
- Deel het goede nieuws. Deel goed nieuws met je familie of vrienden, zoals Allah ons zegt in het laatste vers van soera ad Duha (Koran 93:11). Of schrijf de vijf dingen waar je dankbaar voor bent op je tijdlijn van Facebook 😉
- Bedank andere mensen voor simpele dingen die ze voor jou doen; schrijf een dankbrief aan iemand die je leven positief heeft beïnvloed.
- Lees boeken over dankbaarheid.
- Het gras is niet altijd groener aan de overkant. Vergelijk jouw situatie met mensen die het slechter hebben getroffen dan jij.
- En verlicht iemands last, bijvoorbeeld door een geldschenking of door je hulp aan te bieden.
