Ik ben Meryem. Een doodgewone moslima van 34 jaar uit Eindhoven. Om me heen zie en hoor ik veel moslima’s die zich willen ontwikkelen. Vrouwen met de ambitie om te groeien. Voor hen is de rol van moeder en echtgenote vaak niet genoeg.

Doordat de wet ons verplicht om te leren tot ons 18e levensjaar, is iedereen automatisch al een stuk ontwikkeld. Doorstuderen, een diploma behalen of gaan werken is daardoor voor zowel man als vrouw bijna vanzelfsprekend. Er is tegenwoordig bijna geen sector te vinden waar geen moslima’s werken. En ze zijn er gekomen op eigen kracht: door hun werkhouding, inzet, motivatie en vastberadenheid.

Moeilijk maar niet onmogelijk

Kies je voor een geplaveide weg of juist voor het onbekende pad?

Dat klinkt geweldig, maar toch gaat het allemaal niet vanzelf. Het pad van moeder en echtgenote zijn is al helemaal geplaveid dankzij onze moeders en oma’s. Het andere pad is voor veel moslima’s een nog onbekend landweggetje. Weinig gebruikt en om die reden moeilijk te bewandelen. Moeilijk maar niet onmogelijk. Wie gebruik wil maken van dit pad kan zich maar beter voorbereiden op de hobbels en kuilen onderweg. Het wordt namelijk een ruige wandeling met de nodige emoties, keuzes en openbaringen.

Ook ik durfde op een dag de afslag te nemen en koos geheel vrijwillig voor het nieuwe pad. Ik bewandel het nog steeds. De tegenslagen die ik onderweg ben tegengekomen – en soms al overwonnen heb – wil ik graag met de lezers delen. Samen lukt het ons misschien om óók het landweggetje uiteindelijk netjes te plaveien. Voor onze dochters en kleindochters.

Dit zijn de vijf grootste dilemma’s die op mijn pad kwamen:

-1-
Echtgenoot die denkt:
“Waar is de vrouw gebleven die zo op haar moeder leek?”

“Ik word gek en verveel me dood. De poepluiers komen me de strot uit en ik spreek vloeiend babytaal!” Dit waren de historische woorden die het begin inluidden van mijn nieuwe weg. Ik weet nog dat mijn echtgenoot me medelevend aankeek en opperde dat ik misschien een paar nieuwe boeken moest gaan halen. “Dan verveel je je niet meer zo.” Ondanks dat hij mijn verveling niet helemaal begreep, deed hij toch zijn best. Ik heb zijn advies van harte opgevolgd en me gestort op het vergroten van mijn kennis. Op alle mogelijke vlakken.

Met argusogen hield mijn man mijn handelingen in de gaten. Mijn tijd werd steeds meer opgevuld door andere bezigheden dan alleen het huishouden en onze kinderen. Van tijd tot tijd riep hij gekweld uit waar zijn vrouw was gebleven met wie hij een paar jaar geleden getrouwd was. “Waar is die vrouw die zo op haar moeder leek?” riep hij dan.

Dan antwoordde ik – met mijn neus in de boeken – dat ze er nog steeds was, alleen in een vernieuwde versie. “Je vrouw is gewoon geupdate!” Hij is er tot heden nog steeds niet over uit of die update hem wel bevalt en verlangt af en toe naar de simpele tijd waarin ieder van ons precies wist wat er van haar of hem verlangd werd. Al geeft hij steeds meer toe, al is het schoorvoetend, dat ik inderdaad meer in m’n mars heb dan alleen moeder en echtgenote zin.

»Mijn advies – Bespreek vooraf altijd wat jullie verwachtingen zijn naar elkaar toe, van het huwelijk en van het leven. Dit voorkomt naderhand al te grote verwijten naar elkaar toe. Ook al zijn de verwachtingen toekomst gerelateerd en is de toekomst zoals we weten niet te voorspellen.«

 -2-
Vraag aan jezelf:
Wat voor soort moeder wil ik zijn?

Ik wilde moeder worden. En alhamdoelillah (Godzijdank) zijn we gezegend met vier kinderen, ze werden kort na elkaar geboren. Vier van die kleine koters in huis en ook nog je eigen persoonlijke ontwikkeling vormgeven en uitvoeren was een hele opgave. Dat was de volgende hobbel die ik tegenkwam: Hoe zorgde ik ervoor dat ik nog steeds de moeder bleef die ik was voordat ik het in mijn hoofd haalde om me te ontwikkelen?

De vraag is: wat voor soort moeder hebben mijn kinderen nodig?

Pas na heel wat vervelende en teleurstellende situaties kwam het besef dat ik de verkeerde vraag stelde. Het ging er niet om dat ik moest uitvogelen hoe ik de moeder bleef die ik was. De vraag was hoe ik me kon ontwikkelen richting de moeder die mijn kinderen nodig hadden.

Het bleek ook een kwestie van vraag en aanbod op elkaar afstemmen. Het was helemaal niet nodig om drie keer in de keuken een hele uitgebreide maaltijd in elkaar te draaien en dat elke dag. Voorheen had ik tijd in overvloed om dat soort fratsen uit te halen. Tijd die ik nu helemaal niet had. De kinderen waren net zo blij met één goede maaltijd en simpele gerechten voor de andere momenten.

»Zo kijk ik ernaar –Wees realistisch voor wat betreft je moederschap en besef dat je ontwikkeling net zo belangrijk is voor je kinderen als voor jezelf. De balans hierin vinden kost veel energie maar is dat meer dan waard.«

-3-
Je omgeving die zegt:
“Je bent toch geen man!”

“Ben je gek geworden of zo? Waarom wil je mannentaken gaan uitvoeren?” Dit was dé vraag die ik menigmaal naar mijn hoofd geslingerd kreeg wanneer men in de gaten kreeg dat ik meer deed dan alleen maar moeder en echtgenote zijn. Voor veel mensen in mijn omgeving was het duidelijk: alles wat nieuw of anders is dan hoe het er normaal aan toe gaat, zetten ze al gauw weg onder het kopje “haram”.

Een moslima, zeker als ze moeder is, hoort zich volgens hen te gedragen en thuis haar kinderen op te voeden. Alsof jezelf ontwikkelen synoniem is aan ‘je onfatsoenlijk gedragen’. Ook al kwam ik met verhalen en voorbeelden uit de tijd van de profeet vrede zij met hem over hoe actief de vrouwen destijds waren, het mocht niet veel baten. Een enkeling begreep me, maar de meesten zagen de noodzaak er niet van in. En als iemand zich dan alsnog over zijn of haar eigen vooroordeel heen kon zetten, was dat begrip er alleen in het geval ik bijvoorbeeld peuterleidster was of juffrouw. Ook de zorg kon nog maar net door de beugel.

Als duidelijk werd waar mijn ambities lagen, keerde die afkeurende blik als een bliksem weer terug. “Bedrijfskunde en de sportwereld… het moet niet gekker worden. En dan ook nog schrijven over je eigen leven?!”

»Dit heb ik geleerd – We weten inmiddels allemaal wel dat we onze eigen keuzes moeten maken en niet teveel moeten letten op andermans mening. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan natuurlijk. We laten ons nu eenmaal beïnvloeden door onze omgeving en we willen graag de goedkeuring van anderen. Daarom is het belangrijk dat we de juiste goedkeuring vragen en ons door de juiste informatie laten beïnvloeden. Allah moet onze daden goedkeuren en de islam moet onze enige informatiebron zijn.«

-4-
Blijf checken:
Kan ik mijn focus en ambitie combineren met mijn geloof?

Probeer hobbels te beschouwen als een tussenstop

Elke stap die ik wilde zetten, werd door mijzelf minutieus gescand. Kan dit islamitisch gezien? Wat zegt het geloof hierover. Ik draag een hijab, kan ik dit wel doorzetten? Maak ik Allah hiermee tevreden? Heeft het toegevoegde waarde? Het lastige is dat het vaak niet zo zwart-wit is al we denken. In bepaalde gevallen zijn zelfs de geleerden het niet helemaal eens met elkaar.

Het lijkt erop dat het geloof het ons moeilijk maakt, maar het tegenovergestelde is waar. Het geloof neemt ons in bescherming. Niet alle stappen die we willen zetten zijn de goede stappen. Soms moet je het hele idee laten varen en soms hoef je alleen maar de richting aan te passen.

»Tip uit de praktijk – Rekening houden met je geloof is een noodzakelijk iets voor een moslima. Ik heb mezelf aangeleerd om het niet als hobbel te ervaren maar als een tussenstop. Zie de check-up als een pauze, als het ideale moment om weer te focussen op m’n doelen. Ga ik nog de goede kant op of moet ik mijn doelen bijstellen?«

-5-
Extra bagage:
het eeuwige schuldgevoel

Het eeuwige schuldgevoel kan ik nauwelijks een hobbel of kuil noemen. Dit is bagage die de meesten van ons al vanaf het begin meteen met ons meesleuren. De eerste vier punten hierboven zijn al een worsteling op zich. Maar doe je daar de bagage nog bovenop, dan krijgt alles een extra lading. Mijn man met wie ik constant discussies heb. De kinderen die onder geen beding mogen lijden onder mijn ambities. Mijn familie, vriendinnen en kennissen die ik toch probeer tevreden te stellen. Waarbij ik me in allerlei onmogelijke spagaten wring om dat te realiseren. Mijn geloof dat ik niet stipt opvolg, waardoor ik altijd maar voel dat ik tekort schiet. Elke keer drukt het schuldgevoel op mijn schouders. De last is zwaar, vooral aan het begin.

De bagage die ik aan het begin heb meegesleurd was gigantisch. Gaandeweg heb ik steeds meer bagage achter me gelaten. Maar het schuldgevoel drukt nog steeds en dat zal denk ik altijd wel zo blijven. Maar het is niet meer zo heftig als voorheen. Ergens heeft schuldgevoel en de zwaarte ervan ook wel een voordeel. Het zorgt ervoor dat we iets langzamer reizen. Bewuster. Hoe vervelend het misschien ook is, ook het schuldgevoel heeft dus zijn nut.

»Dit kun je doen ter verzachting – Probeer bewuster te worden. Analyseer waarom je je precies schuldig voelt. Dat helpt om op lichtere voet verder te gaan.«

Hoofdfoto: Alex Perez / Unsplash